Sophie Rietmulder Relaties & seks 1 jun 2025, 12:49

Leestijd: 3 minuten

Scheiding laat op elke leeftijd sporen na in je brein, zeggen neurowetenschappers

Een scheiding is vaak het einde van een relatie, maar zelden het einde van de emotionele stress. Volgens neurowetenschappers is een scheiding veel meer dan een juridische breuk: het is een vorm van trauma die het brein van kinderen en volwassenen blijvend kan beïnvloeden.

We weten allemaal dat een scheiding pijn doet. Maar wat er in je hoofd gebeurt, is minstens zo heftig. Vooral als het conflictvol of plotseling is, kan de scheiding het stresssysteem van het brein activeren en ontregelen. Je hersenen krijgen een signaal dat er gevaar dreigt en die alarmknop blijft soms nog lang aanstaan.

Impact van scheiding

Volgens experts gebeurt dat niet alleen bij de partners die uit elkaar gaan, maar ook bij hun kinderen. Zelfs volwassen kinderen blijken niet ongevoelig voor de impact van een breuk tussen ouders. Voor jonge kinderen is de thuissituatie de basis van hun wereld. Wanneer die plotseling verandert of gevuld is met ruzie, heeft dat direct effect op de ontwikkeling van hun brein. 

Onderzoek laat zien dat langdurige stress, ook wel toxische stress genoemd, invloed heeft op delen van het brein die nodig zijn om emoties te reguleren, aandacht vast te houden en keuzes te maken. MRI-scans van kinderen die opgroeien in conflictvolle scheidingssituaties tonen vaker verhoogde activiteit in hersengebieden die verband houden met angst en impulsief gedrag.

Ook hebben kinderen die een scheiding meemaken mogelijk meer kans op dit fysieke gevolg.

Tieners extra gevoelig

Pubers zitten in een complexe levensfase: ze vormen hun identiteit, zoeken onafhankelijkheid en hechten grote waarde aan sociale relaties. Precies die gebieden van het brein zijn in volle ontwikkeling en daardoor extra vatbaar voor stress. Een scheiding komt dan niet alleen binnen als verlies, maar raakt ook hun zelfbeeld en ideeën over relaties en vertrouwen. Veel jongeren internaliseren deze gevoelens, wat kan leiden tot teruggetrokken gedrag of depressieve klachten.

Volwassen kinderen van gescheiden ouders worden vaak vergeten in het gesprek over de impact van een scheiding. Toch voelen ook zij vaak verlies, verwarring of schuld. Zeker als de scheiding pas laat plaatsvindt of gepaard gaat met familieruzies. Herinneringen aan vroegere spanningen kunnen weer opduiken en het brein reageert daar vaak fysiek op: met somberheid, stress of zelfs slaapproblemen.

Metro schreef eerder over volwassen kinderen die een kant kiezen na een scheiding, en hoe je daar volgens psychologen het beste mee om kunt gaan.

Ook de partners raken ontregeld

Voor partners die uit elkaar gaan, kan een scheiding aanvoelen als een sociaal trauma. Afwijzing, een gevoel van falen of juridische strijd activeert dezelfde hersengebieden die betrokken zijn bij fysieke pijn. Dat verklaart volgens de onderzoekers waarom een gebroken hart écht pijn doet. Als stress lang aanhoudt, kan dit leiden tot geheugenproblemen, emotionele instabiliteit en verhoogde gevoeligheid voor toekomstige stress.

Gelukkig is ons brein veerkrachtig. Neuroplasticiteit, oftewel het vermogen van het brein om zich aan te passen en te herstellen, blijft ons hele leven bestaan. Therapieën als cognitieve gedragstherapie, mindfulness en EMDR helpen bij het reguleren van stress, het verwerken van emoties en het opbouwen van nieuwe, veilige verbindingen.

Ex-treem gênant: ‘Ze wilde dat ik altijd bereikbaar was. Ze bleef bellen’

Het Dilemma: ‘Moet ik ruimte maken voor een nieuwe liefde, of eerst loskomen van het oude?’

Reacties