Hendriëlle de Groot Tech 22 jan 2025, 12:26

Leestijd: 5 minuten

Steeds meer studenten schrijven hun scriptie met ChatGPT, wat zijn de risico’s?

Stapels studieboeken en wetenschappelijke artikelen doorworstelen om je scriptie te schrijven: voor veel studenten is dat verleden tijd. Met behulp van AI-tools zoals ChatGPT kunnen zij nu snel en eenvoudig hun scriptie genereren. Maar wat zijn de risico’s van het gebruik van AI in het onderwijs en waar moeten studenten en docenten op letten? Metro legt deze vragen voor aan een AI-expert.

Het gebruik van kunstmatige intelligentie heeft de afgelopen jaren een enorme vlucht genomen, ook in het onderwijs. ChatGPT biedt studenten de mogelijkheid om snel een eerste versie van hun scriptie te maken, samenvattingen van literatuur te genereren en zelfs nieuwe ideeën voor hun onderzoek te bedenken. De mogelijkheden lijken eindeloos. Zo schreef Metro eerder dat een AI-chatbot slaagt voor examens van rechten- en businessscholen.

Je scriptie door AI laten genereren

Er is zelfs onderscheid tussen de gratis en de betaalde versie van ChatGPT. De betaalde versie heeft bijvoorbeeld de capaciteit om op academisch niveau teksten te schrijven, wat het nog aantrekkelijker maakt voor studenten om hun scriptie door AI te laten genereren.

Maar dit alles is niet zonder risico. Want ja, een scriptie is de bekroning op een studie van doorgaans drie tot vier jaar en daarvan wordt toch verwacht dat je er moeite voor doet en je onderzoeksvraag niet uitbesteedt aan een chatbot. Het zal je dan ook niet verrassen dat een van de grootste risico’s bij het gebruik van ChatGPT voor scripties, de kans op plagiaat is.

Hoewel ChatGPT geen letterlijke kopieën maakt van bestaande teksten, is de kans groot dat de gegenereerde tekst sterk lijkt op wat elders al is verschenen. AI kan onbedoeld zinnen reproduceren die al in andere academische werken staan, wat kan leiden tot beschuldigingen van plagiaat.

Vermogen kritisch denken wordt beperkt

In de academische wereld draait alles om kritisch denken: het vermogen om informatie te analyseren, verschillende perspectieven te overwegen en met originele ideeën voor de dag te komen. Als studenten het ‘denkwerk’ volledig uitbesteden aan ChatGPT, bestaat het risico dat zij onvoldoende leren denken, analyseren en argumenteren. Dit kan later op de arbeidsmarkt problematisch zijn, waar onafhankelijk en creatief denken vaak vereist is.

Ondanks dat ChatGPT vaak overtuigend overkomt, is het niet altijd in staat om wetenschappelijk verantwoorde informatie te genereren. Het model is getraind op een enorme hoeveelheid data, maar deze gegevens zijn niet altijd accuraat of up-to-date. Hierdoor kan onjuiste of verouderde informatie in een scriptie sluipen. Bovendien is het een veelvoorkomend probleem dat ChatGPT geen bronvermeldingen toevoegt, wat het moeilijk maakt om de juistheid van de verstrekte informatie te verifiëren.

Het schrijven van een scriptie vereist niet alleen dat studenten kennis vergaren, maar ook dat ze creatieve, originele ideeën ontwikkelen. Wanneer AI het schrijfwerk grotendeels overneemt, bestaat het risico dat de scriptie minder uniek is en de diepgang mist die nodig is om het werk te onderscheiden van dat van anderen.

Hoe kun je verantwoord gebruikmaken van AI bij het schrijven van je scriptie?

Ondanks de risico’s zijn er manieren waarop studenten AI kunnen gebruiken, zonder dat zij in de problemen komen. Laurens van Wesep, AI-expert en adviseur voor onderwijsinstellingen, legt uit: „Het is belangrijk om kritisch te blijven op de inhoud die AI genereert.” AI kan handig zijn om ideeën te genereren of om oppervlakkig onderzoek te doen, maar het is cruciaal om deze informatie altijd aan te vullen met eigen analyses, bronnen en diepgaand onderzoek.

Van Wesep benadrukt ook de ethische kant van het gebruik van AI in het onderwijs. „Vanuit de onderwijsinstellingen is er veel druk om controle uit te oefenen, maar tools om AI-gegenereerde teksten te controleren zijn niet altijd feilloos. Het risico is dat studenten ten onrechte beschuldigd worden van plagiaat als deze tools verkeerd functioneren.” Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de studenten, zoals schorsing. Zo werden studenten in Amerika onterecht beschuldigd van plagiaat en zelfs van school gestuurd. De correctiesoftware was op een bepaalde manier ingesteld, waardoor studenten met een niet-Amerikaanse achtergrond werden benadeeld. „Dan is het als het ware de ene tegen de andere robot.”

Van Wesep wijst op het risico dat studenten minder kritisch worden, als ze door AI gegenereerde teksten klakkeloos overnemen. „Maar aan de andere kant kunnen studenten het juist ook inzetten voor factchecking. Je moet weten hoe je met ChatGPT moet omgaan.”

Privacy kwesties rondom AI

Van Wesep waarschuwt voor de privacykwesties die kunnen ontstaan bij het gebruik van gratis AI-tools. „Wanneer studenten gratis tools gebruiken, kunnen hun gegevens verzameld worden door de AI-bedrijven, wat kan leiden tot datalekken. Dit is een bijzonder risico wanneer studenten vertrouwelijke of gevoelige data analyseren. Bij de betaalde versie van ChatGPT kun je deze risico’s beperken, maar de gratis versie biedt deze bescherming niet.”

Hij illustreert dat met een voorbeeld. „Veel studenten doen onderzoek naar een bepaald bedrijf. Die data mag je niet zomaar online gooien. Maar met de betaalde versie is het wel mogelijk om dat met één druk op de knop te voorkomen.” Hij ziet wel ‘mogelijkheden en kansen’ voor studenten die ChatGPT gebruiken. „Zij kunnen hun capaciteit zeker vergroten, maar je moet er goed mee leren omgaan, ook op het gebied van veiligheid.”

Het belang van begeleiding en training

AI biedt veel mogelijkheden, maar het gebruik ervan vereist zorgvuldige afwegingen. „Onderwijsinstellingen lopen vaak achter in hun gebruik van AI-tools, terwijl studenten al volop gebruik maken van deze technologie”, zegt Van Wesep. Het is volgens de AI-expert essentieel dat onderwijsinstellingen niet alleen tools ter controle aanbieden, „De uitdaging is om personeel en studenten goed op te leiden in hoe AI op een veilige, verantwoorde manier ingezet kan worden.” Zelf krijgt hij ook veel aanvragen om staff-members op te leiden in AI. „Op alle levels zie je dat men zoekende is, in hoe je dit kunt implementeren in opleidingen.”

Huizenkopers betaalden in december gemiddeld ruim 455.500 euro voor een huis

Donald Trump haalt VS uit WHO, viroloog Marion Koopmans vreest voor consequenties

Reacties