Bedrijfsrisico

‘Hij sprong van het dak af. Het gebeurde vlak boven mijn hoofd. Ik sliep toevallig erg vast. Kwam zeker omdat de woonbegeleiding mij oxazepam gaf.‘
Mijn dochters stem klinkt monotoon. Behendig draait ze een sjekkie, diept een aansteker op en loopt naar de balkondeur. ‘Even roken, ben zo terug.’
Op het ruime balkon staat een teakhouten tuinstoel en dito tafel. De glazen afscheiding vertoont nog stickers van de bouwfirma. Het appartementencomplex waar mijn dochter woont is nog maar net opgeleverd. ‘Beter worden doe je thuis’ is de slogan van haar GGZ-instelling die Beschermd Wonen opdoekte. Tot voor kort had ze daar een eigen kamer, deed boodschappen met de groep bewoners, kookte gezamenlijk en zocht ’s avonds gezelschap in de gemeenschappelijke woonkamer.
Nu wonen negentien ‘cliënten’, waaronder mijn dochter, zelfstandig in een gloednieuw zorgappartement met een eigen voordeur.
De kou kruipt langs mijn benen omhoog als de balkondeur openzwaait. De nicotinegeur hangt om mijn dochter die doorstiefelt naar de open keuken. ‘Zal ik thee zetten?’
‘Vertel eens verder,’ vraag ik. ‘Of vind je het moeilijk om over Rafaël te praten?’ Ik klem mijn handen om de beker in een poging om de kilte te verdrijven die doordringt tot in mijn botten.
‘Zijn vader kreeg een hartaanval en kort erna overleed ook zijn moeder. Vlak daarna kreeg hij last van psychoses. Rafaël was dol op gitaarspelen. Hij had ook schizofrenie, net zoals ik. Hij zag het gewoon niet meer zitten, mam.’
Mijn gedachten spelen wrede spelletjes met mij. Stel dat zij… Nee, niet aan denken!
‘Wat triest,’ zeg ik. ‘Is er nog een condoléance-avond?’
Mijn dochter vertelt dat ze samen met de woonbegeleiders en GGZ-patiënten naar de uitvaart gaat. Ik weet dat heftige gebeurtenissen een psychose kunnen uitlokken en frons mijn wenkbrauwen.
‘Ik kan er wel tegen, hoor,’ zegt mijn dochter. Ik vraag haar hoe de woonbegeleiders reageerden.
‘Die zeggen dat ze zich nooit te veel binden aan ons. Dat ze door hun werk wel gewend zijn aan zelfmoordgevallen.’

Onder de achttien ‘cliënten’ is een collecte gaande voor de begrafenis. Als laatste groet willen ze Rafaël een fraai bloemstuk schenken in de vorm van een gitaar.

Ik hoop niet dat één van de woonbegeleiders een speech zal afsteken dat uit het leven stappen nu eenmaal veel voorkomt bij mensen met schizofrenie. Beroepsdeformatie is een virus dat rondwaart in de GGZ-wereld. Welke psychiater heeft daar een recept tegen?