Julia Osendarp Gezondheid 14 nov 2025, 18:12

Leestijd: 9 minuten

Biologisch tandarts Maartje Brands legt uit: hierom is mondademhaling zo schadelijk

Biologisch tandarts Maartje Brands benadrukt dat je mond nu eenmaal onderdeel is van het gehele lichaam. Iets waar de biologische tandarts meer aandacht aan schenkt, dan de reguliere tandarts. Volgens haar is mondademhaling daarnaast een ‘zwaar onderschat’ probleem met allerlei negatieve gevolgen voor ons lichaam. Daarom moedigt ze aan dat we onze ademhaling leren trainen.

Brands legt om te beginnen uit wat de biologische tandarts nu precies anders doet dan de reguliere tandarts. „Wellicht klinkt het net als biologische voeding, maar nee, ik vul geen kiezen met geitenkaas”, lacht Brands. „Een biologische tandarts bekijkt de mond als onderdeel van het gehele lichaam. Tegenwoordig gebruikt men daarvoor ook termen als ‘holistisch’ of ‘intergraal’ als het over gezondheid gaat.”

Mond onderdeel van gehele lichaam 

Ze vervolgt: „Bij de reguliere tandarts krijg je bijvoorbeeld amalgaam vullingen, waar zilver met veel kwik in zit. Technisch gezien is dat de perfecte vulling om een kies mee te vullen, maar tegelijkertijd is de stof toxisch voor het lichaam. De reguliere tandarts plaatst bijvoorbeeld ook bij sommige behandelingen een spalkje van nikkel in de mond. Hoewel nikkel niet in onze oorbellen mag zitten, plaatsen we zo’n nikkelspalkje vanwege medische redenen wel in het lichaam. De biologische tandarts kijkt meer naar de effecten op het gehele lichaam. Daarom werk ik met materialen van bijvoorbeeld keramiek, in plaats van metalen. Zodat wat in de mond gebeurt ook voor de rest van het lichaam logisch blijft. De mond is namelijk geen eiland, maar een onderdeel van een lichaam.” 

De biologisch tandarts vertelt dat ze van huis uit ‘westers’ is opgevoed. „Met de huisarts en dokters en ik heb in Amsterdam de reguliere tandartsopleiding gevolgd. Maar ik ben lange tijd chronisch ziek geweest. In het ziekenhuis vertelden ze me dat ik ‘ermee moest leren leven’. Op advies ging ik naar een acupuncturist die mij mijn na zeven jaar dagelijkse pijn, geheel pijnvrij heeft gekregen. De eerste patiënt in mijn tandartsstoel was ook zo’n geval ‘u moet ermee leren leven’. Ik legde dit soort casussen voor aan de acupuncturist en zag dat klachten in de mond een weerslag hadden op het lichaam en andersom.”

Meer interesse in biologische tandarts 

Brands: „Daarna ben ik in Duitsland en Zwitserland scholing gaan volgen, want in Nederland is er bijna geen opleiding voor deze complementaire geneeskunde. In Nederland is veel namelijk gescheiden. Dat zie je bijvoorbeeld al doordat de tandarts niet bij het reguliere zorgsysteem hoort. In landen als Zwitserland of Duitsland is de complementaire geneeskunde meer geaccepteerd. Tegenwoordig leid ik ook zelf tandartsen op tot biologisch tandarts.” Eerder hadden ook gezondheidswetenschapper Len de Nys en moleculair bioloog Ellen Crabbe een soortgelijke boodschap tegenover Metro, over de scheiding van zorg binnen de westerse geneeskunde.

De populariteit van de biologische tandarts neemt toe, schreef Metro eerder. Dat herkent ook Brands. „De lichting tandartsen die nu met pensioen gaat, stond daar anders in. Daar was ook meer acceptatie voor deze visie. Maar later kwam de Vereniging van Kwakzalverij, werd de biologische tandheelkunde meer afgekeurd en gebeurde er meer in het geheim. Tegenwoordig kantelt die denkwijze weer. Mensen eten bewuster en biologisch en zijn meer bezig met gezondheid of ademhaling. Tandartsen stoppen zoveel troep in iemands lichaam. Mensen zijn daar toch anders naar gaan kijken.”  

