Het leven is geen feestje

Onlangs kreeg ik een essay in handen met de titel ´Het wordt niet beter’, over de onmogelijkheid van herstel in de psychiatrie. Ondanks dat ik ‘Het wordt niet beter’ een niet heel bemoedigende titel vond, begon ik meteen met toch wel een zeker fanatisme te lezen, omdat ik zeker wilde weten of het daadwerkelijk écht niet beter zou worden én omdat ik me afvroeg waaróm de auteur (filosoof en ervaringsdeskundige in de psychiatrie) eigenlijk heel hard riep dat het niet beter zou worden.
Dat bleek veel te maken te hebben met het zich steeds uitbundiger in de samenleving etalerende paradigma, zelfs in de geestelijke gezondheidszorg, dat voorschrijft dat alles in het leven maakbaar of herstelbaar is en het een ‘feestje’ is waarbij jij ‘de slingers ophangt’ terwijl je ondertussen lekker ‘in je kracht gaat staan’. En dat er iets mis met je is als dat niet lukt. Daar was de auteur het niet helemaal mee eens en ik ook niet, omdat het leven vaak helemaal geen feestje is, wat mensen die net hun geliefde zijn verloren of te horen kregen dat ze terminaal ziek zijn of gewoon iemand die z’n belastingformulieren in zit te vullen (de belastingdienst geeft notabene zelfs al toe dat het niet leuk is) zullen beamen. En het is oké als je die realiteit onder ogen ziet en je ‘huilen’ niet meer ‘in kunt houden’, aldus de auteur. Ik begreep zijn punt. We zijn pas compleet mens als we het hele spectrum van de menselijke ervaring omarmen, dus als we ook lethargisch, depressief en in de war mogen zijn. We zijn vooralsnog geen robots en gaan gewoon met z’n allen dood en zo leuk is dat niet. Dat betekent niet dat er nergens winst te behalen valt (ik ben nu eenmaal een optimistische realist), maar eerder in het doorvorsen en doorstaan dan in het ontkennen van de menselijke realiteit, die – alle zevenentwintig Kardhasians ten spijt– geen weergave is van een glimmend Instagram account. Het is aan ons om de illusies laag voor laag af te pellen – waarbij, laten we eerlijk zijn, van de Kardhasians inmiddels weinig meer overblijft – onze verwachtingen bij te stellen en uitgeholde begrippen weer bruikbaar te maken. Dan wordt het leven nog steeds geen feestje, maar kunnen we wel af en toe de slingers ophangen. Als we zin hebben.