Sophie Rietmulder Health & mind 6 mei 2025, 20:31

Leestijd: 3 minuten

Geheimen zijn zwaarder dan je denkt, deze psycholoog legt uit waarom 

Een leugentje om bestwil, een oude misstap, een verborgen verlangen of iets wat je simpelweg niet durft te vertellen. Iedereen bewaart wel eens geheimen. Maar wat doet dat eigenlijk met je? 

Volgens psycholoog Michael Slepian, die al jaren onderzoek doet naar geheimhouding, is dingen verborgen houden mentaal veel belastender dan we vaak denken. En dat komt vooral doordat we ze niet kunnen vergeten, zelfs als we ze nooit hardop hoeven uit te spreken.

Het probleem zit niet in het zwijgen

Slepian is verbonden aan Columbia Business School in New York en bestudeerde tientallen onderzoeken naar de psychologie van geheimen. Zijn belangrijkste ontdekking: het verbergen van een geheim is zelden het grootste probleem. Wat ons echt opbreekt, is hoe vaak we er onbewust aan denken.

Onze geest dwaalt namelijk regelmatig af naar persoonlijke kwesties, zeker als die nog niet zijn opgelost. Een geheim blijft dan telkens terugkomen, ook als er niemand in de buurt is aan wie je het zou kunnen of moeten vertellen. En juist die gedachtecirkel blijkt schadelijk. Mensen die vaak aan hun geheim denken, rapporteren meer stress, schaamte, onzekerheid en gevoelens van isolatie.

Problemen oplossen

Volgens Slepian is dat evolutionair verklaarbaar. Geheimen draaien vaak om open eindjes: dingen die nog niet afgerond, besproken of verwerkt zijn. En ons brein is nou eenmaal gericht op het oplossen van problemen. Daardoor blijven we malen, ook als het geheim zelf nauwelijks nog relevant is voor onze omgeving.

Bovendien moeten we, om het geheim te kunnen bewaren, het óók actief in ons geheugen houden. Je moet immers weten wat je niet mag zeggen en wanneer. Het paradoxale gevolg: hoe beter je een geheim bewaart, hoe vaker je eraan denkt.

Geheimen in relaties

Hoewel geheimen vaak bedoeld zijn om conflicten te vermijden, kunnen ze relaties juist verzwakken (Metro schreef eerder over hoe je er volgens een psychotherapeut mee moet omgaan). Ze creëren afstand, maken echte verbinding moeilijker en zorgen ervoor dat je niet volledig jezelf durft te zijn. Dat geldt niet alleen in liefdesrelaties, maar ook in vriendschappen of op het werk.

Toch blijkt uit onderzoek dat ze vooral schadelijk zijn in relaties die al onder druk staan. In stabiele, vertrouwde relaties kunnen geheimen minder impact hebben, omdat de onderlinge band sterker is dan de informatie die wordt achtergehouden. Maar dat betekent niet dat ze onschuldig zijn, zeker niet als ze je innerlijk blijven bezighouden.

Geheimen zijn niet altijd zwaar

Slepian maakt onderscheid tussen drie soorten: moreel beladen geheimen (zoals liegen of vreemdgaan), geheimen met weinig sociale verbinding (die je met niemand deelt) en geheimen zonder duidelijk doel (waar je zelf ook niet van weet waarom je ze bewaart).

Deze drie categorieën brengen elk een andere psychische last met zich mee. Morele geheimen leiden vaker tot schaamte, sociaal geïsoleerde geheimen versterken eenzaamheid en een geheim zonder richting geeft een gevoel van verwarring of zinloosheid.

De positieve kant, zoals het verborgen houden van verrassingen of een geplande huwelijksaanzoek, heeft dat effect juist niet. Die zijn vaak intrinsiek gemotiveerd en worden als opwindend of energiek ervaren.

Praten lucht op

Het is het tegenovergestelden van het bewaren van een geheim, maar als ze zwaar wegen, kan delen opluchten. Niet per se via een bekentenis aan degene over wie het gaat, maar door te praten met een vertrouwenspersoon. Dat heet confiding: je geheim toevertrouwen aan iemand die je vertrouwt, die empathisch is en eerlijk met je mee kan denken.

Uit onderzoek blijkt dat mensen hun vertrouwenspersonen zorgvuldig kiezen. We zoeken iemand die niet oordeelt, die stevig genoeg is om het geheim te dragen en die moreel ongeveer op dezelfde golflengte zit. Als dat lukt, is het delen vaak positief. Het lucht de geheimhouder op, en de luisteraar voelt zich betrokken, vertrouwd en soms zelfs vereerd.

Gen Z’ers kritisch op eigen telefoongebruik: ‘Deze generatie verlangt naar offline ruimte’

Dit is waarom vrouwen vaak voor een oudere partner kiezen

Reacties