Dokter Ted van Iersel Opinie vandaag, 18:14

Leestijd: 3 minuten

Dokter Ted van Iersel: ‘Afvalmedicatie, de gemakkelijke binnenbocht of je overgewicht onder controle krijgen?’

Het was dit najaar groot nieuws: ‘Angela de Jong gebruikt medisch middel om af te vallen.’ In de door haarzelf geschreven column in het AD en later ook in de late-night talkshow Pauw & De Wit zei ze: „Ik ben ook zo’n luie loser. Het voelt als een nederlaag. Na al die jaren alles geprobeerd te hebben was ik ten einde raad.”

Vandaag is het oudjaarsdag, hét moment dat iedereen zich goed aan het beraden is op alle goede voornemens. En altijd met stip op nummer 1? Afvallen. Maar hoe doe je dat? Door afvalmedicatie te gebruiken? En wat is dat precies? Wanneer zet je het in? En zijn de vooroordelen terecht? Is het echt een shortcut voor luie mensen, of wordt het tijd dat we het als maatschappij normaliseren?

Zwak zijn of falen bij afvalmedicatie

Hoewel het sommigen in het verkeerde keelgat schoot, herkenden velen zich denk ik in De Jongs column. Op ‘eigen kracht’ afvallen is een langdurig, vermoeiend proces met vaak teleurstellende resultaten. Zo merk ik dat ook dagelijks in de spreekkamer van de huisartspraktijk. En zodra je dan wél kiest voor een medische route, bijvoorbeeld doormiddel van het zelf maandelijks betalen van ongeveer 200 tot 300 euro voor afvalinjecties, vinden mensen daar ineens iets van: zo zou je zwak zijn of toch ten minste hebben gefaald in de voorgaande pogingen van leefstijlverbeteringen.

Maar dat beeld ligt ver van mijn eigen huidige overtuiging af. Ook ik was aanvankelijk kritisch op de opkomst van injecteerbare middelen zoals Saxenda, Ozempic en Mounjaro. Maar zoals internist-endocrinoloog en hoogleraar obesitas Liesbeth van Rossum (Erasmus MC) terecht zegt: het gaat níet over luiheid of gebrek aan discipline. We leven in een maatschappij die uitnodigt om ongezond te leven: de benenwagen is ingeruild voor de auto, en de appel en banaan voor de Big Mac met extra frietsaus. Onze hongerprikkels zijn daarin soms net als de berichten in de gemiddelde familie-WhatsAppgroep: ze blijven maar binnenkomen, ook als je ze al drie keer genegeerd hebt.

Gedrochten van voedingsmiddelenbedrijven

Overgewicht is actueler dan ooit. En met het steeds relevanter worden van dat thema in het sociale debat, rijst ook de vraag wat we eraan moeten kunnen én willen doen. Tegelijkertijd hebben we met elkaar een maatschappij gecreëerd met gedrochten van voedingsmiddelenbedrijven uit op de hoogste winst, niet zelden over de rug van de consument als het om gezondheidsperspectief gaat. Waar een pizza in tien minuten klaar is, kost gezond worden geen minuten, maar weken, maanden en veelal jaren. Voor veel mensen voelt dat simpelweg oneerlijk en onhaalbaar.

Dan terug naar die afvalmedicatie. Dat werkt grofweg op twee manieren. Het vermindert de eetlust door lichte misselijkheid op te wekken, én/of het vertraagt het tempo waarmee de maag zichzelf leegmaakt. In recente onderzoeken verliezen mensen met deze middelen 20 tot 25 procent van hun gewicht in 1 à 1,5 jaar. Leefstijl alleen haalt gemiddeld 5 procent in datzelfde tijdsinterval. Nog steeds verreweg de meest duurzame manier om af te vallen en dat ook vol te houden, maar soms (lees: vaak) simpelweg niet genoeg om gezondheidsproblemen tijdig te kunnen keren.

Minder negatief over afvalmedicatie

Wees daarom de volgende keer wat minder negatief als je buurvrouw, buurman of collega deze afvalmedicatie gebruikt. Normaliseer het gesprek, zowel thuis als bij de huisarts. De grote maar: gebruik het altijd onder begeleiding van een medisch professional. Zonder controle loop je het risico op ernstige bijwerkingen, waaronder gevaarlijke bloedsuikerdalingen en veelvuldig braken, en dan is er geen hulplijn die überhaupt weet dat je het gebruikt en met welke reden.

Het gaat niet om het accepteren en normaliseren van overgewicht, maar om het accepteren dat er een effectieve behandeling bestaat en dat die ingezet moet kunnen worden zonder schaamte van de gemeenschap. Juist daarmee kunnen we obesitas aanpakken, een van de grootste gezondheidsuitdagingen van deze tijd. Want als we nu niets doen, is ruim 50 procent van de wereldbevolking binnen één decennium te zwaar. Zeggen dat ieder individu het maar zelf moet oplossen, is hetzelfde als je kop in het zand steken wanneer het water al aan je enkels staat.

Ted van Iersel, beter bekend als Dokter Ted, is huisarts in opleiding. Hij werkt in Amsterdam Nieuw-West. Met zijn nuchtere, toegankelijke stijl maakt hij medische kennis begrijpelijk voor een groot publiek en kaart hij scherpe maatschappelijke thema’s aan. Via zijn snelgroeiende Instagramkanaal en zijn podcast Gezonder met Dokter Ted, geeft hij praktische, evidence-based adviezen. Oftewel: op basis van de beste informatie die op dat moment aanwezig is, praat hij je bij over gezondheid en preventie. Als columnist voor Metro brengt hij een frisse, jonge artsenblik op actuele gezondheidskwesties.

Dit zijn de best gelezen artikelen van dit moment:

• Zoveel hoger is het risico op borstkanker als je alcohol drinkt
• Let op: afvalregels veranderen, dit mag straks weer bij de bak voor PMD
• Deze mensen kunnen een nóg hardere stijging van hun pensioen verwachten
• Ken je Dennis van de dierenwinkel en zijn forse schulden nog? Hij is terug op tv en verliefd
• Opgebiecht: ‘Ik neem het mijn zus kwalijk dat ze niet omkijkt naar mijn kinderen’

Reacties