Sophie Rietmulder Health & mind 13 mei 2025, 16:02

Leestijd: 2 minuten

Fruitvliegjes zijn irritant in de keuken, maar mogelijk helden in de wetenschap

Ze zweven boven je fruitschaal, duiken op uit het niets en lijken alleen maar lastig: fruitvliegjes. Toch blijken deze piepkleine insecten allesbehalve nutteloos. 

Uit nieuw onderzoek blijkt namelijk dat fruitvliegjes een sleutelrol kunnen spelen in de bestrijding van ziektes die door muggen worden verspreid. En dat is pas het begin.

Fruitvliegjes zijn vervelend, maar veelbelovend

Onderzoekers van de Universiteit van Arizona stuitten per toeval op een verrassing. Wat begon als een studie naar voortplantingsgedrag, groeide uit tot een mogelijke doorbraak in de strijd tegen onder andere malaria en dengue, ziektes die worden overgedragen door muggen.

Benieuwd hoe je een besmetting met dengue herkent? Metro vertelt je er alles over.

De bacterie die hierin een hoofdrol speelt, heet Wolbachia. Deze leeft in het lichaam van allerlei insecten, waaronder muggen en fruitvliegen. Wat Wolbachia bijzonder maakt, is dat het de voortplanting van zijn gastheer beïnvloedt om zichzelf te verspreiden. Zo kunnen besmette mannetjes zich bijvoorbeeld niet voortplanten met gezonde vrouwtjes. Alleen als het vrouwtje óók besmet is, komen er nakomelingen. Op die manier zorgt de bacterie ervoor dat steeds meer insecten ermee besmet raken.

Bacterie met bijbedoelingen

Wolbachia leeft in de cellen van insecten en komt voor bij zeker 40 procent van alle insectensoorten. Dat klinkt misschien onschuldig, maar deze bacterie weet haar gastheren slim te bespelen en maakt gebruik van een slimme manier om zijn eigen overlevingskansen te vergroten.

Dit onderzoek laat zien dat de bacterie veel meer in haar mars heeft dan gedacht. In de piepkleine hersenen van vrouwelijke fruitvliegjes blijkt de bacterie zich strategisch te nestelen op plekken die invloed hebben op partnerkeuze. De bacterie stuurt dus letterlijk het liefdesleven van de fruitvlieg aan en zorgt ervoor dat het wil paren met een besmet mannetje.

Fruitvliegjes helpen in de strijd tegen ziektedragende muggen

Het team onderzocht de hersenen van besmette én niet-besmette fruitvliegjes. Daarbij ontdekten ze dat meer dan 170 eiwitten veranderden bij besmetting. En toen ze drie van die eiwitten aanpasten bij gezonde vliegjes, gingen die zich direct gedragen alsof ze besmet waren. Dat wijst erop dat de bacterie invloed uitoefent op een diep biologisch niveau.

De ontdekking kan op meerdere manieren nuttig zijn. Niet alleen om ziektedragende muggenpopulaties te verkleinen, maar ook om gewassen te beschermen tegen insectenplagen. En wie weet zelfs om bedreigde soorten zoals bijen beter te beschermen.

Dus de volgende keer dat je fruitvliegjes de keuken uit jaagt, denk dan even aan de stille revolutie die zich in hun minuscule hersenen voltrekt. Wat nu nog irritant lijkt, kan in de toekomst zomaar eens goed uitpakken.

Waar je woont bepaalt jouw ideale hoeveelheid slaap: ‘Geen universele perfecte slaaptijd’

Veilig en verantwoord hardlopen bij warm weer

Reacties