Livia Guldie Health & mind 16 jun 2025, 13:08

Leestijd: 4 minuten

Van ongemak tot echte stress: waar komt onze belangst toch vandaan?

Bellen kan handig zijn, maar voor veel mensen is het ook een flinke drempel. Je weet niet wie je aan de lijn krijgt, wat diegene gaat zeggen, of wat je zelf moet zeggen als je het even niet meer weet. Appen voelt dan veel makkelijker, maar voor veel mensen blijft bellen toch een serieus probleem.

Waar komt deze angst vandaan?

Vooral jongeren lijken er tegenwoordig last van te hebben. Volgens onderzoek van KPN blijkt dat bijna een op de drie jongeren onder de 30 het eng vindt om te bellen. Deze angst kan leiden tot het vermijden van telefoongesprekken, waarbij jongeren de voorkeur geven aan berichten of anderen vragen om te bellen. 

Absoluut niet willen bellen

Veel jongeren vinden het vooral lastig om te bellen met bedrijven of instanties, zoals de huisarts of tandarts, of voor werkgerelateerde zaken. Maar is belangst echt een fobie? Nee, zo wordt het niet officieel erkend. Toch kan belangst wel onderdeel zijn van bredere angststoornissen, zoals sociale angst, waarbij mensen bang zijn voor sociale interacties. Bellen valt daar vaak ook onder.

Sociaal psycholoog Joyce Croonen zegt dat belangst wordt gezien als een sociale angst. „70 tot 90 procent van onze communicatie is non-verbaal en als je iemand belt valt een groot deel daarvan weg. Het is dan lastig om te bepalen of iemand je begrijpt en of een gesprek goed gaat. Dat maakt mensen onzeker.”

Onderzoek naar belangst

Uit onderzoek van 3Vraagt onder jongeren tussen de 16 en 34 jaar, blijkt het verschil tussen jongeren en ouderen hierin groot te zijn. 46 procent van deze groep heeft last van belangst. Ter vergelijking: bij mensen van 65 jaar en ouder zegt slechts 8 procent er last van te hebben. 13 procent van de jonge deelnemers vindt telefoontjes naar familieleden lastig, 15 procent belt liever niet met vrienden. Vrouwen hebben eigenlijk altijd meer moeite met bellen dan mannen, behalve als het om familie gaat.

Waarom vinden zoveel jongeren bellen zo vervelend? Veel jongeren voelen zich onzeker over wat ze moeten zeggen of zijn bang dat ze iemand storen, blijkt uit het onderzoek. Anderen willen liever rustig nadenken over hun antwoorden of vinden het lastig dat je geen lichaamstaal ziet. Een deelnemer schrijft: „Ik ben bang dat ik fouten maak en geen tijd heb om goed na te denken over wat ik zeg.” Een ander zegt in het onderzoek: „Ik vermijd gesprekken als ik denk dat ik iets mis of niet goed kan uitleggen waarvoor ik bel.”

Wat is belangst in de praktijk?

Belangst is de angst of het ongemak dat iemand ervaart bij het bellen of gebeld worden. Dit kan variëren van lichte spanning tot intense paniek. De klachten zijn zowel mentaal, zoals piekeren of angstige gedachten – als fysiek, bijvoorbeeld zweten of trillen.

De oorzaken verschillen per persoon. Vaak draait het om onzekerheid: je weet niet hoe het gesprek verloopt, bent bang om iets verkeerds te zeggen of om te worden beoordeeld op hoe je praat. Voor sommigen voelt bellen als iets waarover je geen controle hebt.

Psychologen over belangst

Je hoort over angst om te bellen steeds vaker onder jongeren, maar ook psychologen zien het toenemen. Psycholoog Albert Sonneveld merkt dit net zozeer: „Ik hoor vaak dat mensen zeggen: als iemand je belt, willen ze meestal iets van je. En daar heb je dan geen controle over.”

Psycholoog Tonny Loorbach noemt dat vooral de angst voor confrontatie. „Misschien gaat een gesprek om iets pijnlijks, of een stevige mening. Dan ben je bang voor de directe reactie. Dus is het fijner om daar iets veiligs tussen te hebben. Als ik het typ, kies ik daar zelf voor en kan ik er net zo lang over doen om te bedenken hoe ik reageer. Zo kan ik ook beter bij mijn mening blijven.” Volgens de psycholoog kan dat ook te maken hebben met een stukje faalangst en het ‘perfectionisme’ van deze tijd.

Is er wat aan belangst te doen?

Volgens het onderzoek van 3Vraagt zijn er jongeren die hun belangst hebben overwonnen, vaak omdat ze door hun werk veel moesten bellen. „Ik had het vroeger heel erg, maar door mijn werk is het nu veel beter. Gewoon doen, dan slijt het vanzelf.”

Psychologen benadrukken dat je belangst kunt aanpakken. Goede voorbereiding, regelmatig oefenen en ontspanningstechnieken kunnen daarbij helpen. Door op te schrijven wat je wilt zeggen en te beginnen met mensen bij wie je je veilig voelt, bouw je meer zelfvertrouwen op. Diep ademhalen helpt om rustiger het gesprek in te gaan.

Wat zijn technieken?

Wat voor veel angsten geldt, geldt ook voor belangst: je overwint het vooral door het vaak te doen. Dat merkte ook Marijn van den Berge, hoofdredacteur van COMMEN, die jarenlang belangst had. Tijdens de coronapandemie moest hij vaker bellen en dat hielp hem over zijn angst heen.

Voorbereiding kan ook helpen. Schrijf van tevoren op wat je wilt zeggen en denk na over mogelijke reacties. Toch krijg je soms onverwachte vragen. „Dan moet je leren improviseren”, zegt communicatieadviseur Claudia Bouwens. Volgens haar houden mensen zichzelf vaak tegen door angst voor het onbekende. Goed leren bellen vraagt oefening en gevoel voor hoe iemand iets zegt.

Fietsen goed voor je brein: minder kans op dementie, vooral als je jong begint

Videobellen met de chirurg werkt net zo goed als fysiek consult, zeggen patiënten

Reacties