Roos Ravensbergen Lifestyle 17 mrt 2024, 08:02

Leestijd: 8 minuten

Leven op z’n kop: ‘Mensen van buitenaf maken het lastiger dan het is’

In onze rubriek Leven op z’n kop gaan we in gesprek met mensen die iets hebben meegemaakt wat de koers van hun leven drastisch veranderde. Een tragisch ongeluk, afkicken van een verslaving of het verlies van een kind. Deze week: Aden, die pas sinds dit jaar als ‘zijn echte ik’ door het leven gaat.

Naam: Aden
Leeftijd: 28
Gebeurtenis: in februari 2023 begon hij met de transitie van vrouw naar man, 2024 is het eerst jaar dat hij als zijn „echte ik” door het leven gaat

Leven op z’n kop: Aden is transgender

Het is 2021 als de deuren richting twijfel over zijn gender voor Aden opengaan. Op dat moment is hij 25, heeft een relatie met de vrouw waarmee hij nu nog samen is, en hij vraagt zich af: „Als ik mezelf toelaat om helemaal vrij te denken, wat is dat gevoel dan? Je denkt niet standaard na over ‘ben ik een vrouw of een man?’, maar toen dat bij mij eenmaal op gang kwam, bleef het bij me.”

„Wanneer je doorkrijgt dat het überhaupt een mogelijkheid is om een andere gender te zijn, openen je ogen”, vertelt hij via de telefoon. „Ik weet wel dat ik mijn hele leven op zoek ben geweest en me altijd anders voelde. Zo dacht ik altijd na over hoe ik me presenteerde en op de middelbare school droeg ik vaker stoere kleren en ik heb haar in alle kleuren van de regenboog gehad.”

In 2019 komt de vraag van zelfexpressie wel al meer naar voren: past een mannelijk of vrouwelijk uiterlijk en mannelijke of vrouwelijke gedragingen beter? Aden: „Maar toen durfde ik nog niet vrij genoeg na te denken om transitie te overwegen. Sowieso was het hele queer-stuk eigenlijk wel vrij nieuw voor me. En het is niet een keuze die je zomaar maakt, het is een stap die je heel bewust moet maken: nu ga ik er vol voor, of dus helemaal niet.”

‘Ik wist het voor mezelf heel zeker’

Aden noemt dat de transitie van vrouw naar man niet alleen een lichamelijke is, maar ook een sociale. „Het gaat over hoe je aangesproken wil worden, je naam, dingen die je dagelijks gebruikt. In eerste instantie bleef ik hangen bij non-binair, maar dat voelde ook niet helemaal goed. Wil ik dan hormonen gebruiken of een operatie? Al die vragen kwamen in me op. Uiteindelijk besefte ik dat ik me niet non-binair, maar man voel.”

Dan komt de volgende stap: je omgeving op de hoogte brengen. Uiteindelijk is natuurlijk de bedoeling dat mensen switchen van zij/haar naar hij/hem en de nieuwe naam gebruiken. „Ik ben sowieso niet zo’n prater”, vertelt Aden. „Ik kan op zich goed praten, maar zodra het over mijn eigen dingen gaat en het iets raakt, is het lastig.” Uiteindelijk belandt Aden bij een genderteam, waarmee je praat over alles dat je voelt en ervaart. Zij helpen je aan een diagnose en begeleiden je bij het bepalen welke stappen jij wel of niet wil zetten om je beter in je lijf te voelen.

„Ik besloot me aan te melden bij een genderteam omdat de wachtlijsten erg lang zijn, en als ik dan in transitie wil, sta ik er alvast op. Ik kan altijd nog besluiten de operatie niet te doen, dacht ik. Maar na vier maanden was ik al aan de beurt.” Als hij eenmaal besluit om na de behandelfase door te gaan naar de medische fase, voelt dat als de juiste keuze. „Op het moment dat ik zulke dingen uitspreek, heb ik er zelf al heel veel over nagedacht. Ik wist het voor mezelf op dat moment al heel zeker.”

‘Mensen van buitenaf maken het lastig’

Toch blijft de beslissing om in transitie te gaan ook een lastige. „Ik moest andere mensen ook meenemen in mijn keuze. Mijn ouders vonden het aan het begin heel erg lastig, mijn vriendin ook. Maar gelukkig konden ze aan mijn zijde staan in het traject, zo zijn ze bijvoorbeeld mee geweest naar een behandelgesprek met de psycholoog.”

