Gelijkgestemden

Jacob van Es 8 jan 2020

Treinreizen is net als de reclame op tv. Je moet er even doorheen. Want ondanks alle reclame die de NS maakt is de trein geen plek waar veel belangwekkende, vermakelijke of zelfs maar gematigd leuke dingen gebeuren. Als je net zoals ik rond zes uur van Leiden naar Den Haag reist, moet je blij zijn als je niet hoeft te staan. Op de TV kan je wegzappen als je de overbodige reclamefragmenten wilt vermijden. Maar in de trein zit je opgesloten tussen de mechanische deuren. Als een vis in een kom. Je kunt een rondje door de trein lopen en als er te veel gelijkgestemden in je buurt zijn kan zelfs dat niet. Met gelijkgestemden bedoel ik mensen die grofweg dezelfde reisbestemming hebben als jij. Medereizigers. Maar ik kies gelijkgestemden omdat dat woord beter kan weergeven hoe het conflict tussen gedeeld belang en interesse enerzijds en eigentijds egocentrisme anderzijds de trein tot een aardig onderwerp voor een column maken. Laten we beginnen: Je kent het wel. Je zit in de trein. Misschien zit er iemand naast je. Misschien is de ander wat verder weg maar altijd zijn er anderen. Als je als enige in de trein zit is er iets goed fout. Het kan zijn dat je achter bent gebleven in een rijstel dat niet verder rijdt, terecht bent gekomen in een nachttrein of per ongeluk in de eerste klas bent gaan zitten. Met uitzondering van het nachttrein scenario allemaal saaie manieren om te verdwalen. Reizen is dan ook een vorm van zo georganiseerd mogelijk verdwalen waarbij het verwerven van indrukken vaak als doel wordt gesteld. Indrukken die thuis niet ervaren kunnen worden. Reizen is dus een poging te ontsnappen aan oude werkelijkheden. Reizen met de NS is duidelijk een van de minst spannende manieren om dit doel te verwezenlijken. Omdat de moderne mens er niet van houdt van indrukken verstoken te raken tijdens zijn ontsnappingspogingen haalt hij dikwijls zijn mobiel of enig ander symbool van individuele behoeftebevrediging erbij. Het is niet uitzonderlijk om een gelijkgestemde (medereiziger) swipend op zijn telefoon naar muziek luisterend iets als een reep chocola te zien eten. Omdat het escapisme van het treinreizen leidt tot een armetierige werkelijkheid wordt er op alle mogelijke manieren ontsnapt aan die werkelijkheid. Maar waarom noemde ik de in eigen werelden verzonken reizigers dan toch gelijkgestemden. Omdat we allemaal het verlangen delen om georganiseerd te verdwalen. Misschien deze column lezend.