Traditie

Als klein kind vond ik het sinterklaasfeest geweldig. Zwarte Piet was de persoon die kruidnoten of snoep strooide en cadeautjes bracht. Piet was natuurlijk zwart geworden door roet in de schoorsteen.

Mij van geen kwaad bewust hoe kwetsend het daadwerkelijke verhaal erachter, maar ook de ervaring van anderen ermee, was. Maar daarmee is het nog niet oké. Verandering is een teken van beschaving, zonder de traditie te kort te doen.

Het sinterklaasfeest is al heel oud. Sinterklaas heeft soms wat hulp gehad, maar is ook lange periodes alleen geweest. Pas de laatste jaren van de slavernij is Zwarte Piet er definitief aan toegevoegd.

Als we terugkijken in de boeken, ziet Zwarte Piet er precies hetzelfde uit als de afbeeldingen waarmee Moren in de geschiedenis belachelijk gemaakt werden. Aan het eind van de slavernij zag men donkere mensen namelijk nog steeds niet als gelijke. Door ze in gekke pakjes, met grote rode lippen en gouden oorbellen af te beelden, hielden ze deze mensen toch nog onderdrukt. Ze werden afgeschilderd als dom en hoefden dus niet serieus genomen te worden.

Dat Zwarte Piet zwart is door roet in de schoorsteen, hebben we er pas veel later bij verzonnen. Ik begrijp dat het een kinderfeest is en dat dit alles voor veel mensen gevoelig ligt vanwege de nostalgische waarde ervan. Maar dat veranderd allemaal niets aan het feit dat Zwarte Piet wel degelijk een racistische origine heeft.

Laten we even eerlijk zijn; ik denk niet dat het kinderen uitmaakt of piet zwart, wit, geel of groen is, zolang ze maar cadeautjes en snoep krijgen. Wat wel uitmaakt, is of we onze én andermans kinderen, Zwarte Piet willen laten vergelijken met een schadelijk koloniaal karikatuur die het verschil tussen zwart en wit benadrukt. Hoe leg je uit aan je kind dat het oké is om mensen te kwetsen omwille van een zogeheten traditie? Want dat is realiteit!

Mensen voelen zich gekwetst, omdat ze bij Zwarte Piet herinnerd worden aan tijden waarin de gelijkheid tussen mensen op alle fronten ver te zoeken was. Als het goed is, willen we kinderen juist zo opvoeden dat ze leren dat je mensen niet moet kwetsen, dat we allemaal gelijk zijn en dat veranderingen oké zijn.

Dat iets een traditie is en al heel lang bestaat, betekent niet meteen dat iets ook goed hoeft te zijn en zegt verder ook niets over de waarde of inhoud ervan. Je kunt voor een ander niet bepalen wat kwetsend is. Wat wel kan: openstaan voor oplossing. Laten we het sinterklaasfeest leuk maken voor iedereen!