Nikki Veerbeek Gezondheid 16 sep 2025, 15:06

Leestijd: 3 minuten

Zo gevaarlijk kunnen medicijnen als paracetamol en neusspray zijn

Zelfzorgmedicijnen als paracetamol, neusspray en maagzuurremmers, die je bij de drogist of in de supermarkt kunt kopen, worden vaak als ‘onschuldig’ bestempeld. Toch kunnen zulke medicijnen net zo goed gevaarlijk zijn. Paracetamol is zelfs de grootste oorzaak van vergiftigingen in Nederland.

Europese medicijnautoriteiten starten de campagne: ‘Medicijnen zijn geen snoepjes’. Zelfzorgmedicijnen zijn medicijnen, en elk medicijn brengt risico’s met zich mee, waarschuwt onder meer het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG). Als je zelfzorgmedicijnen verkeerd gebruikt, kunnen nare bijwerkingen ontstaan. Ook kun je verslaafd raken. Het CBG adviseert daarom om de bijsluiter goed door te lezen, de instructies te volgen en zelfzorgmedicijnen verstandig te gebruiken.

Eerder bleek al dat paracetamol-overdosering in Nederland de meest voorkomende vergiftiging is. Als je meer dan 150 milligram per kilogram lichaamsgewicht inneemt, dan loop je het risico op schadelijke effecten. Bij te veel paracetamol kunnen levercellen langzaam kapotgaan en zorgen voor leverfunctiestoornissen.

Bijsluiter lezen belangrijk

Uit eerder onderzoek van Nivel in opdracht van het CBG, blijkt dat 45 procent van de Nederlanders de bijsluiter van zelfzorgmedicijnen niet leest. Ook gebruikt 14 procent een medicijn zolang ze dat zelf nodig vinden, terwijl zelfzorgmedicijnen bij uitstek geschikt zijn zijn om kort te gebruiken. 

„In de bijsluiter vind je belangrijke informatie over goed gebruik van medicijnen. En omdat we steeds nieuwe kennis krijgen, kan de informatie die erin staat, veranderen. Bijvoorbeeld met nieuwe bijwerkingen of aangepaste gebruiksinstructies. Daarom is het belangrijk om de bijsluiter elke keer opnieuw te checken”, zegt CGB-voorzitter Ton de Boer. 

Voorbeelden van huisartsen

Huisarts Janneke Belo noemt een voorbeeld: „Het verkeerd gebruik van xylometazoline neusspray. Ik zie regelmatig mensen die deze neusspray langer hebben gebruikt dan de maximale gebruiksduur van 7 dagen die in de bijsluiter staat. Met als mogelijk gevolg: beschadigd neusslijmvlies en verslaving.” In neusspray zit namelijk een ‘verslavende’ stof die ervoor zorgt dat je bij lang en regelmatig gebruik, blijft hunkeren naar een nieuwe dosis. 

Volgens Belo zijn pijnstillers nóg gevaarlijker. „Wat ik hoor van patiënten is dat ze ibuprofen niet per se als hetzelfde type medicijn als diclofenac en naproxen zien. Hierdoor worden ze gemakkelijk met elkaar gecombineerd. En dat kan zorgen voor bijwerkingen.” Ook ziet zij steeds vaker dat kinderen ibuprofendrank krijgen, terwijl zij daar juist extra gevoelig voor zijn.

Huisarts Leonard van Egmond wijst erop dat je je bewust moet zijn van welk medicijn je gebruikt. „Een patiënt vertelde dat ze een middel van de drogist had gebruikt tegen een vaginale schimmelinfectie. Dat hielp niet. Zou het dan toch wat anders zijn? Uit een kweek zagen we dat het toch écht om een schimmelinfectie ging. Wat bleek? De patiënt had niet het juiste zelfzorgmedicijn gebruikt. Zo zie je maar: er ligt zoveel in het schap bij de supermarkt of drogist, daar zijn we ons niet altijd van bewust.”

Reacties