Roos Ravensbergen
Roos Ravensbergen Buitenland 2 aug 2021, 
Leestijd: 3 minuten

Drie vragen (en antwoorden) over de hittegolf en gesmolten ijskap in Groenland

groenland, ijskap, gesmolten, klimaatverandering
Foto: GettyImages

Groenland kampt al een aantal dagen met een flinke hittegolf, en dat betekent voor een land bedekt met ijs niet veel goeds. Zo’n 80 procent van Groenland ligt namelijk verscholen onder een grote ijskap. Maar door de uitzonderlijke hittegolf wordt dat nu steeds minder.

Wat betekent de gesmolten ijskap voor Europa, en hoe heeft dit überhaupt kunnen gebeuren? Metro legt het je uit in drie vragen.

Gesmolten ijskap Groenland

Wat is er gebeurd?

Groenland is, anders dan de naam doet vermoeden, bedekt met ijs. Die ijskap is met een oppervlakte van 1,8 miljoen vierkante kilometer de op een na grootste ter wereld, na Antarctica. In de afgelopen week is veel daarvan verloren gegaan. Op dinsdag alleen al was het massaverlies 8,5 gigaton, dat is het dubbele van een gemiddelde zomerdag. Afgelopen zaterdag kwamen glaciologen (wetenschappers die ijs bestuderen) met een waarschuwing vanwege de smeltende ijskap. Zij houden de toestand scherp in de gaten, omdat de opwarming in het Noordpoolgebied drie keer sneller verloopt dan in de rest van de wereld.

Volgens Deense en Amerikaanse onderzoekers heeft Groenland de afgelopen week dus een ‘uitzonderlijke hoeveelheid’ ijs verloren. Om je een idee te geven: het massaverlies van dinsdag (8,5 gigaton) is genoeg om vier keer Denemarken of heel Florida met vijf centimeter water te bedekken. Persbureau Reuters zegt dat het de boeken ingaat als het op twee na grootste dagelijkse ijsverlies in Groenland sinds 1950.

Wat is de oorzaak van de gesmolten ijskap in Groenland?

Het grote massaverlies is veroorzaakt door een hittegolf die Groenland de afgelopen week trof. Bij een meetstation aan de kust was het woensdag 19,8 graden, de hoogst gemeten temperatuur ooit in de regio. Het Deense weerinstituut DMI registreerde donderdag zelfs een temperatuur van 23,4 graden, op de kleine luchthaven van Nerlerit Inaat in het noordoosten van het land. Wederom de hoogste temperatuur ooit gemeten. Sterker nog, de maximumtemperatuur in Denemarken lag die dag lager dan dat.

Maar een hittegolf ontstaat natuurlijk niet zomaar. Sinds 2000 smelt de Groenlandse ijskap een stuk sneller dan voorheen, en dat hebben we te danken aan de opwarming van de aarde. Waar in de jaren 90 per jaar zo’n 33 miljard ton ijs verloren ging, is dat in het afgelopen decennium toegenomen tot 254 miljard ton per jaar. Sinds 2000 is er geen jaar meer geweest dat de netto hoeveelheid ijs toenam. Wel begon de zomer dit jaar vrij koel, waardoor het totale verlies aan ijs voor 2021 nog binnen de gemiddelde hoeveelheid valt. Ook zouden de temperaturen de aankomende tijd moeten afnemen. In augustus eindigt het smeltseizoen namelijk meestal. Op het moment van schrijven is het 9 graden in Nuuk, de hoofdstad van Groenland.

Wat zijn de gevolgen?

De ijskap smelt elke zomer, en bevriest dan vaak deels weer in de winter. Maar omdat de zomers steeds warmer worden en de winters minder streng, komt er minder ijs terug voor de hoeveelheid smeltwater. Dat leidt tot een hoger nettoverlies aan ijs. Hieronder is te zien dat er elk jaar massaverlies is, maar dat er ook weer massa bij komt. De totale hoeveelheid ijs blijft ongeveer gelijk. Dit jaar duikt de hoeveelheid verloren massa echter wel onder het gemiddelde. Daarnaast valt op dat het gebied van de ijskap dat aan het smelten is, groter is dan voorgaande jaren.

Uit berekeningen van onderzoekers blijkt dat de huidige hoeveelheid ijs die op Groenland smelt, leidt tot een wereldwijde zeespiegelstijging van 0,7 mm per jaar. Dat is ongeveer een kwart van de totale hoeveelheid zeespiegelstijging, die rond de 3 mm ligt. Als de hele Groenlandse ijskap zou smelten, zorgt dat mondiaal voor een zeespiegelstijging van 7 meter.

Ook Britten krijgen derde coronaprik, WHO is geen fan

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.