Femke van Rooijen Televisie 31 mei 2024, 08:37

Leestijd: 3 minuten

Ronald Plasterk over waarom hij afzag van premierschap: ‘Ik zat het land in de weg’

Even was Nederland ervan overtuigd: Ronald Plasterk zou de nieuwe premier worden. Dat de oud-verkenner en informateur in beeld was als premierskandidaat was een publiek geheim, maar bevestiging kwam er nooit, want Plasterk trok zich nog voor die tijd terug na kritiek op zijn integriteit. Gisteravond deed hij bij Sophie & Jeroen voor het eerst zijn verhaal. 

„Het gekke is dat er nog geen twee weken tussen het moment zat waarop ik tegen Geert Wilders heb gezegd dat ik beschikbaar ben en het moment waarop ik die beschikbaarheid heb teruggetrokken”, begint Plasterk zijn verhaal. „Ik ben er nooit op uit geweest om premier te worden.”

Sorry-briefje aan Pieter Omtzigt

Toch was hij korte tijd de meest voor de hand liggende premierskandidaat. Daar kwam echter snel verandering in nadat zijn sorry-briefje aan Pieter Omtzigt in De Telegraaf de wenkbrauwen deed fronzen. Ook werden er vraagtekens geplaatst bij de integriteit van Plasterk. Hij zou als wetenschapper ten onrechte het alleenrecht hebben geclaimd op patenten waar hij miljoenen aan verdiende. Een onderzoek daarnaar door de Universiteit van Amsterdam (UvA) loopt nog.

Enkele dagen voordat het eindrapport over de inhoud van de informateurs gepresenteerd werd, besloot Plasterk dan ook dat hij zich terug zou trekken. „Ik heb toen met mijn familie overlegd. Het is echt wel een ingrijpend besluit. We hebben kinderen en kleinkinderen. Hoeveel tijd hou je daarvoor?” 

Bovendien was niet iedereen binnen de familie blij met het mogelijke premierschap van Plasterk. „Het ging bijvoorbeeld over de aandacht voor de kleinkinderen. En ja, mensen praten er niet graag over, maar veiligheid speelde ook een rol.” Toch stemde de familie uiteindelijk in. Dat Plasterk als PvdA’er leiding zou gaan geven aan een rechts kabinet, was volgens hem voor de familie geen probleem. 

Publiekelijk excuses maken

En hoe kijkt Plasterk terug op het beruchte sorry-briefje aan Omtzigt in De Telegraaf? „Omtzigt wilde graag dat ik publiekelijk excuses maakte. Ik worstelde wel wat met de vorm. Ik was toen namelijk geen informateur meer, maar ambteloos burger te Amsterdam. Je kunt dan dus niet even bij het touwtje, waar de journalisten staan, wat zeggen.”

En er speelde nog een kwestie. „Dat had niets te maken met politiek geharrewar, maar met uw professie als wetenschapper”, aldus Jeroen Pauw. De Universiteit van Amsterdam onderzoekt namelijk mogelijke patentfraude door Plasterk. Maar volgens Plasterk klopt dit niet. „Het is niet alleen juridisch correct gegaan, maar ook moreel. Destijds heb ik zowel op de werkvloer als aan de leiding van de organisatie gevraagd of ze het hier mee eens zijn. Dat hebben ze vijf jaar lang volgehouden. Ik vind dat het in morele zin door mij correct is gedaan en dat ik dus integer ben.” 

„Heeft u nu het gevoel dat deze patentkwestie u uiteindelijk de ‘premierskop’ heeft gekost?”, vraagt Pauw zich af. Dat betwijfelt Plasterk. „Mijn basishouding was: ik weet dat er niks mis is, dus ik laat mij gewoon door de formateur op integriteit screenen. Die mag alles onder de microscoop leggen, want ik heb niks te verbergen. Maar tegelijkertijd ontstond er een dynamiek waardoor dingen zich opstapelden. Dit kwam niet meer op zijn pootjes terecht.”

Plasterk deed het voor het landsbelang

Plasterk vervolgt: „Ik deed het eigenlijk alleen maar voor het landsbelang, weet u?” Pauw gelooft daar echter niets van. „Ik ken u al best wel lang. U bent een zeer erudiete, leuke en flamboyante man. U vindt dat fantastisch. U had uw hoed waarschijnlijk al uitgekozen en uw vrouw een mooie mantel. U was als een soort koninklijk paar het Catshuis ingetreden.” 

Maar Plasterk blijft erbij dat hij het in het landsbelang deed. „Als het land dat vraagt, dan heb je dat eigenlijk maar te doen. Maar tijdens het pinksterweekend had ik de indruk dat ik het landsbelang in de weg zat.”

Je kunt Sophie & Jeroen terugkijken via NPO Start.

Show Nicki Minaj komende zondag in Ziggo Dome afgelast

Donald Trump schuldig in historische zwijggeldzaak New York

Reacties