Sophie Rietmulder Health & mind 19 apr 2025, 15:04

Leestijd: 3 minuten

Een dopamine-detox doen is een trend, maar werkt het ook echt? 

We scrollen, we snacken, we shoppen, en we doen dat het liefst allemaal tegelijk. Geen wonder dat de dopamine-detox als trend steeds meer opduikt. Mensen die een dopamine-detox aangaan, minderen of stoppen tijdelijk met stimulerende activiteiten om hun hoofd tot rust te brengen en weer meer te kunnen genieten van het gewone leven. Maar werkt dat ook echt?

Bij een dopamine-detox neem je bewust afstand van prikkelende activiteiten zoals social media, fastfood, gamen, winkelen of seks. Het idee is dat je je brein zo een pauze gunt van constante beloningen, waardoor je minder afhankelijk wordt van die prikkels en uiteindelijk meer geniet van simpele dingen.

Dopamine-detox

De term werd in 2019 bedacht door de Amerikaanse psychiater Cameron Sepah, die zijn methode baseerde op cognitieve gedragstherapie. Hij wilde techverslaafde cliënten helpen door ze te laten afkicken van constante meldingen en notificaties. Zijn boodschap: leer omgaan met verveling, en ontdek hoe je reageert op impulsieve drang. Maar het internet ging er vandoor met een versimpelde versie: stop met alles wat leuk is, en ‘detox’ je brein.

Toch is de manier waarop de term dopamine-detox online wordt gebruikt, vaak een versimpeling. Een volledige reset van je dopaminehuishouding is namelijk niet mogelijk. Dopamine is een stof die je lichaam continu aanmaakt en nodig heeft voor basale functies zoals motivatie, aandacht en stemming.

Constante overprikkeling

Dat erkent ook Anna Lembke, psychiater aan Stanford University en auteur van het boek Dopamine Nation. Zij stelt dat we leven in een wereld van constante overprikkeling, waar genot altijd binnen handbereik is: TikTok, chocolade, dopamine op bestelling. En dat maakt ons, paradoxaal genoeg, ongelukkig. Door voortdurend plezier na te jagen, verstoren we het natuurlijke evenwicht in ons brein en raken we gevoelig voor stress, angst en verveling.

Resetten naar eenvoud

Volgens Lembke zijn we een soort dopamine-junkies geworden, die steeds meer nodig hebben om zich überhaupt normaal te voelen. Haar oplossing? Afkicken. Ze stelt voor om je ‘drug’, of dat nu scrollen, wijn of shoppen is, minimaal vier weken volledig te laten staan. Daarna kun je bepalen of en hoe je het weer in je leven toelaat.

Ze gaat zelfs een stap verder met een opvallende derde fase: zoek bewust ongemak op. Denk aan ijsbaden, vasten of sporten. Pijnlijke ervaringen zorgen dat het brein zelf extra dopamine produceert en dan voelt een simpele wandeling of kop thee ineens als een feestje.

Werkt het echt?

Wetenschappelijk gezien is de term misleidend. Een literatuuronderzoek uit 2024 concludeerde dat de voordelen vooral voortkomen uit gedragsverandering, niet uit een echte detox. Toch merkten deelnemers aan een dopamine-detox meer focus, minder impulsiviteit en minder overweldiging.

Wat je dus vooral doet met zo’n detox, is tijdelijk afstand nemen van gewoontes die misschien uit de hand zijn gelopen. En dat is op zich geen gek idee. Minder scrollen, bewuster eten, beter slapen: het kan allemaal bijdragen aan een rustiger hoofd.

Detox of discipline?

Er is geen snelle oplossing voor een dopamineoverschot. Je hersenen resetten met een weekend offline? Zo werkt het helaas niet. Maar door jezelf af en toe te onttrekken aan eindeloze prikkels, geef je wél ruimte aan iets anders: verveling, stilte, rust. En laat dat nu net de voedingsbodem zijn voor rust, reflectie en, wie weet, echte geluksmomenten.

Voedingswetenschapper: tijdstip van eten is belangrijker dan je denkt, op deze momenten eet je liever niet

Alles over gentle parenting: dé opvoedtrend op TikTok

Reacties