Julia Osendarp Opvoeding 10 feb 2025, 17:01

Leestijd: 4 minuten

Veerkrachtiger en beter omgaan met tegenslag? Volwassenen kunnen dít van kinderen leren

Kinderen kunnen een hoop dingen leren van volwassenen. Maar volwassenen kunnen ook iets heel belangrijks van kinderen leren. Iets wat volwassenen veerkrachtiger maakt en beter leert omgaan met tegenslag.

Als ouder probeer je je kind allerlei zaken mee te geven. Bijvoorbeeld door ze emotionele intelligentie bij te brengen of door te leren hoe je het beste met pubers omgaat. En wat dacht je van deze tips om met verwend gedrag om te gaan en waarom je beter niet ‘hoe was het op school?’ kunt vragen? En nee, dit hoeft niet allemaal van een leien dakje te gaan, want perfecte ouders bestaan niet. Maar ouders, en ook alle volwassen zonder kinderen, kunnen ook iets van de jonkies leren.

Onderzoek tijdens pandemie

Onderzoekster Sharon Shen onderzocht in coronatijd vijfhonderd volwassenen. De groep werd onderverdeeld in ‘speelse’ en ‘minder speelse’ mensen. En wat bleek? Kennelijk waren speelse volwassenen veel veerkrachtiger tijdens de pandemie dan minder speelse personen. Volgens Shen is speelsheid een cruciale maar ondergewaardeerde eigenschap voor meer veerkracht en geluk in een moeilijke tijd.

Shen legt aan Scientias uit dat speelse mensen veerkracht toonden door concrete gedragsaanpassingen. „Ze zagen een optimistischere toekomst voor zich tijdens Covid-19 en noemden obstakels kansen voor groei, maar tegelijkertijd rapporteerden ze dezelfde risico’s, kwetsbaarheid en isolatie als minder speelse mensen.”

Speels ouderschap bij kinderen

Ze vervolgt: „Ze veranderden uitdagende situaties, vonden een creatieve vervanging voor wat niet meer kon en behielden een gevoel van controle te midden van onzekerheden. In hun vrije tijd toonden ze een groter aanpassingsvermogen door plannen aan te passen, nieuwe plaatsen te verkennen en creatieve manieren te vinden om actief te blijven. Het meest opvallende was dat ze dagelijkse activiteiten benaderden met een focus op kwaliteit – ze ervoeren meer plezier en betrokkenheid – zelfs als ze even vaak als anderen aan vergelijkbare activiteiten deelnamen. Deze combinatie van een realistische inschatting van bedreigingen en actieve gedragsaanpassing, gaat verder dan enkel optimisme en weerspiegelt echte veerkracht.”

Maar waarom is de één speelser dan de ander? Volgens Shen toont ander onderzoek aan dat een speelse opvoeding, en dus speelse ouders, ook weer speelse volwassenen grootbrengen. Daarom adviseert de onderzoeker speels ouderschap. „Onze eerste bevindingen wijzen uit dat speels ouderschap conflicten tussen kind en ouder kan verminderen en familiebanden kan versterken, factoren die waarschijnlijk bijdragen aan de veerkracht van kinderen op de lange termijn.”

Kinderen zijn voorbeeld speelsheid

Speelsheid klinkt misschien nog wat abstract, dus wanneer ben je als mens speels? Wij zien het als een persoonlijkheidstrek met drie kerncomponenten: de motivatie om plezier te hebben, oftewel je innerlijke drang om te creëren en plezier te vinden, onbevangenheid – je vermogen om vrij te denken zonder je te laten inperken door conventies en spontaniteit – en je vermogen om positief om te gaan met het onverwachte. Ze zijn alle drie nodig om veerkracht op te bouwen, maar de combinatie van plezier zoeken en onbevangenheid zijn het effectiefst om met stress om te gaan. Het stelt mensen in staat om flexibel te denken en meer positieve mogelijkheden te verkennen in een onzekere, stressvolle situatie, in plaats van te worden verzwakt door bestaande beperkingen of conventies.”

Sommige werkgevers voeren ‘spelen’ zelfs in op de werkvloer om zo een gunstig effect op de werknemers te hebben. Speelsheid kan namelijk de professionele prestaties verbeteren. Mensen kunnen creatiever, probleemoplossend en met veel aanpassingsvermogen leren werken. „Vooral jongere generaties hebben een positievere houding ten opzichte van plezier op het werk en streven naar een grotere integratie van werk en spel – een verschuiving die volgens onderzoek kan bijdragen aan een groter welzijn en meer professioneel succes”, stelt Shen.

Veerkrachtiger en betere omgang tegeslag

Mocht jij jezelf nu niet als een speels type beschouwen, hoeft dat geen man overboord te zijn. „Wat hoopvol is, is dat speels gedrag, zoals prioriteit geven aan plezier of spel en flexibel denken, relatief snel kan worden overgenomen, ongeacht de aanleg voor speelsheid en kan worden gecultiveerd op volwassen leeftijd, ongeacht vroege ervaringen”, aldus Shen. Volgens haar heeft iedereen namelijk speelsheid in zich. „Het is gewoon een kwestie van je eigen manier vinden om het uit te drukken. Belangrijk is dat je geen spelletjes hoeft te spelen om speels te zijn. Het gaat erom dat je plezier hebt, open bent en flexibel in het leven staat.”

Shen heeft daarvoor een tip. „De eenvoudigste manier om te beginnen is door je te richten op de kwaliteit van de ervaring, in het bijzonder de momenten van plezier op een dag: verwissel aan het einde van de dag ‘wat heb ik bereikt?’ om voor ‘welke leuke momenten heb ik gehad?’ Probeer een week lang op te merken wanneer je je het meest energiek en gelukkig voelt. Deze momenten, hoe klein ook, zijn aanwijzingen voor je natuurlijke manier van speelsheid.”

Op jouw manier

Ze vervolgt: „En begin klein. Kies elke dag één routinetaak en experimenteer met het anders aanpakken ervan, puur voor de lol. Misschien wordt je eerste kop koffie een mindful proefavontuur of verandert je woon-werkverkeer in een stedelijke verkenningstocht. De sleutel is het vinden van authentieke manieren om meer flexibele, plezierige ervaringen in je dagelijks leven te integreren op manieren die voor jou natuurlijk aanvoelen.”

Vriendschappen op het werk zorgen voor betere resultaten, dit is waarom

Nachtelijke piekergedachten? In de ochtend is alles beter, ziet de wetenschap

Reacties