Het “lichtenfeest” van de Hindoes

Op 11 november van dit jaar wordt, verspreid over de wereld, door ongeveer een miljard mensen het Dipavali (lees: die-pa-we-lie) feest gevierd. Dit feest valt samen met een aantal gebeurtenissen. Ik ga er niet gedetailleerd op in, maar het wordt, om te beginnen, gelinkt aan een aantal heroïsche daden van Hindoegoden. Men kent het ook als oogstfeest met de afsluiting van het financiële boekjaar. Tegenwoordig wordt het vooral gewijd aan de godin van de rijkdom, Lakshmi. Men steekt lichten aan om de duisternis te verdrijven en ziet dit als een symbolische overwinning van het goede op het kwade.

Vooraf worden huis en omgeving aan een grondige schoonmaakbeurt onderworpen. Er wordt tenminste een week lang vegetarisch gegeten en soms voor een deel gevast. Op de avond ervoor wordt, vlak na zonsondergang, in het donker, een dia (origineel: schotel van aarde voorzien van gesmolten boter (ghee) met één of vier pitten) aangestoken. Die wordt met veel bombarie, door het slaan van pannen en deksels tegen elkaar, door het hele huis gedragen. Hierbij wordt tegen de demonen geschreeuwd het huis te verlaten voor de komst van God. Geluid en licht zouden hun effect hebben op de demonen. Daarna wordt deze Jam-diya geplaatst bij de voordeur en moet de hele nacht brandend worden gehouden. Dit zou de demonen weerhouden van terugkeer. Tegenwoordig wordt door sommige hindoe groeperingen dit benadrukt met een Dipavali-optocht, voor hetzelfde effect, maar dan in het groot.

Op de dag van het feest wordt men vroeg wakker en na zich gereinigd te hebben wordt begonnen aan de voorbereidingen. Het klaar maken van allerlei soorten van verlichtingen, vegetarische etenswaren, lekkernijen en speciale gerechten om te offeren aan de goden. Alles moet voor het donker klaar zijn, omdat er op deze dag geen reguliere licht mag worden "aangestoken". (In Nederland is dit vrijwel onmogelijk te handhaven, daarom wordt alles aangepast naar de omstandigheden.)

’s Avonds, vlak na zonsondergang, gaat het gezin bij elkaar zitten en wordt het ritueel of puja voor de Godin en de goden uitgevoerd. Hierbij wordt voor de godin de eerste dia aangestoken, bedankt voor al het goede van het afgelopen jaar, verontschuldigingen aangeboden voor eventueel gemaakte fouten en wederom gevraagd om welvaart en welzijn te brengen. Na deze gebeden wordt van het geofferde spijs gegeten en de rest van de lichten aangestoken. Meestal blijft men die avond thuis of rond het af met kleine bezoekjes aan de buren.