Wat overigens niet onbelangrijk is om te weten, is dat de biologische tandarts ook binnen de verzekerde zorg valt. „Ik ben gewoon een normale tandarts. De verzekering is verplicht en bepaalt tegenwoordig ook mee in wat wel en niet vergoed wordt. Ik declareer dezelfde behandelingen bij de verzekeraar als de reguliere tandarts. Als je een tandartsverzekering hebt, worden jouw behandelingen bij de biologische tandarts dus ook vergoed.” 

Mondademhaling onderschat probleem 

„Mondzorg zou eigenlijk een peiler moeten worden van de gezondheid, net zoals dat in het ziekenhuis of bij de huisarts ook zo is”, stelt Brands. „Wij zien de patiënt ieder half jaar, ook als ze gezond zijn. Met leefstijl en preventie kunnen wij schakelen, terwijl de huisarts of ziekenhuis een patiënt pas ziet als ze ziek zijn. Daarnaast hebben artsen tegenwoordig veel minder tijd. We moeten de mond weer onderdeel van het gezondheidssysteem maken.” 

Zo benadrukt de biologisch tandarts bijvoorbeeld het belang van een gezonde ademhaling en vertelt ze dat mondademhaling een ‘zwaar onderschat’ probleem is voor de algehele gezondheid en dus ook voor de mondgezondheid. „Het eerste wat een baby doet als het ter wereld komt, is ademhalen. Onze neus is bedoeld voor ademhaling en onze mond bedoeld voor eten, praten en andere zaken. In de neus filteren de neusharen de lucht. Via de mond gebeurt dat niet en komt de vervuilde lucht bij de amandelen terecht. De amandelen versterken dan weer het immuunsysteem, waardoor mondademhaling ervoor zorgt dat je een verlaagd immuunsysteem krijgt.” 

Fight or flight-stand aan

Maar er kleven meer negatieve aspecten aan mondademhaling. „Tijdens onze ademhaling hebben we koolstofdioxide (CO2) nodig om zuurstof (O2) in ons bloed te krijgen. Bij ademhaling door de neus is dat goed in balans. Dan activeert ons parasympathisch systeem, wat bedoeld is voor rust en herstel. In die ruststand herstelt het lichaam en worden nieuwe bouwstenen aangelegd. Maar adem je door je mond? Dan krijg je in verhouding meer zuurstof binnen dan koolstofdioxide en denkt je lijf dat je actief bent. Dat activeert het sympathisch systeem, oftewel de actieve fight or flight-stand.” 

Kaakproblemen en snurken door mondademhaling 

Maar de biologisch tandarts noemt nog meer nadelen van mondademhaling: „Als je door je neus ademt, ligt je tong in rust in de bovenkaak. Daardoor ligt de tong op de juiste plek, wordt de kaak mooi breed en kun je in rust ademhalen. Maar als je door je mond ademt, wordt de bovenkaak smaller en vervormd. Mensen die dit doen, hebben vaak ook een langer gezicht. Neusademhaling zorgt ervoor dat we goed kunnen slikken, ademen en de kaak op de juiste manier ontwikkelt. Als die kaak niet optimaal functioneert, heb je namelijk weer een beugel nodig, inclusief de metalen in je mond. Daarmee is neusademhaling dus ook verbonden met gezonde tanden en kiezen.”

Brands vervolgt: „En er is nog een vervelende bijkomstigheid van mondademhaling, namelijk: snurken. Als je snurkt, betekent dat dat je ’s nachts niet goed in je diepe slaap komt en je dus niet het parasympathisch systeem activeert. Daardoor verkeer je continu in een slaap-waak-stand. Dat kan uiteindelijk leiden tot slaapapneu en ademstops en het is wetenschappelijk bewezen dat slaapapneu je levensduur verkort. Je lichaam krijgt namelijk zoveel te verduren, dat het minder lang meekan. Door simpelweg je mond af te plakken, kun je dat trainen. Er zijn daar ook speciale bitjes voor, maar het is de bedoeling dat je de spieren traint en daardoor in optimale functie kunt kauwen, ademen, slikken en ’s nachts je mond dichthoudt. Dat je ’s nachts door de mond ademt, betekent namelijk dat je spieren lui zijn geworden. Als dat weer goed werkt, zul je ook minder vaak grieperig zijn en een betere weerstand krijgen.”

