Sophie Rietmulder Health & mind 15 apr 2025, 12:22

Leestijd: 3 minuten

Zweden stopt met officiële diagnose burn-out: ‘De huidige aanpak helpt mensen niet verder’

Zweden schrapt de officiële diagnose burn-out. Vanaf 2028 verdwijnt het zogenoemde vermoeidheidssyndroom uit het Zweedse diagnosesysteem. De reden? De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schaft nationale diagnoses af en wil wereldwijd één lijn trekken. In Zweden leidt dat tot een opvallende verandering en gemengde reacties uit het zorgveld.

Een burn-out is in de meeste landen geen officiële medische diagnose, maar Zweden was daar jarenlang een uitzondering op. Jaarlijks krijgen zo’n 20.000 Zweden de diagnose als verklaring voor stressgerelateerd ziekteverzuim. Maar daar komt over drie jaar dus een einde aan, meldt The Nordic Times.

De verandering komt niet uit de lucht vallen. De WHO werkt aan een vernieuwde internationale lijst van ziekten (de ICD-classificatie) en neemt daarin geen ruimte meer op voor landgebonden diagnoses. Zweden volgt daarmee verplicht deze internationale standaard.

Burn-outs zijn te breed en te vaag

Volgens psycholoog en onderzoeker Elin Lindsäter, een van de bekendste stemmen op dit thema in Zweden, is het schrappen van de burn-outdiagnose in de basis een goede zaak. „De diagnose is breed en vaag en wordt in verschillende delen van het land op uiteenlopende manieren toegepast”, zegt ze. „Deze verandering legt het klinische plaatje op tafel en dwingt ons anders te denken en handelen. Ik ga ervan uit dat het alleen maar beter kan worden, al zijn er in het begin zeker zorgen, met een risico dat mensen tussen wal en schip vallen.”

Lindsäter is in gesprek geweest met de Zweedse minister van Sociale Zaken, Jakob Forssmed, en pleit voor een landelijke aanpak en betere coördinatie. Volgens haar wordt er inmiddels gewerkt aan een regeringsopdracht om de gevolgen van de verandering goed te onderzoeken.

Metro sprak onlangs een stress-expert en een psycholoog, die pleiten voor een andere aanpak rond burn-outs.

Nieuwe burn-out richtlijn roept vragen op

Niet alleen onder zorgverleners, ook bij patiënten zorgt het nieuws voor onzekerheid. Want wat komt ervoor in de plaats? En krijgen mensen straks nog wel toegang tot passende zorg?

Magdalena Fresk, hoofd van de afdeling Classificaties en Terminologie bij de Zweedse gezondheidsraad, erkent dat de overgang zorgvuldig moet gebeuren. „Het vorige diagnosesysteem was sterk verouderd. De nieuwe richtlijnen van de WHO zijn een langverwachte medische update”, stelt zij. „We weten dat er een aantal aandachtspunten zijn die we moeten aanpakken om te zorgen dat dit in de praktijk goed gaat werken voor patiënten.”

Burn-outs in Nederland

Hoewel burn-out in Nederland geen officiële diagnose is, krijgen veel mensen dit label. In Nederland ervaren jaarlijks veel mensen burn-outklachten. Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) had in 2023 19 procent van de werknemers tussen 15 en 74 jaar last van werkgerelateerde psychische vermoeidheid, wat neerkomt op ongeveer 1,6 miljoen mensen. Bij zelfstandig ondernemers lag dit percentage op 11,7 procent.

Jongvolwassenen worden het hardst getroffen: in de leeftijdsgroep 25 tot 34 jaar had 25,8 procent van de werknemers burn-outklachten. Voor jonge vrouwen tussen 18 en 34 jaar steeg dit percentage de afgelopen jaren zelfs naar 29 procent. De gevolgen zijn aanzienlijk. In 2022 verzuimden werknemers in totaal 11 miljoen dagen door werkstress, wat naar schatting 3,3 miljard euro kostte. ​

De stap van Zweden kan daarmee ook andere landen aan het denken zetten: helpt het label ‘burn-out’ mensen echt verder, of belemmert het soms juist passende hulp? Of de Zweedse afschaffing van de diagnose de zorg beter maakt, of de wereldwijde burn-outzorg misschien wel compleet verandert, zal de praktijk moeten uitwijzen.

Volgens deze sociaal pedagoog komt een burn-out bij kinderen vaker voor, zo kunnen ouders en docenten daarin verschil maken

Voedingswetenschapper: tijdstip van eten is belangrijker dan je denkt, op deze momenten eet je liever niet

Reacties