Sophie Rietmulder Health & mind 13 feb 2025, 09:55

Leestijd: 4 minuten

Waarom raken we onze spullen steeds kwijt? Volgens een neurowetenschapper is dit de reden

Je sleutels. Je telefoon. Dat ene belangrijke papiertje of je bril. Hoe vaak gebeurt het niet dat je iets kwijt bent en wanhopig je huis overhoop haalt? Of misschien laat je soms zelfs spullen achter op je vakantieadres? Geen zorgen, je bent niet de enige. Maar hoe komt het eigenlijk dat we onze spullen steeds kwijtraken? En nog belangrijker: hoe zorg je ervoor dat het minder gebeurt?

Metro sprak met Surya Gayet, cognitief neurowetenschapper en universitair docent in de experimentele psychologie aan de Universiteit Utrecht, over waarom onze hersenen ons soms in de steek laten bij het onthouden van locaties van onze spullen.

Geheugen vs. waarneming

Volgens Gayet zijn er twee belangrijke hersenprocessen die verklaren waarom we dingen kwijtraken: geheugen en waarneming.

Geheugen

We leggen onze spullen vaak op verschillende plekken neer. Ons brein kan zich die locaties meestal wel herinneren, maar wat we niet goed kunnen, is onthouden welk moment bij welke locatie hoort. Dit is vooral lastig bij alledaagse voorwerpen zoals je sleutels of een telefoon, omdat we ze zo vaak ergens wegleggen dat het heel moeilijk wordt om te onthouden waar we ze zojuist hebben gelegd.

Een goed voorbeeld is het parkeren van je fiets. Parkeer je je fiets elke dag aan dezelfde kant van het station, dan zul je vaker vergeten waar je fiets precies stond. Maar als je hem ineens op een heel andere plek of zelfs op een ander station zet, dan zul je nog precies weten waar je hem hebt achtergelaten.

Waarneming

We denken dat we een compleet overzicht hebben van onze omgeving, maar in werkelijkheid zien we maar een klein deel van de wereld. Ongeveer ter grootte van een duimnagel op armlengte afstand. „Je hebt het idee dat je je hele bureau hebt bekeken, maar in werkelijkheid heb je maar drie kleine stukjes gezien en vult je brein de rest aan”, legt Gayet uit. „Dit kan ervoor zorgen dat we iets ‘over het hoofd zien’ en dus sneller kwijt zijn, zelfs als het recht voor onze neus ligt.”

Hoe voorkom je dat je steeds spullen kwijtraakt?

Gelukkig zijn er trucjes om je hersenen te helpen bij het onthouden van spullen.

Gebruik cognitive offloading

Dat betekent dat je minder op je brein vertrouwt en juist hulpmiddelen gebruikt. Denk aan AirTags, sleutelhangers met trackers of een foto van de plek waar je je fiets hebt geparkeerd. Je geheugen wordt minder belast, omdat je een extern hulpmiddel hebt om spullen terug te vinden.

Maak een verhaaltje in je hoofd

Mensen die aan geheugencompetities deelnemen, gebruiken vaak verhalen om informatie beter te onthouden. Gayet legt uit hoe dit werkt: „Stel dat je je fiets parkeert onder de tweede boom van het rijtje, terwijl het regent en je zadel zwart is, verzin dan bijvoorbeeld: ‘Er zit een zwarte clown onder twee groene paraplu’s’, of iets anders mafs. Zo maak je het moment uniek en makkelijker te onthouden.”

Kies een vaste plek

De simpelste en meest effectieve oplossing: gebruik altijd dezelfde plek voor belangrijke spullen. Sleutels in een bakje bij de voordeur, telefoon op een vaste plank, bril in een specifiek laatje. Hoe minder je hoeft na te denken over de locatie, hoe kleiner de kans dat je iets kwijtraakt.

Vermijd afleiding

Als je je spullen ergens neerlegt terwijl je tegelijk met je telefoon bezig bent, is de kans groot dat je de plek niet onthoudt. Gayet legt uit: „Op het moment dat je je aandacht ergens op richt, herhaal je de informatie in je korte termijn geheugen, waardoor er uiteindelijk verbindingen worden gemaakt die de informatie in je lange termijn geheugen opslaat. Doe je dat niet, doordat je bijvoorbeeld bent afgeleid door je telefoon, dan wordt er geen verbinding aangemaakt in je hersenen en ben je de informatie voorgoed kwijt.” 

Is onze telefoon de boosdoener?

Niet iedereen is even goed in het onthouden van locaties. Sommige mensen hebben een sterker ruimtelijk geheugen dan anderen. Ook hoe afleidbaar je bent, speelt een rol. Als je snel wordt afgeleid door je omgeving of je telefoon, is de kans groter dat je vergeet waar je iets hebt neergelegd.

Onze telefoon is dan ook een van de grootste afleiders als het gaat om het onthouden van spullen. „Het biedt een grotere kans tot afleiding”, zegt Gayet. „Ben je bijvoorbeeld met je telefoon bezig terwijl je je sleutels ergens neerlegt, dan is de kans groot dat je brein die handeling niet opslaat.”

Je brein weet wat écht belangrijk is

Het is misschien vervelend om steeds spullen kwijt te raken, maar ons brein doet dit niet zonder reden. „Om goed te kunnen functioneren, moet het constant filteren welke informatie belangrijk is en welke niet”, legt Gayet uit. „Als we alles tot in detail zouden onthouden, zou dat zo overweldigend zijn dat we niks meer gedaan krijgen.” 

Dus de volgende keer dat je iets kwijt bent, troost jezelf met de gedachte dat je brein gewoon ruimte creëert voor belangrijkere dingen. Zelfs als je straks weer je bril zoekt terwijl hij op je hoofd staat, weet je dat je hersenen prima werk doen.

Klinisch psycholoog schijnt ander licht op verslaving: ‘In de mens zit van nature een kwetsbaarheid: dopamine’

Hersenonderzoeker: als je je brein gezond wil houden, eet dan juist deze soort koolhydraten

Reacties