Sharon van der Werf Gezondheid 16 aug 2022, 19:28

Leestijd: 6 minuten

Onderzoek: vasten blijkt goed voor mensen met diabetes type 2, maar hoe haalbaar is dat?

Onderzoekers van de Universiteit Maastricht lieten mensen met diabetes type 2 in een tijdsframe van 10 uur eten. Deze manier van vasten, ook bekend als Time Restricted Eating (TRE), verlaagde de bloedsuikerspiegel en dat is positief nieuws voor mensen met suikerziekte. Maar hoe haalbaar zijn deze onderzoeksresultaten in de praktijk, als dat betekent dat mensen met diabetes type 2 niets meer mogen eten na 18.00 uur? „Het is niet onmogelijk, maar vereist wel veel planning.”

In verschillende onderzoeken komt de connectie tussen eten op een bepaald tijdstip en de bloedsuikerspiegel naar voren, vertelt onderzoeker Charlotte Andriessen namens de Universiteit Maastricht. „We zien dat mensen die vaak van dag- en nachtritme wisselen, zoals nachtwerkers, een verhoogd risico hebben op het krijgen van diabetes type 2.”

Andriessen draaide dit vraagstuk met haar team van onderzoekers om: betekent dit ook dat alleen overdag eten beter voor je lichaam is, vooral als je diabetes type 2 hebt?

Het effect van vasten op je bloedsuikerspiegel

In het onderzoek aten de deelnemers drie weken lang in de tijdsperiode van ongeveer 8.00 tot 18.00 uur. Tijdens de controleperiode van wederom drie weken, aten de deelnemers in een groter tijdsframe van ongeveer veertien uur (bijvoorbeeld: van 8.00 tot 22.00 uur). In deze tweede fase van het onderzoek was het belangrijk dat de deelnemers ongeveer dezelfde hoeveelheid voeding aten als in de Time Restricted Eating-periodes. Om ervoor te zorgen dat de energie-inname in beide onderzoeksperiodes vergelijkbaar was, hielden de deelnemers gedurende het hele onderzoek een eetdagboek bij.

Tijdens de weken van het onderzoek werd onder andere de bloedsuikerspiegel van de deelnemers elk kwartier gemeten. Uit die gegevens kwam iets interessants, vertelt Andriessen. „We zagen dat de cijfers van de bloedsuikerspiegel overdag behoorlijk gelijk liepen bij zowel TRE-groep als de controlegroep, maar in de avond daalde dat cijfer bij de TRE-groep sneller. Dat is logisch: ze aten niets meer, en de controlegroep wel. Maar het cijfer bleef bij de TRE-groep consistent laag, ook door de nacht heen. Dat zagen we ook terug in het bloedonderzoek dat we gedaan hebben. Dat wil zeggen dat TRE een positief effect kan hebben op suikerwaardes van mensen met diabetes type 2.”

Veelbelovend onderzoek diabetes

Rens Vandeberg, manager kennis & innovatie van het Diabetes Fonds, vindt de resultaten van het onderzoek veelbelovend. „Het laat gunstige effecten op biologische processen zien waardoor het lichaam weer in een meer natuurlijk evenwicht komt én, minstens zo belangrijk, dat het voor mensen mogelijk is om de behandeling vol te houden. De gedachte achter TRE is dat wanneer voedsel binnen een beperkte tijd wordt geconsumeerd, je lichaam ook weer in de natuurlijke vast-stand terecht komt waardoor weer een natuurlijker evenwicht ontstaat. Onderzoek naar TRE laat zien dat dit inderdaad gebeurt. Daarom zou het op termijn een interessante behandeloptie kunnen worden.”

Op de Metro-redactie vroegen we ons af: hoe haalbaar is het in de praktijk om na 18.00 helemaal niets meer te eten? Volgens Andriessen ging het de deelnemers uit het onderzoek goed af, maar ze maakt daar wel een kanttekening bij: „De leeftijd in onze onderzoeksgroep lag vrij hoog, tussen de 50 en 75 jaar. Het kan zijn dat de jongere generatie meer moeite heeft met het volhouden van TRE, vanwege werk of andere sociale bezigheden in de avond.”