Trainen 

„Overigens krijgen patiënten met slaapapneu of snurken vaak een MRA-bitje aangeraden”, vertelt Brands. „Maar die is eigenlijk niet goed voor de kaak. Dat is meer symptoombestrijding. Tape of een pleister doet beter zijn werk. Voelt dat ongemakkelijk? Dan adem je dus niet goed en zorgt jouw ademhaling dat je in dat sympathisch systeem zit. Ook zul je zien dat je in de parasympathische modus meer focus en rust ervaart. Bekijk dus ook hoe je ademt tijdens je werk. Het is echt een kwestie van trainen, ook in het geval van snurken of slaapapneu, maar je zult zien dat het kan verbeteren.” 

De biologisch tandarts moedigt aan om bij jezelf eens te bekijken hoe je precies ademt. „Wandel je met je mond open of dicht? Of zit je achter de computer met je mond open? Bij sport is het niet gek dat je meer zuurstof nodig hebt en soms door je mond ademt, maar ik ken genoeg topsporters die er specifiek op trainen om zo lang mogelijk door hun neus te ademen. Het verbetert namelijk ook de sportprestaties.”

Van stress naar ontspanning 

Brands benoemt nog een aantal belangrijke onderdelen van een goede mondgezondheid. „Een beetje stress of adrenaline is niet erg. Daar worden we ook fit en sterk van. Maar het is belangrijk dat je op een aantal momenten van een dag een verschuiving maakt van stress (sympathisch) naar ontspanning (parasympathisch). Dat kan simpelweg door een moment rustig te ademen en daarmee adrenaline te laten zakken. Stress heeft namelijk effect op allerlei systemen in ons lichaam en dat zie je al snel in de mond.” 

Ze vervolgt: „Zorg er ook voor dat je rust ervaart bij eten. Het liefst eten we niet meer dan drie keer per dag. Door te eten komen namelijk zuren, bacteriën en enzymen vrij die de spijsvertering op gang brengen. Een mens heeft een uur nodig om daarvan bij te komen. Zorg er daarom voor dat je maximaal vijf keer per dag eet, maar het doel is om het bij drie eetmomenten per dag te houden.” 

Biologische tandarts over mondhygiëne 

Wat betreft mondhygiëne moedigt Brands aan tot minimaal twee keer per dag poetsen in combinatie met flossen, stoken of ragen. „Een mooi voorbeeld daarvan zie je bij Expeditie Robinson. Daar mogen kandidaten hun tanden niet poetsen, eten ze weinig troep en hebben ze weinig eetmomenten. Je ziet dat het lichaam veel zelf kan. Die tanden worden namelijk witter. Ons lichaam is in staat om een mooi en gezond milieu in de mond te creëren, maar de maatschappij waarin we leven, verwacht veel van ons lichaam. Dat is ook de reden dat de fluoride-discussie momenteel gaande is. Een mens heeft niet per se fluoride nodig voor een gezond gebit, maar het is de leefstijl en maatschappij die dat van ons vraagt.” 

Tegenwoordig klinkt ook vaker lof over het zogenoemde oil pulling. Een oude en natuurlijke manier waarbij je met olie, bijvoorbeeld kokosolie, je mond spoelt voor een betere mondgezondheid. „Kokos heeft een antibacteriële werking en ruimt bacteriën op. Bij oil pulling moet je eigenlijk twintig minuten spoelen met olie en ja, dat is best pittig. Dat kun je bijvoorbeeld doen als je onder de douche staat, maar pas wel op dat je de olie niet door de gootsteen spuugt. Het heeft wel degelijk een mooi detox-effect. De olie onttrekt namelijk de toxines die het lichaam niet kan opruimen. En ook als je het slechts vijf minuten per dag doet, ben je al goed bezig.” 

Dit zijn de best gelezen artikelen van dit moment:

• Dokter Ted van Iersel: ‘In een land waar ziekte een verdienmodel is, is de patiënt wandelend goud’
• iDEAL verdwijnt binnenkort, zo betaal je straks online
• Fiona (43) is bewust kinderloos: ‘Het moederschap heeft een gekke uitsluiting’
• Woonlasten gaan voor mensen met een koopwoning in 2026 door de 1000 euro-grens
• Goed leven voor weinig: de vijf goedkoopste landen voor Nederlanders om in 2026 in te wonen

Reacties