Jelmer Visser Nieuws 29 jan 2019, 05:30

Leestijd: 5 minuten

Facebook: het bejaardentehuis onder de sociale media

Jongeren verlaten Facebook in een recordtempo, waar in 2016 nog 67 procent van de jongeren dagelijks gebruik maakte van het sociale medium is dit percentage in 2019 gedaald naar een summiere 30 procent, zo blijkt uit het jaarlijkse Nationale Sociale Media Onderzoek 2019 van adviesbureau Newcom.

Wat is de oorzaak van deze teloorgang? Metro vroeg het aan de groep die het snelste afscheid nam van de blauwe F: de tieners. Waarom is Facebook volgens hen het nieuwe Hyves?

Tiktok

Een sociaal medium dat al jarenlang stilzwijgend populairder wordt onder de jongste doelgroep is Tiktok, dat tot vorig jaar Musical.ly heette. Een aantal Nederlandse tieners gebruikt Tiktok om een wereldwijd miljoenenpubliek te bereiken. Sommigen hebben honderdduizenden volgers en zijn uitgegroeid tot internationale sterren. Ook zij gebruiken Facebook eigenlijk nooit meer.

De 15-jarige Quinten Verschure uit Utrecht maakt als influencer furore met zijn comedy- en muziekvideo’s op Tiktok, waar hij meer dan 268.000 volgers heeft. Op Facebook zit hij alleen omdat het niet anders kan. „Wanneer je Instagram als artiest wil gebruiken is dit gekoppeld aan je Facebookprofiel”, zo verklaart hij. Het sociale medium is wat hem betreft vergane glorie. „Omdat er ook veel volwassenen op zitten, worden er allemaal dingen geplaatst die kinderen niet boeiend vinden. Zo heb ik een oom die foto’s plaatst van zijn tuin en komen er allemaal politieke onderwerpen voorbij waar ik niks mee heb.”

Ook de 17-jarige Isabel Kist uit Kampen deelt dit standpunt. Zij is op Tiktok zeer bekend geworden met haar turnvideo’s; hier heeft ze meer 424.000 fans. Hoewel ze Facebook niet volledig vaarwel heeft gezegd, is het sociale aspect behoorlijk ondergesneeuwd. „Ik gebruik Facebook eigenlijk alleen nog voor nieuws en merk dat veel tieners er net als ik mee gestopt zijn. Voor mij en mijn vrienden zijn Instagram, Snapchat en Tiktok het belangrijkste”, stelt zij. „Het fijne van Snapchat is dat je verhalen privé blijven en je precies weet wie het wel en niet kan zien. Ook met de verhalenfunctie op Instagram is alles na 24 uur weg. Wel zo veilig!”

Eigen plekje

Tieners hebben altijd al behoefte gehad aan plekken waar ze onder leeftijdsgenoten konden zijn, dit geldt zowel voor hangplekken als online platformen. Facebook is inmiddels volledig geïntegreerd in de samenleving, onder alle leeftijdscategorieën. Niet alleen ouders, maar zelfs een aanzienlijk deel van de grootouders is in 2019 het bezit van een account.

Lante (15), camjo bij Scholieren.com is duidelijk. „Fuck Facebook. Ik heb helemaal geen zin in racistische updates van die ene vriend van een familielid of van die ongemakkelijke selfies in een vakantiehuis in Spanje." Voor de havist uit Delft is de aanwezigheid van familieleden een zeer belangrijke reden om het platform de rug toe te keren. Ook de oudbollige vibe is in zijn ogen een belangrijke oorzaak. „Ik heb vermoedens dat de stokoude memes met minions een oorzaak zijn van de hogere zelfmoordpercentages onder jongeren."

Student journalistiek Rowan (18) sluit zich hierbij aan. „Op het moment dat oudere generaties het medium begonnen te bestieren, ging het mis. Zeurende huisvrouwen en tipsy tantes verjoegen snel de rebelse jeugd. Zodra iets een vast onderwerp op kringverjaardagen wordt, is het voor tieners niet meer hip." Ook de 18-jarige Tom uit Hengelo is stellig. „Mijn tijdlijn wordt de hele tijd vervuild door ‘ongelofelijke verhalen’ die niet echt gebeurd zijn. Ook kan ik Facebook niet eens fatsoenlijk van mijn Android-telefoon verwijderen, dat is frustrerend en vind ik creepy."

Opa en oma

Ook in de mentorklas van Koen Werink, docent Engels in Utrecht komt dit beeld terug. Hij legde de vraag of Facebook nog gebruikt werd voor aan tweedeklassers. „Onder deze 13-jarigen staat Facebook vooral bekend als iets voor opa’s en oma’s. Bovendien hebben sommige leerlingen last van vreemden die ze rare berichtjes sturen. Instagram gebruiken ze wel, vooral omdat ze het gebruiksvriendelijker en vooral leuker vinden. Bij één leerling zorgde Facebook zelfs voor een familieruzie nadat een tante te vroeg was met een felicitatie."

Dingen delen met vrienden zonder dat ouders en andere volwassenen mee kunnen gluren, lijkt op Facebook nauwelijks meer te kunnen. En omdat veel tieners al zijn overgestapt, volgen ze elkaar in rap tempo. Wat heb je aan een medium als niemand van je vrienden er nog gebruik van maakt?

R.I.P Facebook?

„Ik maak vlogs en doe straatinterviews met een draaiende camera, hiervoor is YouTube het beste platform. Sowieso is de content op Instagram en YouTube veel dynamischer en dit past beter bij mensen van na 2000″, aldus Levy Jansen uit Hoorn. Hij won een award waar velen van zullen dromen; de 17-jarige filmmaker met 92.000 abonnee’s had de ‘hottest hairdo‘ volgens de Hitkrant. Levy is eigenlijk wel een beetje klaar met al het gezeur op het blauwe smoelenboek. „Sommige mensen gaan bij bedrijven klagen ze een product kopen dat niet bevalt, bel dan de klantenservice ofzo. De sfeer op Instagram is veel minder negatief”, zo meent hij. 153.000 mensen volgen hem op dit sociale netwerk.

Johan Hamstra van Creator Network, een platform voor jonge influencers uit heel Europa, herkent de verhalen van de tieners maar al te goed. „Tienersterren hebben Facebook massaal links laten liggen. Ze hebben de app nog wel, maar doen er helemaal niks meer mee. Op sociale platformen zitten ze nog genoeg, maar dan vooral op Instagram, TikTok, Snapchat en YouTube. Eigenlijk werken deze influencers een beetje als een magneet voor leeftijdsgenoten, als influencers een platform als Facebook de rug toe keren dan volgt de rest ook. Snapchat had vorig jaar te maken met een dipje. Maar door hun algoritme aan te passen, waardoor het voor beroemdheden aantrekkelijker werd, is het gebruik dit jaar weer toegenomen."

Hoewel de daling bij jongeren het sterkst is, laten ook andere leeftijdsgroepen zich steeds minder zien op Facebook. Is dit het begin van het einde? Misschien wel, maar het einde wordt al sinds 2014 voorspeld. Bovendien heeft Mark Zuckerberg ook Instagram en WhatsApp gekocht, dus de jeugd bereikt zijn bedrijf nog wel.

De scholieren hebben in elk geval genoeg alternatieven gevonden, zullen de ouderen hen volgen? In dat geval zullen opnieuw op zoek moeten naar een nieuw platform: een platform waar hun ouders nog nooit van gehoord hebben. Wellicht dat er dan in 2024 een artikel zal verschijnen met de strekking: ‘Is Instagram het nieuwe Facebook?’