De fantasie verdwijnt

IJskristallen sieren de ochtendtrein die voorbij het Naardermeer raast. Een groepje vriendinnen discuteert heftig over welke net geschoten landschapsfoto er op hun ‘instawall’ geplaatst zal worden.

Een blonde jongeman van mijn leeftijd, zo rond de 30, slaat zijn boek dicht en zet zijn koptelefoon af. Net voordat hij zijn muziek uitzet herken ik het onmiskenbare saxofoongeluid van John Coltrane. Met een dromende blik kijkt hij uit het raam. Laten we de situatie voor het gemak romantiseren en ervan uit gaan dat dit niet het gevolg is van een paar uur slaaptekort. Maar ach, eigenlijk maakt het niet uit, zijn dromerige blik is namelijk het gevolg van het prachtige uitzicht, de parelmoerwolken kleuren immers een wonderschone ochtend. De trein mindert snelheid en met het opkomen van de zon bereikt het spectrum aan winterkleuren in het ochtendgloren zijn hoogtepunt. Zichtbaar genietend krullen de lippen van de man tot een gelukzalige lach. Hij blijft nog even staren en slaat vervolgens zijn boek weer open. Op het moment dat de diepe tonen van Coltrane weer uit zijn koptelefoon klinken gaat zijn verhaal verder.

De vriendinnen hebben ondertussen alle nieuwe snapchatfilters uitgeprobeerd, gelachen om de post van Linda Magazine, de laatste clip van Justin Bieber bekeken en de wintersale van Zalando doorgenomen. De zon kleurt inmiddels fel wit en de ongetwijfeld prachtige instagramfoto is verdrongen door de tientallen foto’s die later geplaatst zijn. De jongen zit nog steeds diep in zijn boek. Zijn verhaallijn is hetzelfde gebleven, een boek past zich immers niet aan, maar het decor is compleet veranderd, wellicht zelfs verrijkt. De prachtige ochtendlucht en het door vorst wit uitgeslagen Nederlandse landschap siert zijn fantasie.

Ik ben absoluut geen tegenstander van techniek en innovatie, integendeel, het creëert een hoop mogelijkheden. Waar ik minder blij mee ben is de volledige digitalisering van ons dagelijks handelen. We worden opgeslokt en meegenomen door de vluchtigheid van social media. We genieten niet meer van al het moois dat er om ons heen gebeurt, onze fantasie wordt niet meer geprikkeld. De werkdag is inmiddels voorbij. We hebben in onze telefoon geleefd en zodra we thuis zijn zetten we zo snel mogelijk de nieuwste aflevering van Black Mirror op. Terwijl de blonde jongen nog steeds met zijn hoofd in het door het ochtendgloren gekleurde decor zit, begint de nieuwe aflevering, het valt ons niet eens op dat we zelf de hoofdrol zijn gaan spelen.