Hoe haalbaar in de praktijk?

Wel is het advies ‘na 18.00 uur niets eten’ volgens haar een praktische manier van bewust met je bloedsuikerspiegel bezig zijn. „Voedingsrichtlijnen zijn gecompliceerder, omdat voeding heel ingewikkeld in elkaar zit. Het is makkelijker om te zeggen dat je na een bepaald tijdstip niets meer mag eten, dan dat iemand moet uitrekenen of je ‘s avonds nog wel voor die appel kunt gaat, of toch beter niet.”

Diabetespatiënt Wendy Bouwmeester is het daar volledig mee eens. „Time Restricted Eating klinkt makkelijker om te doen dan een strak eetschema aanhouden waarbij je nooit meer suiker mag eten.” Ze kreeg zelf zo’n vijftien jaar geleden de diagnose van diabetes type 2. Nadat ze behoorlijk wat kilo’s afviel, ging het een tijdje goed. Helaas is de diabetes sinds 2019 weer terug en nog erger dan eerst.

Diabetes zit bij haar in de familie. Onder andere haar zoon en moeder hebben het ook. Ze geeft dan ook aan dat deze ziekte een grote impact op haar heeft. „Ik heb vaak last van mijn diabetes na het eten van mijn hoofdmaaltijden. Daarnaast slik ik tegenwoordig drie keer zo veel medicatie als vroeger. Het speelt een grote rol in mijn leven, niet alleen lichamelijk maar ook mentaal.”

Eetmomenten plannen

Is het voor Bouwmeester, met haar drukke baan als juridisch secretaresse bij een advocatenkantoor, mogelijk om haar eetmomenten in te plannen tussen 8.00 en 18.00 uur? Daar twijfelt ze over. „Ik ga niet zeggen dat het onmogelijk is, maar het vereist wel veel planning. Ik hecht bijvoorbeeld veel waarde aan het avondeten, omdat dat een moment is dat ik met het hele gezin aan tafel zit. Dat past alleen binnen het tijdsframe van tien uur, als ik mijn ontbijt uitstel en op mijn werk eet. Dat is nieuw voor mij, maar misschien wel mogelijk.”

Het onderzoek heeft haar wel aan het denken gezet, vertelt ze. Al roept deze manier van leven ook vragen bij haar op. „Hoe moet dat dan met sociale uitjes? Een keer uit eten gaan bijvoorbeeld? Hoe ga je daar mee om? Het lijkt me lastig om het uit te leggen aan mensen met wie je hebt afgesproken, dat je graag rond 17.00 uur al bij een restaurant wilt reserveren. Maar ik ben niet iemand die zegt dat het niet kan. Misschien moet ik het gewoon proberen. Ik ga dit onderzoek meenemen naar mijn afspraak met mijn internist. Want als ik het ga doen, dan wil ik het wel onder begeleiding doen.”

Wat brengt de toekomst?

Onderzoekster Andriessen hoopt dat haar onderzoek naar Time Restricted Eating een opzetje kan zijn voor meer onderzoeken, het liefst gericht op het lange termijn-effect van Time Restricted Eating. „Ik zou willen weten wat TRE op lange termijn doet met je insulinegevoeligheid. En als het advies van ons onderzoek gebruikt kan worden als voorschrift voor mensen met diabetes type 2, dan zou dat helemaal mooi zijn.”

Ook uit de antwoorden van Vandeberg blijkt dat nog meer onderzoek naar dit onderwerp enorm gewenst is. „Belangrijke vragen zijn hoe de onderliggende mechanismen werken, zodat we deze niet alleen beter begrijpen maar door dit begrip wellicht ook nog beter kunnen ingrijpen. Ook moeten we onderzoeken welke TRE-aanpak daadwerkelijk te doen en vol te houden is in het dagelijks leven. Onze droom is om diabetes te genezen. Tot die tijd werken we hard aan betere behandelingen van diabetes en het voorkomen van de ziekte.”

Nog niet uitgelezen? Hier lees je meer Metro-artikelen over gezondheid.

Eet jij niet genoeg eiwitten? Dit zijn de gevolgen van een eiwittekort