Tante is dood (m’n andere tante trouwens ook)

‘Raar dat Riete er niet bij is’, zegt mijn moeder van 83, ‘ze zou er anders zeker zijn geweest’. Natuurlijk, als er iets met Sally is, is Riete er ook. Sally is dood en wordt begraven, dus dan komt Riete opdraven. Ware het niet dat Riete anderhalve maand geleden overleed. Toen was Sally al erg ziek, maar ze was er.

Riete en Sally zijn mijn tantes en vriendinnen van mijn moeder. Tante is dood (en m’n andere tante trouwens ook).

Zo lang ik me kan herinneren horen Riete en Sally bij ons. Riete is de weduwe van een schoolvriend van de oudere broer van mijn moeder. Sally de weduwe van diezelfde broer. Strikt genomen is Sally geen familie, maar al zo lang bevriend met mijn moeder dat het bijna zo voelt. Riete is wel familie, maar de ‘koude kant’.

Met Riete en Sally verdwijnen decennia vriendschap. Ze horen bij de jaarlijkse picknick in Brabant; kinderen, ooms, tantes, salades, wijn, hutten bouwen, fikkies stoken, in bomen klimmen. Het is verleden tijd. Eerst verongelukte Willem, en werd Riete weduwe; toen werd Hanno ziek, Sally verzorgde hem tot het bittere einde. Ze bleef achter met hun drie tienerdochters; vervolgens viel het doek voor Paul, toen Lena. Als ze nog hadden geleefd zouden ze allemaal eind zeventig begin tachtig zijn geweest. De bravoure van toen veranderde ongemerkt in broosheid en vervolgens braken ze, de een na de ander.

Mijn moeder is samen met Bas, een andere jeugdvriend, de laatste van het clupje. ‘Maar’ zo zegt mijn moeder, ‘wat is hij oud geworden, hij ziet er slecht uit’. Zijn dochters wijten dat aan zijn eigenwijsheid en luiheid.

Met toeters en bellen nemen we afscheid van Sally: een volle kerk, veel tranen, een koor dat de sterren van de hemel zingt, een zee van bloemen, een lange rij mensen bij het graf, een eindeloze hoeveelheid condoleances en sloten koffie.

In een kleiner gezelschap van intimi schakelen we over op witte wijn en bittergarnituur. En toasten we op Sally, precies zoals zij het gewenst zou hebben.

Mijn moeder gaat naar huis. Het liefst zou ze nu even bellen, om te zeggen dat het een mooie uitvaart was en dat ze vindt Bas er toch wel slecht uitziet, ‘Wat wil je, hij is echt oud geworden en hij is lui en eigenwijs.’ Zo zou het klinken. Tegen Sally, of Riete.

Maar de lijn is dood en mijn moeder een stuk eenzamer.