Julia Osendarp Health & mind 14 apr 2025, 18:13

Leestijd: 4 minuten

Voedingswetenschapper: tijdstip van eten is belangrijker dan je denkt, op deze momenten eet je liever niet

Wat je allemaal eet en drinkt heeft nogal wat invloed op hoe je je voelt en hoe je lichaam functioneert. Maar wist je ook dat het tijdstip van eten behoorlijk bepalend is? En ja, er zijn dus ook zeker ‘verkeerde’ momenten om iets te nuttigen, legt een voedingswetenschapper uit.

Naast slaap, beweging en ontspanning, heeft ook voeding een grote invloed op onze mentale en fysieke gesteldheid. Eerder sprak Metro ook met gezondheidswetenschapper Len de Nys over leefstijl en het gevaar van chronische ontstekingen en met huisarts Staf Hendrickx, die waarschuwde voor ultrabewerkte voeding in onze supermarkten.

Voeding verwerken met biologische klok

Wij mensen hebben allemaal een biologische klok en een zogenoemd circadiaans ritme dat invloed heeft op onze lichaamstemperatuur, slaap- en waakritme en stofwisseling. En die klok is ook nogal belangrijk bij de verwerking van voedsel.

Zo vertelt voedingswetenschapper Gerda Pot tegen Radar dat we een dag- en nachtstand hebben, dat ons lichaam baseert op daglicht. „Overdag zijn onze cellen en organen actief en verwerken ze voedsel efficiënt. Later op de dag neemt die activiteit af en bereidt het lichaam zich voor op de nachtstand, waarin het slaapt.”

Tijdstip van eten maakt uit, zeker bij afvallen

Mocht je willen afvallen, dan maakt dat ritme nog extra uit. Zo verwijst de voedingswetenschapper naar verschillende onderzoeken waaruit blijkt dat je makkelijker afvalt als je eet met je biologische klok in het achterhoofd. En dat werkt ook de andere kant op. Eet je buiten je klok om? Dan kom je sneller aan.

Oftewel: het tijdstip waarop je eet, maakt nogal uit. Hoe werkt dat dan? Als je bijvoorbeeld koolhydraten (pasta, brood, aardappel, granen) eet, maakt je lichaam insuline aan om deze te verwerken. Maar een hoge insulineproductie remt je vetverbranding en zorgt er tegelijk voor dat suikers worden opgeslagen als vet, schrijft Radar. En dit werkt overdag efficiënter dan ‘s nachts. Naast dat je overdag in de ‘dagstand’ zit, ben je ook actiever en verbruik je meer energie.

‘s Avonds eten meer kans om aan te komen

Dat betekent dat als jij ‘s avonds naar de koelkast loopt of je ‘s nachts richting de shoarmazaak begeeft na een avondje uit, je je systeem eigenlijk verkeerd gebruikt. Uit onderzoek blijkt dat mensen met een korte nachtrust overigens vaker snacken, onregelmatiger eten en vaker naar ongezondere opties grijpen. Allemaal factoren die kunnen bijdragen aan gewichtstoename.

„Eet je ‘s nachts een koekje, dan heeft je lichaam daar gemiddeld 25 procent meer insuline voor nodig dan overdag. Hierdoor blijft je insulineniveau langer hoog en wordt vet makkelijker opgeslagen. Kortom: overdag is je insulinegevoeligheid hoger en verwerkt je lichaam koolhydraten beter, terwijl je stofwisseling ’s avonds vertraagt en voedsel makkelijker wordt omgezet in vet”, aldus Pot.

Voedingswetenschapper: ‘Nachtwerk brengt uitdagingen rond voeding met zich mee’

En dat wij ‘s avonds een warme maaltijd nuttigen, is niet per se het meest gunstig voor ons systeem. Vroeger werd er vaker ‘s middags warm gegeten en daar zat best wat in als je een gunstig effect op de spijsvertering wilt creëren. „Wetenschappers onderzoeken nog steeds hoe de timing van maaltijden ons lichaam beïnvloedt. Met de kennis van nu lijkt het in elk geval verstandig om ’s avonds een lichtere maaltijd te nemen.” 

Mensen die bijvoorbeeld avond- of nachtdiensten draaien, kunnen daardoor ook meer uitdagingen ervaren met voeding. Nachtwerkers hebben bijvoorbeeld vaker trek in vet en zoet en lopen een groter risico op een hogere BMI of obesitas. Ook benadrukt Pot dat nachtwerkers vaker met buikpijn te maken krijgen. „Als je ’s nachts werkt is het verstandig om zo veel mogelijk het eetschema aan te houden van iemand die overdag werkt. Bijvoorbeeld na een nachtdienst eerst ontbijten en daarna slapen.”

Wat en wanneer eet je idealiter?

Pot oppert om zoveel mogelijk op vaste momenten te eten en niet continu te snacken. De voedingsdeskundige tipt om drie hoofdmaaltijden te nuttigen (ontbijt, lunch en avondeten) om je interne klok in balans te houden. Maar het verschilt ook per individu wat bij jouw lichaam en leefstijl past. Mocht je bijvoorbeeld regelmatig sporten, kan het zijn dat je een ander eetpatroon hanteert.

Ontbijten doe je het liefst in de ochtend, zeg rond 07.00 uur tot 09.00 uur. Kies dan voor een ontbijt met eiwitten en vezels voor een verzadigd gevoel. Bijvoorbeeld havermout met fruit en noten, yoghurt met vruchten en zaden, een omelet met groenten of volkorenbrood met ei en avocado.

Lunch idealiter dus wat uitgebreider omdat de spijsvertering rond lunchtijd het best functioneert. Kies dan een stevige maaltijd met veel groenten en vezels. Bijvoorbeeld een quinoasalade met kip en groenten, een volkorenwrap met humus en groenten of een linzensoep met volkorenbrood.

En bij het avondeten kies je dus voor een lichte en gezonde maaltijd, omdat je spijsvertering in de avond trager is. Het liefst een maaltijd met veel groenten, een eiwitbron (zoal vis, vlees of peulvruchten) met een kleinere hoeveelheid aardappels, rijst of pasta.

Onderzoekers ontdekken waardoor kankerpatiënten levenslust en motivatie kunnen verliezen (en hoe dat te behandelen valt)

Deze combinaties van E-nummers in onze supermarktvoeding zijn nog schadelijker dan we dachten

Reacties