Nikki Veerbeek Tech 28 jan 2025, 10:29

Leestijd: 3 minuten

Jongeren kunnen niet stoppen met social media: ‘Je kunt eindeloos doorscrollen’

Zeven op de tien jongeren kunnen moeilijk hun telefoon wegleggen als ze bezig zijn met sociale media. Dat hebben de GGD en het RIVM uitgezocht.

De organisaties hielden een grootschalige enquête naar onder meer de mentale en fysieke gezondheid van jongeren en jongvolwassenen. Zo’n 135.000 16- tot en met 25-jarigen vulden die in.

Jonge vrouwen hebben vaker moeite om te stoppen met scrollen dan jonge mannen. Ook verschilt dit per regio: in Amsterdam heeft bijna 80 procent hier moeite mee, in Drenthe nog geen 65 procent. Over het algemeen is deze groep in het westen en midden van het land, zoals in het Gooi en de provincie Utrecht, iets groter dan aan de randen, zoals in Noord-Limburg.

Hoe is dit te verklaren? 

Dat jongeren hier moeite mee hebben, is volgens gedragswetenschapper Loes Pouwels van de Radboud Universiteit deels te verklaren door de ontwikkeling van socialemedia-apps in de laatste jaren. „In apps als TikTok kun je eindeloos door scrollen. Dankzij algoritmes krijg je berichten te zien die aansluiten bij jouw interesses. Dat is heel belonend.”

D66-Kamerlid Hanneke van der Werf, die zich inzet voor een minimumleeftijd op sociale media, drukte zich vorig jaar in soortgelijke bewoordingen uit. Volgens Van der Werf zijn „jongeren zijn niet opgewassen tegen de verslavende algoritmes van apps als TikTok, YouTube, Snapchat en Instagram”. Ook psycholoog Thijs Launspach zegt dat we verslaafd gemaakt worden. „Ons brein is gehackt”, vindt hij.

Negatieve en positieve effecten van social media

Als jongeren het gebruik van sociale media niet onder controle hebben, kan dit volgens het onderzoek leiden tot onder meer mentale problemen, eenzaamheid en slaapproblemen. Omdat er veel tijd in gaat zitten, ziet Pouwels dat het ten koste van school of werk kan gaan, maar ook dat wrijving ontstaat als je je telefoon gebruikt als je met anderen in gesprek bent. Bij mentale problemen is oorzaak en gevolg moeilijk te onderscheiden, volgens Pouwels. „Jongeren die al mentale problemen hebben, zoeken vaak hun toevlucht op sociale media.”

De gedragswetenschapper benadrukt dat sociale media ook positieve effecten op jongeren hebben. „Veel jongeren zeggen dat ze juist een sociaal netwerk hebben dankzij sociale media. En het kan vriendschappen versterken.”

Tips om slimmer met social media om te gaan

Eerder deze maand bleek dat er draagvlak is voor socialmediaverbod voor jongeren onder de vijftien jaar. Dit is voer voor discussie naar aanleiding van het verbod dat sinds begin dit jaar in Australië geldt. In dat land mogen jongeren van onder de zestien jaar geen gebruik meer maken van social media. Het zijn echter niet de jongeren of de ouders die een boete krijgen als ze regels niet naleven, maar de socialemediabedrijven.

Maar of dat verbod er in Nederland komt, is nog is nog maar de vraag. Ondertussen wordt een derde van de jongeren ongelukkig van social media, en eenzelfde percentage zou helemaal willen stoppen met het gebruik daarvan. Een aantal tips om slimmer met social media om te gaan:

• Zet je notificaties en meldingen uit. Je beslist zelf hoe vaak je kijkt en wordt apps niet meer ingetrokken.
• Beperk het tot het minimale en verwijder apps. Hoeveel heb je er nu écht nodig?
• Stel telefoonloze uren in, bijvoorbeeld ‘s ochtends na het wakker worden en ‘s avonds voor het slapengaan. Ook kun je telefoonloze ruimtes maken, zoals je slaapkamer.
• Doe een detox. Probeer een bepaalde periode je telefoon en social media links te laten liggen. Dit traint je niet altijd naar je telefoon te grijpen.

KWF wil waarschuwingslabel op alcohol: vergroot de kans op deze zeven soorten kanker

Strenge asielplannen beloofd, maar wat is nu de stand van zaken?

Reacties