Ook noemt Aden dat mensen over zo’n transitie vaak praten als iets heel heftigs. En dat is ergens begrijpelijk, het is niet niks, maar volgens Aden is het helemaal niet zo heftig en lastig als mensen het laten lijken. „Weet je wat het is? Ik vind altijd dat de mensen van buitenaf het vooral heel lastig maken. Als je vertelt over een transitie, dan zegt iedereen dat het wel heftig is. Maar eigenlijk valt het wel mee, voor mij was het een hele logische stap om te zetten. Het was vooral een openbaring om te leren dat wat ik voel en wat ik ervaar, dat ik daar iets mee kan doen. Dus in mijn ogen valt dat wel mee allemaal.”

Transitie

Eind februari 2023 gaat het traject van start, in eerste instantie met hormonen, later volgt ook een operatie. „In het eerste jaar zie je de meeste veranderingen, daarna zijn die vooral subtiel. Afgelopen weekend had ik een fotoshoot met mijn vriendin, zij is fotograaf, en het was de eerste keer dat ik mezelf echt zág op die foto’s. Zelfs de mislukte”, lacht Aden. „Ik dacht eindelijk: dit is wie ik echt ben. Aan de andere kant weet ik dat er nog veel gaat veranderen de komende jaren, maar daar kijk ik enorm naar uit.”

Voor Aden is het geen probleem dat de transitie pas ‘laat’ in zijn leven komt. Sommige mensen die in transitie gaan, weten als kind al dat hun biologisch geslacht niet past bij hoe zij zich voelen. Bij Aden kwam dat echter later in het leven pas. „Daar heb ik zelf helemaal geen moeite mee, omdat ik er vroeger nooit mee bezig bent geweest. Ik val altijd al een beetje buiten de boot, vanwege allerlei redenen. Ik voelde me altijd anders, en nu nog. Maar dat vind ik helemaal niet erg, dat hoort bij mij.”

Hij noemt dat het vooral vervelend is als andere mensen er ‘een groot ding van maken’. „Voor mij is het gewoon iets dat ik over mezelf leerde in mijn ontwikkeling en iets waar ik iets mee kon gaan doen. Als mensen zeggen ‘oh, dat is wel heel zwaar’, denk ik ja, het is wel moeilijk, maar als er minder stigma rond dit thema zou liggen, zou het een stuk makkelijker zijn.” Over zijn ervaringen en zoektocht schreef Aden een boek, Chaos.

‘Ingewikkeld iets’ van transgender-zijn

„Ik denk dat veel trans personen zich vooral ook laten tegenhouden door de maatschappij die er een heel groot, zwaar, ingewikkeld iets van maakt. Ik stoor me daar niet per se aan, want ik zeg altijd: focus je maar gewoon lekker op je eigen dingen. Laat mensen hun eigen mens zijn. Hoe je door het leven gaat en hoe je jezelf uit, dat is per individu anders. Sommige mensen laten een borstverkleining of -vergroting doen, waarom zou ik mijn borsten er dan niet af mogen halen? Waarom moet daar een heel psychologisch traject aan vooraf gaan?”

Zo noemt Aden dat hij vrouwen kent die zich na een borstvergroting of -verkleining beter in hun lichaam voelen. „En ik heb dat ook, alleen heb ik mijn borsten laten weghalen. Voor mij zit daar niet zoveel verschil in.”

‘Het was voor mij geen redmiddel’

Ook had Aden voor zijn transitie een voorwaarde: eerst zelf gelukkig zijn, niet geluk najagen met de transitie. „Ik wilde het daar niet van laten afhangen”, legt hij uit. „Het is voor mij geen redmiddel. Natuurlijk zijn er trans personen waarbij dat wel zo is, waar het echt een kwestie van leven of dood is, laten we eerlijk zijn. Maar ik wilde al oké zijn met mezelf voor ik dit deed. Voor mij is het een keuze die mij vooral heel gelukkig maakt.”

Wel noemt hij dat hij na de operatie voelde dat hij het leven mocht ervaren in een lichaam dat bij hem past. „Ik heb zin om allerlei ervaringen op te doen in een lijf dat helemaal bij mij past, waarin ik me op mijn gemak voel. Een groot stuk ongemak is weg.”

Tot slot heeft hij nog een goed advies: „Kijk naar wat jou uniek maakt en wat jou jou maakt. Dat is veel constructiever dan naar anderen kijken. Probeer de mensen om je heen te helpen, hoe kun je hen wat gelukkiger maken? Als je je focust op je eigen kleine kring, kun je al heel veel goeds doen. We mogen ons veel minder bemoeien met anderen, zeker op de negatieve manier.”

Leven op z’n kop: ‘Die ochtend was alles plotseling stil: het leger had de macht overgenomen’

Leven op z’n kop: ‘Ik droom nog in beelden, heel confronterend als je wakker wordt en niks ziet’