Sander Schomaker
Sander Schomaker Dossier 20 jan 2018
Leestijd: 6 minuten

‘Iedere sport heeft een klootzak nodig’

Lionel Messi, Ayrton Senna, Michael Jordan en Roger Federer, stuk voor stuk topsporters die qua niveau hun eigen sport bijna ontgroeid zijn. Er is nauwelijks vergelijkingsmateriaal. Dit soort iconen vormen dan ook een ‘league of their own’. Ze zijn eigenlijk alleen nog met elkaar te vergelijken. Messi is de Jordan van het voetbal en andersom, net als Federer de Senna van het tennis is en andersom.

Wat deze grootheden van het voetbal, de formule 1, het basketbal en het tennis bindt, is naast hun haast onmenselijke talent en grenzeloze ambitie vooral hun persoonlijkheid. Het zijn ideale schoonzonen. Je zal hun naam niet zo snel in de roddelbladen tegenkomen. Het zijn en waren serieuze sporters, altijd bezig zichzelf te verbeteren, oerdegelijk en misschien zelfs een tikkeltje saai, maar wel veruit de beste in hun tak van sport.

Drank en drugs

Daartegenover staan andere sporticonen met een persoonlijkheid die wellicht meer tot de verbeelding spreekt. Sporters met een extreem grote mond, een uitgesproken mening en afwijkend gedrag. Sporters ook die vaak van schandaal naar schandaal leven en zich in sommige gevallen te buiten gingen aan drank en drugs, maar ondertussen wel de absolute top haalden. Dan hebben we het bijvoorbeeld over grootheden als Diego Maradona, Mohammed Ali, John McEnroe, George Best, Mike Tyson, Dennis Rodman en Eric Cantona.

Iconen waar tientallen boeken over geschreven zijn en talloze films over zijn gemaakt. ,,Die laatste categorie spreekt mij veel meer aan”, zegt journalist en schrijver Maarten Bax. Niet verrassend want hij schreef twee jaar geleden het boek ‘Seks, Drugs en Voetbal’ en dit jaar werd ‘Geniaal en Gek’ uitgegeven, een boek over geniale sporters die ook een beetje gek zijn. ,,Uiteraard houd ik ook van Messi, maar dan wel puur vanwege het voetbal. Als mens is iemand als Maradona vele malen interessanter. Messi is naast het veld een heel gewoon gezinsmannetje.”

Rolmodel

Ook sportmarketeer Bob van Oosterhout van bureau TripleDouble denkt er zo over. ,,Messi is fenomenaal. Op het veld de allerbeste. Maar ik word het meest geprikkeld door kleurrijke sporters. Sporters met aparte trekjes en een duidelijke eigen mening en Messi is toch een beetje kleurloos.” Maar hoe kleurrijk een sporter kan zijn, heeft wel zijn grenzen volgens Van Oosterhout.

,,Tegenwoordig is een topsporter een rolmodel. Iedere uitspraak kan door honderden miljoenen mensen gelezen worden. Die woorden worden heel serieus genomen. Dus als een sporter door de ondergrens zakt met rare uitspraken dan trekken sponsors zich zonder twijfel terug.”

Dan lijkt het logisch dat grote partijen zich liever aan ‘veilige topsporters’ als Messi en Federer willen binden dan aan risicogevallen als Maradona of McEnroe. ,,Het is zaak om daarin de balans te vinden”, legt Van Oosterhout uit. ,,Geen enkel bedrijf wil geassocieerd worden met het woord ‘saai’. Maar ook niet met een schandaal. Een sponsor zoekt naar iemand met minstens een 8 als gemiddeld cijfer. Zo is Roger Federer misschien een beetje saai en scoort hij als persoon een 7-, maar als sporter van de buitencategorie scoort hij een 11 en dan compenseert dat elkaar.”

Dat zo’n op het oog ‘veilige keuze’ voor sponsors volledig verkeerd kan uitpakken bewees de dramatische situatie rond topgolfer en voormalig ideale schoonzoon Tiger Woods wel. ,,Tiger werd onder andere gesponsord door Accenture, een gigantisch consulting bureau”, zegt Van Oosterhout. ,,Toen ik ten tijde van het schandaal rond Tiger Woods op een grote beurs in Amerika was, sprak ik een hoge pief van Accenture. Die vertelde dat zij Tiger als een ‘High Performance Symbol’ zagen. Dus toen bekend werd dat hij met honderd vrouwen was vreemdgegaan en daardoor door de ondergrens zakte, moesten ze wel stoppen met hem. Dus wat op voorhand een veilige keuze lijkt, kan ook helemaal fout lopen.”

