Redactie Metro Dossier 24 mrt 2018, 05:00

Leestijd: 8 minuten

Nederland door de ogen van rijke toeristen

Pasen luidt traditiegetrouw het nieuwe toeristische seizoen in. Het toerisme in ons land groeit harder dan in andere EU-landen (CBS). Maar wat trekt die buitenlanders en hoe zien ze ons? Nu eens geen verhaal over busladingen Chinezen maar een insidersverslag van Caspar Naber, een privégids annex chauffeur voor rijke wereldontdekkers.

,,Kunnen we eerst gaan shoppen want daar hebben we nog geen tijd voor gehad”, vraagt een van de Amerikaanse dames op de achterbank schaterend. Ik heb de New Yorkse van een jaar of dertig – hippe zonnebril en designerkleding – en drie vriendinnen net opgehaald van Schiphol. Na een cruise van tien dagen in het Middellandse Zeegebied ‘doen’ ze nu in twee dagen Nederland. Op het programma van de eerste dag staan onder andere het Rijks- en Van Goghmuseum, de Keukenhof, een Delfts blauw aardewerkfabriek, Rotterdam en Kinderdijk.

Koopgraag

In de veronderstelling dat mijn pax – jargon voor passagiers –   kleding willen kopen, noem ik een aantal opties. De vrouwen beginnen te schateren. ,,Nee we willen écht shoppen, leuke hebbedingetjes voor thuis”, klinkt het in koor.

Om een lang verhaal kort te maken: eentje kocht in de Delfts blauwe aardewerkfabriek voor 3.500 euro de grootste en duurste vaas uit de collectie, de andere drie hielden het bij kleiner beschilderd porselein ter waarde van zo’n 1.000 euro.

‘Laat het maar verschepen naar dit adres”, zeiden ze na het trekken van de creditcards alsof het de normaalste zaak van de wereld was.

Een uitzondering? Nee hoor. Vrijwel alle buitenlandse gasten kopen er driftig op los. Van typische toeristenspullen zoals Delfts blauw aardewerk, tulpenbollen, klompsloffen met koeienopdruk, stroopwafels, chocoladebonbons, vacuümverpakte kaas en kaasschaven tot kasjmier sjaaltjes, kunst(boeken), sieraden en zilveren bestek.

Klant is koning

Afwijken van het programma is ook vaste prik. Toeristen in dit marktsegment boeken weliswaar een vooraf ingekleurde trip maar betalen voor een auto met chauffeur annex gids die hen zoveel mogelijk pampert en geeft wat ze willen. Dat leidt soms tot verrassende situaties.

Zo reageerde een familie uit Hong Kong – vader, moeder en hun in Oxford studerende zoon en dochter – als door een wesp gestoken toen ik hen tijdens het uitrijden van de Amsterdamse binnenstad wees op de voormalige Heineken Brouwerij. ,,Wat? Is Heineken Nederlands? Wij dachten Duits”, zei de zoon geschrokken. Hij wilde alles weten van een brouwerijbezoek en zei na een spoedoverleg in het Kantonees met zijn ouders en zus: ,,Laat die Delfts blauwe aardewerkfabriek na de Keukenhof maar vallen. Wij willen naar de Heineken Experience.”

De meeste buitenlanders op de achterbank – ze zitten nooit naast de chauffeur – komen uit de Verenigde Staten en Azië (vooral Hong Kong). Hoogopgeleide en bemiddelde dertigers, veertigers, vijftigers en zestigers – al dan niet met kinderen – die meermaals per jaar de wereld over vliegen en naast onze toeristische trekpleisters ook het ‘echte’ Nederland willen ontdekken.

Strijd tegen het water

Te beginnen met tastbare voorbeelden van onze strijd tegen het water, zoals de Afsluitdijk en de stormvloedkeringen. Want dat we in een groot deel van het land onder zeeniveau leven maar desondanks droge voeten houden, daar begrijpen ze he-le-maal niks van. Om hen te laten ervaren hoe dat er in de praktijk uitziet, rijden we vaak naar de molenviergang in Aarlanderveen (vier windmolens op rij die het water telkens 1.25 meter hoger pompen en zo afvoeren naar de Oude Rijn) of de Etersheimer Braakmolen bij Oosthuizen tussen Hoorn en Purmerend. Molen de Breek (genoemd naar dijkdoorbraak) staat op het laagste punt van Noord-Holland: – 6,6 meter onder NAP. Pax kunnen deze molen van binnen bekijken. De benepen woonruimte met oud-Hollands interieur levert telkens vele oh’s en ah’s op. De petieterige bedsteden waarin de bewoners zittend sliepen – mensen waren vroeger kleiner en geloofden dat het bloed bij liggend slapen naar je hoofd liep waardoor je misschien nooit meer wakker zou worden – ontlokken de buitenlandse bezoekers vaak kreten van ongeloof.

Als ze vanaf de nabijgelegen dijk rond het Markermeer naar de veel lagere polder kijken, is hun plaatje compleet en komen de vragen los over overstromingen in verleden en toekomst. ‘Wat doen jullie als de zeespiegel stijgt door de opwarming van de aarde’, is de meest gestelde vraag na mijn lesje over de overstromingsgeschiedenis van ons land.

Vragen

Het is een van vele vragen waarop de toeristen een antwoord verwachten. Want ze hebben immers een privétour geboekt. ‘Waarom rijden hier zo weinig pick-ups’, ‘wat voor asfalt gebruiken jullie’, ‘wat groeit er in die kassen’, ‘wat voor vogel vliegt daar’, ‘hoe zit het met jullie pensioenstelsel en gezondheidszorg’, ‘waarom zijn er in Nederland nog geen terroristische aanslagen geweest zoals in België en Frankrijk’, ‘hoeveel macht heeft jullie koning’, ‘wat voor regering heeft Nederland’, ‘wat vinden de Nederlanders van Trump’ en ‘hoe zien jullie de verhouding tussen China en Hong Kong’.

