Redactie Metro Binnenland 6 nov 2023, 12:31

Leestijd: 3 minuten

Economen weten hoe je woningcrisis aanpakt, maar politiek luistert slecht

Verschillende economen benadrukken hoe de  woningcrisis aangepakt moet worden. Maar die aanpak kost tijd. Tegelijkertijd kiest de politiek voor snelle en kortetermijnplannen voor de woningmarkt. Maar daar hebben de economen een hard hoofd in.

Hugo de Jonge sprak al aan talkshowtafels zijn ambitieuze plannen voor de woningmarkt uit. Hij wilde onder meer 15.000 nieuwe huizen ‘creëren’ door scholen, winkels en kantoren om te bouwen. Maar vorig jaar lag het aantal omgebouwde woningen onder de 10.000.

Woningplannen Hugo de Jonge stagneren

In de eerste helft van dit jaar staat de teller op 5000 nieuwe huizen in bestaande panden. Dat meldt het Centraal Bureau voor de Statistiek en ook het AD schrijft er vandaag over. En dat betekent dat het aantal nieuwe woningen in bestaande panden afneemt. In 2018 en 2019 waren dit er namelijk 12.500 per jaar. In 2022 stond dit aantal op 9600.

Vooral de ombouw van kantoorpanden lijkt minder te vlotten. En ook de nieuwbouw stagneert op meerdere vlakken, waaronder vergunningen en verkoop. Tot 2030 moeten er bijna een miljoen woningen bij, concludeerde onderzoeksbureau ABF.

Woningmarkt moet structureel veranderen

Nu de verkiezingen naderen, hebben politieke partijen zo hun visie op de woningmarkt. Maar volgens 15 economen zijn dat veelal kortetermijnplannen, schrijft Trouw. En dat terwijl volgens hen structurele en grondige hervormingen nodig zijn, iets waar al twintig jaar voor gepleit wordt.

Waar de economen voor pleiten?

1. Hef belasting op eigen woning

Huiseigenaren betalen in vergelijking met huurders minder belasting. Een huiseigenaar wordt vanzelf rijk als de waarde van de woning stijgt. Over dat vermogen wordt bijna geen belasting betaald. Een huurder betaalt over spaargeld wél belasting.

Stijgt de waarde van een woning? Dan moet een huiseigenaar daar volgens de economen belasting over gaan betalen. Dit dempt volgens hen de huizenprijzen en de inkomstenbelasting kan omlaag, omdat er belastingopbrengsten vanuit woningen komen. Dan wordt ook werken meer beloond. Bewoners of huiseigenaren moeten dus minder belastingvoordeel krijgen.

2. Geef starters geen extra leningen

Hoewel veel politieke partijen (VVD, BBB, D66, CU) leningen voor starters aanmoedigen, waarschuwen de economen er juist voor. Extra krediet richting startersleningen zorgt ervoor dat er meer geld naar de woningmarkt gaat en dus de prijzen verder stijgen.

Volgens hen moeten de huizenprijzen beheerst worden. Dat helpt starters beter dan extra leningen. Maar dat is wel een langetermijnplan. Voor de kortere termijn opperen de economen dat woningcorporaties naast aan de lagere, ook aan de middeninkomens mogen verhuren. Jongeren kunnen dan langer huren, langer sparen en later kopen.

3. Hef belasting op grond

Voor nieuwbouw is grond nodig. Projectontwikkelaars kopen ‘slim’ goedkopere landbouwgrond op, waarvan ze verwachten dat het grond voor woningen wordt. Aan de waardestijging van die grond, verdienen ze veel geld. Net als de eigenaar van de grond.

De gemeente kan kosten voor bijvoorbeeld wegen of riolering verhalen op zo’n projectontwikkelaar. Die moet dat dan betalen uit de waardestijging van de grond. Maar grond wordt verkocht en doorverkocht, waardoor er weinig geld overblijft en nieuwbouw onuitvoerbaar wordt.

De economen willen een belasting (planbatenheffing) op de waardestijging van grond. De opbrengst van die belasting, kunnen gemeenten gebruiken in de publieke kosten van de nieuwbouw. Daarnaast schrikt zo’n heffing ook speculanten af. Een heffing die eigenlijk alleen projectontwikkelaars in de weg zit.

4. Wees zuinig op overheidsgeld voor nieuwbouw

Beleggers en projectontwikkelaars stellen hun nieuwbouwplannen, vanwege hoge bouwkosten en rente, nog uit. Dit totdat er voor hen weer serieuze winst valt te behalen.

Maar volgens de economen moet de overheid daar niet bakken met geld in gaan steken, zoals sommige partijen willen (VVD, GL-PvdA, BBB). Of tenminste niet in de dure nieuwbouw van projectontwikkelaars. Wel in nieuwbouw van woningcorporaties.

Geen betaalbaar huis

De woningmarkt staat onder druk, daar kunnen we niet omheen. Maar er is nog steeds een grote groep, de mensen die goed in een koophuis wonen, die niet bereid is om de huidige voordelen en rechten, ter discussie te stellen. Maar de groep die momenteel geen betaalbaar huis kan vinden, wordt tegelijkertijd steeds groter.

Advocaten: steeds meer partijprogramma’s in strijd met rechtstaat

Reacties