Mafkees

Tijdens de research voor zijn boek vond Bax een gemene deler in veel van de verhalen over ontspoorde sporters. ,,Laten we zeggen dat in ongeveer 90 procent van de gevallen het ging om mensen met een heel slechte opvoeding. Zo groeide Romario op met een vader die altijd dronken was en leefde Cantona een tijd in een grot. Het zijn vaak sporters die supergetalenteerd zijn, een slechte opvoeding hebben gehad en dan opeens veel geld tot hun beschikking krijgen. Dan gaan ze van het padje af. Meestal ook omdat ze begeleid worden door een foute vriend, een rare neef of door helemaal niemand.”

Bax beschreef veel interessante sporters, maar als hij de grootste ‘bad boy’ moet noemen twijfelt hij niet lang. ,,NBA-ster Dennis Rodman is in ieder geval een van de grootste mafkezen”, lacht hij. ,,Daar begon hij natuurlijk al vroeg mee met zijn uiterst excentrieke uiterlijk. Op een gegeven moment kleedde hij zich een tijdje als vrouw. Verder had hij relaties met Madonna en was hij acht dagen getrouwd met model Carmen Electra en ondertussen maakte hij met iedereen ruzie in de NBA. En tegenwoordig is hij bekend van zijn vriendschap met die gekke Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-un.”

Zo gek vind je ze tegenwoordig niet meer in de sportwereld. Sterker bijna alle genoemde voorbeelden van ‘bad boys’ zijn inmiddels met pensioen. ,,Jonge getalenteerde sporters die er een potje van maken, zijn er bijna niet meer. Het is echt zoeken naar een speld in een hooiberg. Dat vind ik wel jammer”, reageert Bax. ,,Ik kijk veel liever naar een McEnroe, dan naar een Björn Borg. Federer is een fantastische tennisser, maar ik zie liever een rebelser type. Natuurlijk is het leuk om de volgende dag over een prachtige backhand van Federer te praten, maar mensen hebben het toch liever over een speler die ruzie had met de scheidsrechter en scheldend de baan afliep.”

Klootzak

Een reden kan zijn dat er nu nog veel meer geld in sport omgaat dan pakweg twintig jaar geleden. ,,Topsporters hebben allemaal sponsors en kunnen die bij fout gedrag zomaar kwijtzijn”, zegt Van Oosterhout. ,,Ook sociale media spelen hier een rol in”, zegt Bax. ,,Iedere scheet die een topsporter laat wordt tienduizend keer gekopieerd en iedere site neemt het blindelings over. Maakt een sporter een foute opmerking dan wordt hij meteen op zijn plaats gezet of overal uitgejouwd en uitgekotst. Dat maakt mensen voorzichtiger. De mediatrainingen helpen uiteraard ook niet en er is gewoon minder mogelijk voor de media. Toen ik het Ajax Journaal maakte voor RTV-Noord Holland had ik overal maling aan en nam ik bijvoorbeeld Mauro Rosales mee naar het circuit van Zandvoort en gingen we racen. Dat vond hij geweldig! Gabri nam ik om vijf ’s ochtends mee naar de bloemenveiling. Dat kan nu allemaal niet meer, alles wordt aan banden gelegd. Zo wordt het allemaal wel erg netjes. Zelfs de boksers en kickboksers zijn geen ‘bad boys’ meer. Badr Hari is natuurlijk wel een beest, maar daar houdt het op. Ik vind het jammer dat het zo is. Kickboksen is nu een grote sport, waar iedereen naar wil kijken. Door wie komt dat? Niet door Ernesto Hoost en Rico Verhoeven. Dat zijn allebei fantastische kickboksers, maar ‘bad boy’ Badr Hari en niemand anders heeft die sport op de kaart gezet. Iedere sport heeft een klootzak nodig, dat is mijn mening.”

OVER METRO DOSSIER

Elke zaterdag vind je bij Metro verhalen over spraakmakende zaken. We kennen het, doordeweeks moet alles vlug, maar gelukkig is er in het weekend tijd om lekker lang te lezen over opzienbarende onderwerpen. Boeiend? Absoluut! Schokkend? Soms. Confronterend? Misschien. Interessant, met een knipoog en vanuit meerdere perspectieven belicht? Altijd!

Ditmaal: Sporters en hun imago: ideale schoonzoon of juist een klootzak? Welke invloed heeft personality op de prestaties van topsporters?

Foutje gezien? Mail ons. Wij zijn je dankbaar.

Het beste van Metro in je inbox 🌐

Meld je aan voor onze nieuwsbrief en ontvang tot drie keer per week een selectie van onze mooiste verhalen.