Een bruikbare, uitgebreide definitie van cultuur

Jaap Bastiaan 26 sep 2016

De Tweede Kamerverkiezing is pas volgend jaar maart, maar de campagne is nu al begonnen. En hét thema van de campagne wordt, nee, is: de Nederlandse cultuur. Die staat namelijk onder druk. Want de multiculturele samenleving is mislukt. En waar of niet waar – of niet helemaal waar – feit is dat er veel allochtone Nederlanders bewust onze maatschappij negeren en in een parallelle wereld leven.

Wat verstaan we onder cultuur? Een spontane opsomming: meedoen; onze spelregels; onze gedragsregels; onze manier van leven; onze identiteit. In het boekje ‘De multiculturele samenleving’, van professor Peter Derkx, las ik de volgende definitie: onder cultuur verstaan we de veelheid van opvattingen, met betrekking tot de zin van het bestaan; waarden normen en betekenissen die mensen inspireren en activeren. Definitieve definities bestaan natuurlijk niet, maar hier kunnen we mee vooruit.

Politiek Den Haag zal deze woorden vaak in de mond nemen: onze waarden en normen. Dus: respect voor onze democratie en de Nederlandse rechtstaat. En: respect voor onze vrijheden of keuzevrijheden. Bijvoorbeeld: de vrijheid om je leven in te richten zoals je dat zelf wilt. Al snel denk je dan aan homo’s die hand in hand over straat moeten kunnen lopen. Nog meer vrijheden: de vrijheid van onderwijs, godsdienst en meningsuiting. En wat zijn de grenzen daarvan?

En hoe wil de overheid onze cultuur aan de kaak stellen en vooral promoten? Want dat laatste zal ook moeten. Door tv-spotjes? Via het onderwijs? Of door middel van billboards, Facebook, folders, flyers, posters? Een voorzetje: posters met de tekst: Nederland is… En vul maar in met een pakkende tekst of foto.

Onze cultuur, onze waarden, normen, vrijheden en keuzevrijheden zijn het meer dan waard verdedigd en gepromoot te worden. Er is in het verleden soms keihard voor gevochten. En misschien moeten we er weer voor knokken. Het liefst: hart tegen hart, maar desnoods: hard tegen hard. Nederland neemt zo langzamerhand collectief afscheid van het christendom en de kloof tussen gelovigen – met name moslims – en ongelovigen wordt steeds groter en dieper, met alle gevolgen vandien.

De Haagse politici. We kennen ze van de grote woorden en de veelbelovende beloftes. Maar ook van de stroperig gevormde coalities, schijndiscussies en zouteloze, karakterloze compromissen. Politici lopen altijd achter de feiten aan. En dat moeten journalisten doen en niet politici. Die moeten vooruit denken en vooruit regeren.