Sophie Rietmulder Health & mind 25 apr 2025, 14:57

Leestijd: 2 minuten

Narcisme is soms aan iemands ogen te zien: zo herken je het

Je hebt vast weleens gehoord dat de ogen de spiegel van de ziel zijn. Maar wist je dan je aan iemands blik ook kan zien of die persoon narcisme heeft?

Narcisme is een persoonlijkheidsstoornis die wordt gekenmerkt door een overdreven gevoel van eigenwaarde, een sterke behoefte aan bewondering en een gebrek aan empathie. Mensen met deze stoornis voelen zich verheven boven anderen en hebben moeite met het aangaan van diepgaande relaties. Achter deze façade schuilt echter vaak een diep gevoel van onzekerheid en minderwaardigheid. Ze zijn gevoelig voor kritiek en kunnen reageren met woede of zich terugtrekken.​

Hoeveel mensen hebben narcisme?

Het is lastig om exact te zeggen hoeveel mensen lijden aan een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Schattingen variëren van 0,1 tot 3,9 procent van de bevolking. Een complicerende factor is dat mensen met narcisme zich zelden aanmelden voor behandeling, tenzij ze geconfronteerd worden met ernstige problemen in hun leven, zoals relatieproblemen of depressie. Hun opgeblazen zelfbeeld en gebrek aan zelfinzicht maken het moeilijk om hulp te zoeken.​

Narcisme spotten

Het is verleidelijk om iemand die zichzelf voortdurend op de borst klopt of altijd in het middelpunt van de belangstelling wil staan, meteen als narcist te bestempelen. Maar narcisme zit vaak dieper en is subtieler. Er zijn een aantal aanwijzingen dat bepaalde gezichtskenmerken en uitdrukkingen iets kunnen verraden. Zo hebben onderzoekers van de Universiteit van Helsinki ontdekt dat gezichtsuitdrukkingen van narcisten kunnen dienen als aanwijzingen voor hun persoonlijkheid.​

In hun studie onderzochten ze hoe mensen met narcistische trekken reageren op negatieve feedback. Deelnemers kregen een ogenschijnlijk simpele geheugentaak, maar de twist zat ‘m in de beoordeling: sommige kregen onmogelijke vragen, gevolgd door neutrale of kritische feedback. Met behulp van elektromyografie, een techniek waarbij spieractiviteit in het gezicht wordt gemeten, werd gekeken hoe de deelnemers non-verbaal reageerden. 

Gekrenkt ego

Wat bleek? Hoewel álle deelnemers na een slechte beoordeling aangaven zich vervelend te voelen, waren het vooral de narcisten wier gezichten wat anders vertelden. Zij vertoonden subtiele tekenen van frustratie, zoals het fronsen van wenkbrauwen of gespannen kaakspieren. Hun blikken, soms omschreven als dead eyes of een ijzige, boze staar, leken te verraden wat hun woorden verbloemden: boosheid, gekrenkt ego, verontwaardiging. Dit ondersteunt het idee dat narcisten emoties vaak onderdrukken of ontkennen, maar dat hun gezicht tóch de waarheid spreekt. 

Daarnaast blijkt uit een studie dat je een narcist kunt herkennen aan de hand van de wenkbrauwen. Deze zouden zelfs een belangrijker rol spelen bij het herkennen van een narcist dan zijn ogen of zijn starende blik. Narcisten hunkeren naar erkenning en bewondering en vormen daarom hun wenkbrauwen om beter opgemerkt en herinnerd te worden. Duidelijk afgetekende wenkbrauwen maken hun starende blik vaak nog intenser.​

Moeite met communiceren met een narcist? Deze psycholoog geeft een paar handige tips.

Ex-treem gênant: ‘Hij gaf me een ketting voor mijn verjaardag, maar die bleek van zijn ex te zijn’

Psycholoog: zo kun je beter herkennen of een partner goed voor je is (en herken je een giftige partner)

Reacties