Rotte appels

Vroeger vermaakte ik me weleens met ‘Zoek de verschillen’. Om mij en mijn zus bezig te houden op regenachtige dagen in de zomervakantie kregen we van onze moeder een boek vol met kleurplaten, spelletjes en raadsels. Daar stonden ze in: bijna identieke afbeeldingen. Bijna, want de ene plaat verschilde op een aantal punten van de andere. De afgelopen dagen zag ik twee van die bijna gelijke platen in het nieuws verschijnen: ING en UWV.

Zo is ING nalatig gebleken in het voorkomen van witwaspraktijken. Het klantenbestand van de bank bleek voor deel te bestaan uit types waar je trots op kunt zijn. Ze maakten volop misbruik van rekeningen om geld wit te wassen. Een mogelijkheid geboden door de top van het bedrijf. Die besloot dat commerciële belangen voorrang behoefden en dacht daarom te kunnen beknibbelen op personeel dat controleert op misstanden.

De leiding van het UWV doet niet onder voor de onverschilligheid bij ING. De Polen die op grote schaal misbruik maken van de WW-uitkering zijn al jaren bekend bij de instantie. Medewerkers signaleren wantoestanden en melden deze. Tevergeefs. Hierdoor kunnen malafide Polen zowel vakantie vieren en zwart werken in land van herkomst als in Nederland een WW-uitkering van het UWV innen.

Het onterecht opstrijken van geld is ontegenzeggelijk fout. De WW betitelen als ‘De Grote Vakantie’ doet het toch al beroerde imago geen goed. De Pool: een altijd in gezelschap van een halve liter blik goedkoop bier verkerende persoon die onze banen inpikt.

Het zijn deze Oost-Europeanen die mij het verschil doen opmerken in de gelijkende fraudezaken bij bank en uitkeringsinstantie. De leidinggevenden en medewerkers van de bedrijven kunnen volstaan met een vriendelijke lach en het beloven van beterschap zonder dat het verstrekkende sociale gevolgen heeft voor henzelf of de beroepsgroep. Daarentegen worden welwillende Polen die hard en eerlijk werken, vaak in banen die bijna geen Nederlander wil hebben, bevooroordeeld met de nek aangekeken.

Het gemak waarmee de ene groep wegkomt met een smetje contrasteert enorm met de schandvlek waar de ander mee besmeurd is en blijft. De rotte appels in de ene mand hebben een veel desastreuzer effect op de gezonde appels dan de bedorven exemplaren in een andere mand. Het blijft fascinerend.