Jana Witteman Geld & Carrière 17 nov 2022, 17:55

Leestijd: 5 minuten

Collega met stress? Met deze tips schieten we elkaar te hulp

Het is momenteel de ‘Week van de werkstress’. We weten dat 17 procent van de Nederlands kampt met burn-outklachten. Dan hebben we het over 1,3 miljoen Nederlanders. Kunnen we elkaar voor die stress behoeden? Hoe beschermen we onze collega’s tegen (te veel) stress en hoe kunnen we elkaar wat beter in de gaten houden?

„Je wordt niet ziek van stress”, stelt arbeidspsycholoog Patricia van Casteren, werkzaam bij Ascender. „Je wordt ziek van een gebrek aan herstel.” Stress en een hoge werkdruk worden pas een probleem, wanneer hectische periodes vaker regel dan uitzondering zijn, legt ze uit. Toch lijkt een bedrijfscultuur met een torenhoge werkdruk in Nederland nog vaak de norm. En ondanks enorm hoge kosten die gepaard gaan met burn-outs, lukt het bedrijven nog niet altijd om de werkstress onder werknemers te verlagen. Goed om eens te kijken wat we daaraan kunnen doen.

Weg met het taboe

„De boel bespreekbaar maken, dat is waar het begint”, zegt HR-vitaliteitsexpert Mireille Hulzebos. „Stress en werkstress zouden vaste onderwerpen moeten zijn tijdens een werkoverleg”, zegt ook Van Casteren. „Op die manier durven mensen sneller aan de bel te trekken.”

Het begint bij de top

„Een bedrijfscultuur begint vaak in de top en sijpelt vanuit daar langzaam naar beneden”, legt Saskia van Erven uit. Van Erven is co-founder van Moai en faciliteert trainingen bij bedrijven om stress te verlagen. Ook vitaliteitsexpert Hulzebos ziet dat het gedrag van leidinggevenden als een voorbeeld wordt gezien. „Daarom is het bijvoorbeeld belangrijk dat leidinggevenden lunchpauze nemen. Ga achter dat bureau vandaan en laat daarmee zien hoe het hoort.”

Daarnaast is het volgens arbeidspsycholoog Van Casteren belangrijk dat collega’s in staat zijn om stress bij elkaar te herkennen. Zo zijn er verschillende (zichtbare) signalen die duiden op stress. „Een verandering in vast gedrag van mensen kan een voorspeller zijn van stress. Kletst je collega er normaal gesproken op los bij het koffieapparaat, maar is hij of zij de laatste tijd erg teruggetrokken? Dan kan het goed zijn om eens te polsen hoe het gaat.”

Signaleer en reageer (zonder te veroordelen)

„Bijna iedereen met stressklachten heeft last van de nek en schouders”, vervolgt Van Casteren. Zit je collega ineens constant met de schouders te draaien? „Dat signaal is echt een weggevertje.” Daarnaast zijn korte lontjes vaak ook aanleiding om die ene collega net even wat beter in de gaten te houden, vult ze aan. „Is je naaste collega de laatste weken veel vaker kwaad of cynisch? Dat is in veel gevallen een signaal dat iemand al nét te ver is gegaan, qua stresslevel.”

Draait je collega continu de schouders? „Dat signaal is echt een weggevertje” – Arbeidspsycholoog Patricia van Casteren

Heb je stress-signalen bij je collega opgevangen? Dan is de volgende stap om te reageren. „Spreek daarbij vanuit zorg. Zeg bijvoorbeeld dat je ander gedrag hebt opgemerkt. Vraag daarbij of iemand het fijn vindt om daar een keer in vertrouwen over te praten. Voorkom dat je vragen stelt als: ‘Waarom doe zo gestrest?’, of ‘waarom krijg jij je werk niet meer af?’ Daar zit een veroordelende toon in.”

Stress gesignaleerd? Dit kun je doen

Word je omringd door gestreste collega’s? Dan zijn er een aantal dingen die je direct kunt doen. „Initieer om afspraken te maken over communicatiekanalen”, suggereert vitaliteitsexpert Hulzebos. Doordat veel mensen hybride werken, zijn velen van ons uitgerust met allerlei verschillende apps en kanalen om in contact te staan met collega’s. Maar al die meldingen via Teams, Slack, WhatsApp, mail en telefoon kunnen behoorlijk wat stress opleveren. „Daarom kan het goed zijn om binnen een bedrijf af te spreken welke mate van urgentie gekoppeld wordt aan een kanaal.” Dan weet je in het vervolg dat bijvoorbeeld een mail wel kan wachten, maar word je een keer ‘s avonds gebeld? Dan weet je zeker dat er sprake is van een spoedgeval.

Zo zijn er volgens arbeidspsycholoog Patricia van Casteren nu ook bedrijven die gebruik maken van een email-vernietigingstool. Ontvang je mails terwijl je op vakantie bent? Dan belanden die dankzij dit programma rechtstreeks in de prullenbak. „Nieuwe werkvormen en communicatiekanalen, vragen ook om nieuwe coping-strategieën”, aldus Van Casteren. Kun jij ondertussen rustig van je zonvakantie genieten.

Neem genoeg adempauze

Daarnaast kan het verstandig zijn om samen met je collega’s – letterlijk – eens tijd maken voor een adempauze. „Als je goed kunt ademen, krijgt stress minder kans om toe te slaan”, legt Van Erven uit. Voor sommige mensen klinkt dat misschien zweverig. Maar baat het niet, dan schaadt het niet, toch?

„De Deep Breath Break kan iedereen proberen. Adem diep in door je neus, houd je adem vervolgens een paar tellen vast, en adem uit door je mond.” Zit je om een uur of drie ‘s middags flink in je middagdip? Dan kun je ook gaan voor de Breath of Bliss. „Die techniek geeft juist energie. Je ademt twee keer kort in door je neus, en vervolgens uit door je mond.” Herhaal de ademhalingsoefeningen een keer of vijf, en volgens Van Erven merk je binnen no-time verschil. En mocht jij je vrij genoeg voelen op de werkvloer, dan kan het ook helpen om je lichaam eens samen met je collega’s flink los te schudden. „Kom achter je bureau vandaan, zak door je knieën en schud je lichaam eens goed uit. Vaak moeten mensen hier ook bij lachen, maar dat mag ook. Het hoeft allemaal niet zo serieus en volledig in yoga-pak.”

Voor wie vaak te veel stress heeft: 6 geheimen van stressvrije mensen