Femke van Rooijen Nieuws 27 feb 2019, 17:59

Leestijd: 5 minuten

Naar VS zonder vliegen: Joep van Dijk (28) doet het

Zo min mogelijk CO2 uitstoten. Deze afspraak maakte de Amsterdamse klimaatwetenschapper Joep van Dijk met zichzelf toen hij besloot om voor zijn werk naar Colorado te verhuizen. En hij voegt de daad bij het woord: hij laat het vliegtuig links liggen en steekt de Atlantische Oceaan over op een zeilboot en doorkruist Amerika op de fiets.

Al sinds de middelbare school is de 28-jarige Van Dijk bezig met klimaatverandering. „Mijn besluit om klimaatwetenschapper te worden is eigenlijk gebaseerd op twee momenten. Het eerste moment was al op de middelbare school. Voor een project probeerde ik de school op zonne-energie te laten draaien. Dat was natuurlijk een onmogelijke opgave. Mijn zonnepaneel was vlak voor de deadline pas testklaar en ik kon er net een LED-lampje mee laten branden, maar het maakte wel indruk.”

Het tweede moment kwam in het tweede jaar van zijn studie aardwetenschappen. Van Dijk deed voor zijn studie veldwerk in Spanje. „Daar ontdekte ik dat we enorm veel over het verleden en het klimaat te weten kunnen komen door simpelweg om ons heen te kijken en ‘de aarde te leren lezen’. Dat heeft me enorm gegrepen.” Aan het begin van zijn promotieonderzoek vielen de puzzelstukjes pas echt op zijn plaats. „Toen kwam ik er eigenlijk pas echt achter hoe interessant ik het klimaat vind.” Vorig jaar is Van Dijk gepromoveerd en mag zich nu eindelijk klimaatwetenschapper noemen.

Probleem

De afgelopen negen jaar is Van Dijk bezig met het klimaat. „Ik zie hoe groot het CO2-probleem is en eerlijk: ik kan er soms niet van slapen. Hoe we nu leven, kan gewoon niet meer, maar we schijnen ons dat niet te realiseren.” En de cijfers liegen er niet om. Een vliegvakantie naar Bali van twee weken kost volgens cijfers van Milieu Centraal zo’n 16.0000 kilo CO2 en het kost ruim 800 bomen een heel jaar om die CO2 om te zetten in zuurstof. Een vliegreis naar Colorado is al snel goed voor 1671 wasjes, 573 keer douchen en 609 dagen televisiekijken. Dat blijkt uit cijfers van de ‘groene’ vliegticketzoeker Flygreen.

Met de reis die Van Dijk nu maakt, hoopt hij dan ook bewustwording te creëren. De hele reis legt hij vast op video en uiteindelijk moet er een documentaire komen. „Ik heb mensen gesproken die iedere maand vliegen, maar zich druk maken om plastic. En weet je hoe dat komt? Omdat plastic zichtbaar is. Met deze documentaire probeer ik CO2 ook zichtbaar te maken.”

Hypocriet

Daarnaast moest er ook in zijn eigen leven iets veranderen. „Als er iemand is die veel gevlogen heeft, ben ik het wel. Voor veldwerk moet ik de hele wereld over, maar eigenlijk is dat natuurlijk heel hypocriet. Enerzijds pleit ik voor bewustere omgang met ons klimaat en anderzijds vlieg ik zelf overal maar naar toe.” In de toekomst hoopt Van Dijk dan ook niet meer zo veel te hoeven vliegen en dat is volgens hem ook niet nodig. „Voor conferenties hoef je niet fysiek aanwezig te zijn. Je kunt ook een lezing geven via Skype. En wat betreft veldwerk: op de plekken waar dat nodig is, zijn ook wetenschappers dus waarom zou ik daar dan heen moeten? Een team kun je ook online begeleiden.”

En dan is daar het besluit: van Amsterdam naar Colorado zónder vliegtuig. Hoe doe je dat? „Een vriend van mij zeilt heel veel en hij gaf me wat tips om zeilers te vinden met wie ik de oversteek kon maken. Uiteindelijk kwam ik terecht bij een Duitse zeiler die de Atlantische Oceaan overging en ik mocht mee.” Maar net als aan vliegen, hangt er ook een prijskaartje aan klimaatvriendelijk reizen. Een plekje op een zeilboot kost al snel zo’n 2000 euro. „Goedkoper is het zeker niet, maar ik vind het het geld waard. Je ontmoet zoveel mensen die je anders nooit tegenkomt en je ziet de mooiste plekken onderweg.”

Zeeziek

Inmiddels is Van Dijk al vier weken onderweg en dat was niet altijd even makkelijk. „Vooral de oversteek van de Atlantische Oceaan was zwaar. Ik ben veel zeeziek geweest en het enige wat je dan kunt doen is wachten tot het voorbij gaat. Toen ik weer op het vaste land was, heb ik de grond gekust. Toch had ik het voor geen goud willen missen want je maakt bizarre dingen mee.” Zo moest Van Dijk zich op de Dominicaanse Republiek melden bij een officier uit het leger. „Hij zat daar op een grote stoel met allemaal commandanten om zich heen en ik moest me legitimeren. Vervolgens maakte hij foto’s van mijn paspoort zonder dat ik daar toestemming voor gaf. Natuurlijk durfde ik er niets van te zeggen en ik was blij toen hij zei dat ik kon gaan.”

De volgende bestemming van Van Dijk is Florida. Vanaf daar zal ik een stuk met de bus naar New Orleans moeten. „Ik vind het jammer dat ik toch een stuk met de bus moet, maar helaas heb ik geen tijd om het hele stuk te fietsen. Ik heb het nog niet helemaal uitgerekend, maar ik stoot alsnog slechts tien procent van de CO2 uit die ik zou uitstoten als ik met het vliegtuig was gegaan.” Vanuit New Orleans stapt Van Dijk op de fiets en begint hij aan een tocht van ruim 2000 kilometer naar Boulder, Colorado.