Gesloten grenzen

Terwijl de grotemensenwereld langzaam ontwaakt met de verschrikkelijke aanslagen van vrijdag de 13e nog vers op het netvlies, en de kinderwereld vol verwachting voor de buis gekluisterd zit voor de intocht Sinterklaas, scroll ik afwezig over mijn tijdlijn op Facebook – iets wat ik de avond ervoor ook al koortsachtig heb gedaan.

Nu het leed dat de terroristen in Parijs hebben veroorzaakt zichtbaar begint te worden, zie ik dat de discussie zich begint te verplaatsen naar het vluchtelingenprobleem in ons eigen mooie land. Discussies die veelal vanuit de emotie -de verse woede en verontwaardiging- gevoerd worden. Standpunten die onderbouwd worden met als argument dat de andere partij gewoon gek is – of te dom om het andere zienswijze in te zien. Wie het gelijk van de één niet wil inzien, is dan toch zeker inferieur aan de ander.

Wanneer president Hollande als reactie op de aanslagen tijdelijk de Franse grenzen voor gesloten heeft verklaard, vraag ik me af of we in Nederland niet hetzelfde aan het doen zijn. Niet de grens die ons van Duitsland en België scheidt, die aangeeft tot waar onze nationale normen en waarden lopen, en in welk gebied je geboren moet zijn om mee te mogen doen met het Nederlands elftal – maar de grens van iets anders waar wij in ons land zo trots op zijn: ‘de vrijheid van meningsuiting.’

En hoe meer ik erover peins, hoe minder zeker ik erover wordt. Bestaat er wel een grens wanneer we het over deze vrijheid hebben? En waar ligt die dan? Wanneer ga je over die grens heen? Ik kom tot de conclusie dat ik niet weet waar deze zich bevindt, als die überhaupt al bestaat. En dat maakt deze situatie, waarin voor- en tegenstanders van het vluchtelingenprobleem zich afsluiten voor elkaar en de zaken afdoen met dat het ene argument ver verheven is boven het andere argument, zo pijnlijk. Er worden grenzen opgetrokken, gesloten voor de ander, en discussies worden tenietgedaan met de ander niet waardig te achten om mee in discussie te gaan.

Ooit schreef Schopenhauer: ‘Iedereen houdt de grenzen van zijn gezichtsveld voor de grenzen van de wereld’. Misschien zit dat in de menselijke natuur. Maar wanneer we die grenzen sluiten, verliezen we iets wat ons mooie, vrije land zo bijzonder maakt: de vrijheid om je eigen overtuiging uit te dragen.