Nikki Veerbeek Televisie 9 mrt 2023, 11:30

Leestijd: 4 minuten

Arjen Lubach pleit voor afschaffing Eerste Kamer: ‘Doen niets anders dan Tweede Kamertje spelen’

Aanstaande woensdag gaan we naar de stembus voor de Provinciale verkiezingen. Dat heeft indirect ook te maken met de Eerste Kamer, want de Statenleden van de provincie kiezen de Eerste Kamerleden. Maar als het aan Arjen Lubach ligt, schaffen we de Eerste Kamer helemaal af. Volgens hem doet het orgaan niet waarvoor het is bedoeld en is het bovendien helemaal niet nodig. In De Avondshow met Arjen Lubach legt hij de vinger op de zere plek.

In de rubriek grondwetloket pakt Lubach het „heiligste huisje van Nederland” aan: de grondwet. Hierin neemt hij de grondwet onder de loep en verbetert het waar nodig.

Arjen Lubach pleit voor afschaffing Eerste Kamer

„Vandaag gaan we vrij grondige aanpassingen doen”, begint Lubach. „Namelijk: we gaan de Eerste Kamer afschaffen.” De presentator vat in het kort samen wat de Eerste Kamer nu precies doet. De Tweede Kamer controleert de regering en maakt wetten. De Eerste Kamer bestaat uit 75 mensen die controleren of de wetten die de Tweede Kamer bedenkt ook uitvoerbaar en juridisch haalbaar zijn, als een soort ‘extra check’.

Oorspronkelijk had de Eerste Kamer echter een andere functie. Toen Nederland en België nog één koninkrijk waren, werd de Eerste Kamer in het leven geroepen voor de Belgische adel, die invloed wilde houden op het bestuur. De leden werden gekozen door de koning. Vijftien jaar later was België weg bij Nederland. „Heel slordig: ze hebben de Eerste Kamer hier laten liggen. En Limburg.”

Ook in die tijd waren er al mensen die de noodzaak van de Eerste Kamer in twijfel trokken. Johan Thorbecke (de grondlegger de parlementaire democratie) noemde het bijvoorbeeld een „instituut zonder grond en zonder doel”. Toch bestaat de Eerste Kamer nog steeds. Hoewel er tegenwoordig politici zitten (en geen vrienden van de koning), worden die volgens Lubach op een nogal omslachtige manier gekozen. „Wij kiezen volgende week de Provinciale Staten en die kiezen dan weer de leden van de Eerste Kamer. Dan moet je maar hopen dat zij een goede keuze maken.” Zelfs premier Mark Rutte noemde het in 2011 een „redelijk bizar systeem.”

‘Stikstofcrisis en toeslagenaffaire kwamen door slechte wetgeving’

Het idee is dat de Eerste Kamerleden met een andere blik naar de wetten kijken dan de Tweede Kamer: klopt dit allemaal wel en is het wel uitvoerbaar? Maar volgens Lubach zijn er aardig wat slechte wetten doorheen gekomen de laatste jaren. „De stikstofcrisis en de toeslagenaffaire kwamen allebei deels door slechte wetgeving en dat is dus allemaal niet tegengehouden door de Eerste Kamer. Vorig jaar ramden ze er in een middag de Wet dieren doorheen, een hele vage wet die feitelijk de bio-industrie afschaft. Leuk idee, maar die wet was super onduidelijk en dus eigenlijk onbruikbaar. Had nooit door de Eerste Kamer mogen komen.”

De Eerste Kamer zou onafhankelijk van de Tweede Kamer moeten opereren. Dat gebeurt in de praktijk niet, stelt Lubach. „Senatoren stemmen bijna nooit anders dan hun partijgenoten in de Tweede Kamer.” Hij sluit zich aan bij Johan Remkes, die eerder in een talkshow zei dat het fout is dat Tweede Kamer „een verlengstuk” is geworden van de Eerste Kamer. Veel Eerste Kamerleden kijken volgens Lubach vooral of ze het eens zijn met de wet en doen de hele dag niets anders dan „Tweede Kamertje” spelen.

Maar, denk je wellicht, wat is dan de oplossing? Wie controleert de wetten dan? Lubach: „Ten eerste natuurlijk de Tweede Kamer. Die kunnen we ook versterken, zodat daar betere wetten worden gemaakt. We hebben ook nog de Raad van State.” Hij laat een fragment van hoogleraar Wim Voermans zien, waarin hij zegt dat de Raad van State vol met „zeer ervaren, deskundige specialisten op het gebied van wetgeving” zit. Dat Voermans ook al geen fan is van de Eerste Kamer, blijkt uit uitspraken waarin hij het een „onfris en rammelend relict” en een „amateurparlement” noemt. Overigens was er eerder deze week ook kritiek op de Eerste Kamerleden, die ‘sterallures’ zouden hebben.

Bijval op Twitter: ‘Waterdicht pleidooi’

Op Twitter klinkt veel bijval voor het pleidooi van Lubach. „Lubach is op dreef”, schrijft iemand bijvoorbeeld. „De Eerste Kamer in huidige vorm en taakopvatting is overbodig en schadelijk. Verworden tot een politiek instrument.”

https://twitter.com/Cornelia7aar/status/1633612858364682240?s=20

https://twitter.com/Brunsie_1980/status/1633586478084136960?s=20

https://twitter.com/VeltmanBrian/status/1633590020832468993?s=20

Je kunt De Avondshow met Arjen Lubach terugkijken via NPO Start.

Mondkapjes verboden onderwerp als Hugo de Jonge aanschuift bij VI: ‘Gaan allemaal met mondkapjes op zitten’