Het beantwoorden van laatstgenoemde vragen is altijd een kwestie van aftasten. Zijn de vragenstellers voor of tegen de Amerikaanse president of de leider van Hong Kong? Geef je ook je persoonlijke mening en, zo ja, hoe ver ga je daarin? Nederlanders staan wereldwijd bekend om hun directheid maar onze open manier van communiceren roept veel vragen op bij buitenlanders, blijkt. ‘We hebben gehoord dat jullie niet van hiërarchie houden en alles kunnen zeggen tegen je baas. Is dat zo en word je dan niet ontslagen?’, klinkt het vaak vol ongeloof.

Gek

De vele fietsers roepen ook steevast verbazing (en ontzetting) op. ‘OMG, waarom zitten jullie allemaal zonder helm en in gewone kleding op de fiets’ en ‘hoe vaak zijn er aanrijdingen tussen auto’s en fietsers en tussen fietsers onderling’, klinkt het telkens weer. Ouderen op e-bikes vinden ze ook gek: ‘waarom nemen die mensen niet gewoon de auto als ze snel vooruit willen komen zonder moe te worden’.

Zo mogelijk nog gekker vinden de rijke wereldontdekkers de vele woningen met grote woonkamerramen en daarachter vensterbanken vol spullen, vaak in symmetrie. Volstrekt onbegrijpelijk vinden ze het dat zoveel mensen ’s avonds de gordijnen niet dicht doen want dat trekt in hun ogen criminelen aan. De keurig onderhouden tuinen vol kleur – hoe klein ook – en de vele leilindes zijn regelmatig aanleiding voor ongeplande fotostops.

Roots

Tijdens het ontdekken van het ‘echte’ Nederland willen de pax ook steevast typisch Nederlandse gerechten proeven. Qua snacks geen probleem dankzij onder andere onze bitterballen, ossenworst, haring en kibbeling. De lunch lukt meestal ook wel want uitsmijters, tosti’s, broodjes gezond en erwtensoep zijn vrijwel overal verkrijgbaar. Maar wat is typisch Nederlands avondeten? Aardappelen, vlees en groente zijn voor Aziaten wel representatief voor de Hollandse keuken maar niet voor Amerikanen. Stamppot is al wat Nederlandser maar boerenkool is in de Verenigde Staten gehypet als supergroente en nu booming. Daardoor eindigt de zoektocht naar de oer-Hollandse keuken vaak in een Indonesisch restaurant, waar de pax zich tegoed doen aan de overdadige rijsttafel.

Over zoektocht gesproken: steeds meer buitenlanders op de achterbank – vooral Amerikanen en Canadezen – willen terug naar hun Nederlandse roots. Dan loop je opeens met drie generaties VanWagoners (verbastering van Van Wageningen) in de Gelderse stad van waaruit hun voorouders in 1660 vertrokken naar Amerika. Of zoek je met de nazaten van een Canadese oorlogsvlieger het graf van hun oudoom op een militaire begraafplaats bij Bergen op Zoom. Het nieuwe toeristenseizoen begint volgende week voor mij ook met zo’n ‘rootstour’. Die brengt me met de familie Beetsma uit Ohio naar het Friese platteland.

Andere bril

Het rondtoeren met de buitenlandse toeristen en de gesprekken onderweg vergroten niet alleen mijn topografische en algemene kennis, maar doen mij ook door andere ogen naar Nederland kijken. Dan zijn problemen zoals de dagelijkse files, luchtverontreiniging en ‘overbevolking’ eigenlijk ‘peanuts’ vergeleken met die in de landen van mijn pax. Is Nederland niet overgeorganiseerd maar hebben we alles gewoon goed geregeld. Is ons land niet volgebouwd maar hebben we naar verhouding ontzettend veel ruimte en groen. Ligt Nederland niet vol zwerfvuil maar is het juist opvallend schoon. Zijn de Nederlanders niet bot, egoïstisch en negatief maar juist heel vriendelijk, behulpzaam en positief. Zijn de obers en serveersters in veel horecazaken niet ongemanierd en weinig gedienstig maar voorbeelden van die typisch Nederlandse ‘no-nonsense’ mentaliteit.

Commissies en fooien

Een voordeel van het rondrijden met rijke en koopgrage buitenlanders zijn de commissies en fooien. Zo krijg je als gids op veel plekken een percentage van het bedrag dat ze uitgeven. Dat kan oplopen tot wel 15 procent. Voorwaarde is wel dat je er vaste klant bent. De fooien liggen gemiddeld rond de 20 euro (eendaagse tours) maar er zijn natuurlijk uitzonderingen. Zo drukte een Chinese investeerder uit Hong Kong mij na twee dagen een envelop in handen met daarin twee briefjes van 500 euro.

Op persoonlijk vlak brengt het werk ook verrassingen met zich mee. Zo vroeg een van de New Yorkse dames uit het begin van dit verhaal me na haar shopverzoek waarom ik geen trouwring droeg. ,,Ben je vrijgezel of gescheiden”, om daarna gierend naar een van haar reisgezellen te wijzen met de woorden: ,,Zij zoekt nog een vent en vindt je leuk.’ Zulke koppelpogingen komen regelmatig voor. Ik schrijf ze toe aan wat ik noem het ‘skileraar-effect’ van een privégids.

OVER METRO DOSSIER

Elke zaterdag vind je bij Metro verhalen over spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug, maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Deze week: toerisme in Nederland. Hoe erg is het om midden in Amsterdam te wonen? En gaat Utrecht Amsterdam achterna qua rolkoffertoeristen?