Julia Osendarp Binnenland 29 sep 2023, 16:00

Leestijd: 3 minuten

‘War on drugs’ blijkt giga-dure en tijdrovende operatie: ‘Nul effect op coke-aanbod en -gebruik’

De politie is een groot deel van haar capaciteit kwijt aan de ‘war on drugs’. En ook de rechters, FIOD, douane en Defensie en andere overheidsinstellingen buigen zich over drugsbestrijding. Een operatie met een giga-prijskaartje en die veel tijd in beslag neemt. Maar of het effectief is wat betreft drugscriminaliteit? Dat is nog maar de vraag.

4 miljard euro wordt er minimaal jaarlijks uitgetrokken voor het bestrijden van drugscriminaliteit. En door de hyperfocus op drugsbestrijding komen andere zaken zoals vermogensdelicten, zedenmisdrijven, kinderporno en cybercriminaliteit op een lager pitje te staan. Maar ook dagelijks politiewerk krijgt minder aandacht.

Follow the Money onderzocht ‘war on drugs’

Onderzoeksplatform Follow the Money dook in de materie rondom de ‘war on drugs’ en ontdekte dat deze dure en tijdrovende operatie tot nu toe nul effect had op het aanbod, de prijs en het gebruik van de grootste kostenpost, de cocaïnesmokkel en -handel.

Minister Dilan Yesilgöz van Justitie en Veiligheid sprak ooit bij Vandaag Inside aan tafel uit dat de overheid de strijd omtrent drugscriminaliteit zou gaan winnen. En ook de Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb streeft ernaar de hele Rotterdamse haven drugsvrij te krijgen. Grote cokevangsten in de Rotterdamse haven en het beruchte Marengo-proces zijn dan paradepaardjes in deze ‘war on drugs’.

Drugsbestrijding is een ‘dure operatie’

Tegelijkertijd komen politie en justitie mensen tekort. En Andy Kraag, hoofd van de Landelijke Recherche, sprak bij Op1 uit dat driekwart van zijn mensen bezig is met drugs, iets wat volgens hem ook geldt voor de regionale recherche.

Politie, FIOD, douane en andere overheidsdiensten dompelen zich volgens FTM onder in drugscriminaliteit. Maar harde cijfers over de uitgaven ontbreken. Het onderzoeksplatform bevroeg alle betrokken partijen, maar overal was het antwoord hetzelfde: „De kosten van drugsbestrijding houden we niet apart bij.” Consultancykantoor Andersson Elffers Felix concludeerde dat jaarlijks 3,2 tot 4,1 miljard euro wordt besteed aan drugsbestrijding. Maar volgens de onderzoekers zijn deze cijfers waarschijnlijk een „onderschatting”. Omdat veel data ontbreekt of onvolledig is.

Meeste tijd en geld naar drugscriminaliteit

Jan Struijs, voorzitter van de Nederlandse Politiebond (NPB), schat dat 60 tot 70 procent van het politiewerk uit drugswerk bestaat. Een schatting die hij maakt gebaseerd op geluiden van de werkvloer. „Dienders die in de jaren vijftig of zestig begonnen zijn, waren toen veel meer bezig met openbare orde op straat.”

De meetbaarheid van werkdruk, effectiviteit en efficientie wat betreft drugscriminaliteit is een complex verhaal, volgens FTM. „De vraag hoeveel het Nederlandse drugsbeleid precies kost, is dus al decennialang niet goed te beantwoorden. Dat is problematisch, want het gaat om de besteding van vele miljarden”, aldus het onderzoeksplatform.

Geen effect op aanbod, prijs en gebruik cocaïne

Oud-vakbondsbestuurder Hans van Duijn, de voorganger van Jan Struijs, pleit al jaren voor een rationeler drugsbeleid. Hij heeft een vermoeden waarom cijfers ontbreken. „Ik denk dat ze het opzettelijk buiten beeld houden. We hebben niet één betrouwbaar cijfer over drugs. Niet over productie, niet over uitvoer. Door het vaag te houden, kun je steeds blijven roepen hoe erg het is en dat je er van alles aan doet.” Volgens Van Duijn is er iets te verbergen. „Er is na de reorganisatie heel veel veranderd bij de Nederlandse politie. Die is veel meer naar binnen gericht, ze zijn meer bezig met informatie en intelligence.”

De meeste aandacht in de ‘war on drugs’ ging richting cocaïne. Maar alle rechercheonderzoeken en recordvangsten hebben geen enkel effect gehad op het aanbod, de prijs en het gebruik, stelt FTM.

Cocaïnegebruik stijgt: ‘Het middel tegen de inkakker’

Reacties