Hendriëlle de Groot Lifestyle 4 jul 2024, 12:30

Leestijd: 5 minuten

Zijn voedingssupplementen gezond of juist schadelijk?

Voedingssupplementen zijn populair: meer dan de helft van de Nederlanders gebruikt vitaminen en mineralen. Maar is dat wel nodig en gezond? En kun je ook nog te veel voedingssupplementen slikken? En is dat schadelijk voor de gezondheid? We gaan te rade bij het Voedingscentrum.

Veel Nederlanders hebben wel wat potjes met supplementen in hun keukenkastje liggen. Bijna 6 op de 10 volwassenen gebruiken voedingssupplementen, volgens het CBS. De meest gebruikte supplementen zijn vitamine D, multivitaminen, vitamine C en magnesium.

Wat zijn voedingssupplementen?

‘Voedingssupplementen’ is een brede verzamelnaam. Het gaat om producten in de vorm van pillen, poeders, druppels, capsules of drankjes, die bedoeld zijn als aanvulling op de dagelijkse voeding. Ze bevatten vitamines, mineralen of bioactieve stoffen. Ze komen apart voor, bijvoorbeeld in de vorm van een vitamine D-pil, maar ook als combinatie, als multivitaminen. Synthetische vitaminen en mineralen hebben dezelfde werking als de vitamines en mineralen die in voeding zitten. Wel neemt het lichaam de voedingsstoffen gemakkelijker op dan een pil of poedertje.

Zijn voedingssupplementen nodig?

„Met een gezonde, gevarieerde voeding is het mogelijk om alle benodigde voedingsstoffen binnen te krijgen”, laat Anne Lugterink, woordvoerder bij het Voedingscentrum, weten in een schriftelijke reactie aan Metro. „Daarom hoef je als je voldoende, gezond en gevarieerd eet met de Schijf van Vijf niet bang te zijn voor een tekort aan vitamines, mineralen of vetzuren. Bovendien leveren voedingsmiddelen ook nog een heleboel andere voedingsstoffen.”

Voor de meeste mensen is er dan ook geen reden om extra vitamines en mineralen te gebruiken in de vorm van een supplement. Dat levert geen extra gezondheidsvoordeel op. Wel zijn er een aantal groepen die wel een supplement nodig hebben. „Vitamine D bijvoorbeeld voor kinderen, vrouwen vanaf 50 jaar, ouderen, mensen met een donkere huid en mensen die weinig buiten komen”, licht Lugeterink toe. Ook zwangeren hebben volgens het Voedingscentrum supplementen nodig, waaronder vitamine D en foliumzuur.

Groepen die extra supplementen nodig hebben

Daarnaast zijn er groepen waarvoor aanvulling met multivitaminen of mineralen gewenst is, maar die geen officieel advies hebben. Hierbij gaat het bijvoorbeeld om mensen met een eenzijdig eetpatroon, die tekorten dreigen op te lopen, bijvoorbeeld alcoholisten. Ook mensen met een eetstoornis zoals anorexia of boulimia kunnen extra supplementen nodig hebben. Te denken valt ook aan ouderen die weinig eten of ouderen met maag-, darm- , en leverinfecties.

Ook vegetariërs en veganisten hebben extra vitamine B12 nodig. Het Voedingscentrum raadt aan om hier niet mee te wachten tot je klachten krijgt, maar om dit standaard bij te slikken naast je eetpatroon. Aangezien veganisten en vegetariërs geen vis eten, is er een grote kans dat ze onvoldoende omega-3 vetzuren binnenkrijgen. In dat geval wordt aanbevolen om dit uit voedingssupplementen te halen. „Ook als je langdurig ziek bent of medicijnen gebruikt kan een supplement nodig zijn”, aldus een woordvoerder van het voedingscentrum. Raadpleeg daarvoor wel een arts.

Hoe zit dat met claims op verpakkingen?

Als je de producenten van verpakkingen mag geloven, kunnen we niet zonder supplementen. Er wordt ons van alles beloofd, van een betere nachtrust tot uitmuntende sportprestaties. „Claims op verpakkingen zijn aan strenge regels gebonden, maar fabrikanten zijn slim in hoe ze die formuleren op verpakkingen”, aldus Anne Lugterink van het Voedingscentrum. Gezondheidsclaims moeten goed onderbouwd zijn en mogen alleen gebruikt worden als ze op de Europese lijst van goedgekeurde claims staan.

Claims worden beoordeeld door de Europese voedselveiligheidsautoriteit, maar daar liggen zoveel claims in afwachting van goedkeuring, dat fabrikanten vaak gebruikmaken van de formulering ‘claims in afwachting van goedkeuring door de EFSA’. Magnesium is volgens het Voedingscentrum een populair supplement bij sporters waar veel claims over worden gemaakt.

Is het schadelijk om veel vitamines en mineralen te slikken?

Van sommige vitamines en mineralen kan een teveel bij langdurig gebruik schadelijk zijn. Dat geldt met name voor vitamine A, D en vitamine B6, maar ook voor mineralen/spoorelementen zoals magnesium, calcium, zink, koper, jodium en selenium. Het is daarom altijd aan te raden om het etiket van het supplement te raadplegen en te controleren welke stoffen erin zitten. Aan de hand van een percentage van de ADH (Aanbevolen Dagelijkse Hoeveelheid) kun je bepalen of je deze limiet niet overschrijdt.

Te veel vitamine A is schadelijk

Vrouwen die zwanger zijn, moeten extra goed opletten dat ze jodiumrijke producten eten. Dit zit onder andere in brood en zuivel. Als dit structureel niet lukt, wordt geadviseerd een supplement te nemen. Pas op met vitamine A: te veel hiervan, kan schade veroorzaken bij het ongeboren kind. Zwangere vrouwen mogen daarom niet meer dan 3000 microgram A per dag binnen krijgen.

Ook zijn er voedingssupplementen die het risico op kanker vergroten. Het gaat hierbij om voedingssupplementen met hoge doseringen antioxidanten. Het gaat hierbij onder andere om meer dan 15 milligram betacaroteen per dag. Dit vergroot het risico op longkanker. Meer dan 15 milligram betacaroteen in combinatie met vitamine A of E, vergroot het risico op maagdarmkanker.  Het voedingscentrum heeft een lijst gemaakt met een aanvaardbare bovengrens voor vitamines en mineralen.

Overdosis vitamine B6 veroorzaakt zenuwschade

Ook vitamine B6 is niet zo onschuldig. Als je daar lange tijd te veel van binnenkrijgt, dan kan dat schadelijk zijn. Het kan leiden tot aantasting van het zenuwstelsel, waardoor gevoelloosheid, tintelingen of ernstige zenuwpijn in handen of voeten ontstaan. Dit heet perifere neuropathie. Het is volgens het Voedingscentrum niet mogelijk om een teveel aan vitamine B6 binnen te krijgen via de normale voeding. Dit kan alleen gebeuren als je te veel supplementen gebruikt.

Zo herken je een vitamine B12-tekort en in deze voeding zit het

Reacties