Hendriëlle de Groot Gezondheid 15 mei 2025, 12:04

Leestijd: 4 minuten

‘Wondermiddel’ Ozempic: helpt het echt om af te vallen?

Afvallen zonder een streng dieet of je levensstijl drastisch om te gooien, het is bijna te mooi om waar te zijn. Toch kan het met het wondermiddel Ozempic. Tenminste, als je influencers mag geloven. Ozempic is populair, maar helpt het wel om effectief af te vallen? En spoiler: Ozempic heeft er een concurrent bij.

Het afslankmiddel Ozempic is van origine een medicijn voor mensen met diabetes, maar steeds vaker wordt het middel ook gebruik door mensen die willen afvallen. Off-label, dus zonder dat het daarvoor is bedoeld.

Wat is Ozempic?

Ongeveer de helft van de Nederlandse volwassenen heeft overgewicht en 14 procent heeft obesitas, dat blijkt uit cijfers van het RIVM. Dit zal zelfs oplopen tot 64 procent in 2050; we stevenen af op een heuse obesitas-epidemie.

Obesitas blijft het meest voorkomende leefstijlprobleem, schreef Metro eerder. En daarmee lijkt Ozempic de ideale oplossing. Dit diabetesmedicijn met de werkzame stof semaglutide, verlaagt de bloedsuikerspiegel door de aanmaak van insuline te stimuleren. Bijwerking van het medicijn – en tevens de reden waarom je afvalt – is dat het de eetlust remt. Dit komt doordat het effect heeft op het verzadigingscentrum. Ook heeft het een vertragend effect op de maaglediging, aldus het het CBG (College ter Bevordering van Geneesmiddelen).

De populariteit van Ozempic

Influencers en celebrity’s prijzen Ozempic aan als wondermiddel: je kunt mooi, gezond en slank door het leven gaan, zonder dat je daar veel offers voor hoeft te brengen. Volgens het Radboudumc sluit dit aan bij het idee dat onze gezondheid maakbaar is. In plaats van hard voor een gezond lichaam te werken, neem je gewoon wat pillen.

Bezwaren van artsen

Je zou denken: ideaal, zo’n quick-fix. Toch hebben artsen bezwaar. Een van de redenen is simpel: Ozempic pakt de onderliggende oorzaken van overgewicht niet aan. „Er is een risico dat deze middelen worden gebruikt als snelle oplossing, terwijl ze de onderliggende leefstijlproblemen verhullen”, waarschuwt hoogleraar Passende zorg Tijn Kool in een publicatie van het Radboudumc.

Ook het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG) waarschuwt voor het gebruik van Ozempic door mensen zonder diabetes, omdat er onvoldoende bekend is over de langetermijneffecten. Bovendien stellen ze dat leefstijlinterventies de voorkeur moeten krijgen boven medicatie.

Stop je met Ozempic, dan kom je dezelfde kilo’s weer aan, plus eventueel nog een bonus. Volgens artsen en diëtisten zou het slikken van een afslankmiddel als Ozempic zelfs verhullen dat er toch echt een leefstijlverandering nodig is.

Tekort aan medicijn

Een ander bezwaar is dat het medicijn is ontwikkeld voor mensen met diabetes, en er hangt een flink prijskaartje aan.

En dat blijkt een serieus probleem te zijn. Door de wereldwijde toegenomen vraag naar Ozempic is er momenteel een tekort, vooral doordat het middel ook ‘off-label’ wordt gebruikt voor gewichtsverlies, meldt CBG. Dit heeft ernstige gevolgen voor mensen met diabetes, voor wie het medicijn essentieel is.

Off-label voorschrijven mag, maar moet altijd onder begeleiding van een arts gebeuren. De overheid en toezichthouders roepen op om Ozempic te reserveren voor mensen met diabetes. Er zijn alternatieven beschikbaar voor zowel diabetes als gewichtsverlies, maar niet al deze middelen worden vergoed. De fabrikant werkt aan uitbreiding van de productiecapaciteit, maar dat kost tijd.

De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) waarschuwde daarnaast voor de opkomst van illegale aanbieders die het middel online verkopen als afslankmiddel. Denk bijvoorbeeld aan nep-injectiepennen om het middel toe te dienen.

Wat zijn de risico’s en bijwerkingen?

Naast bezwaren zoals tekorten van het medicijn voor diabetspatiënten, spelen er ook serieuze risico’s bij het gebruik van Ozempic.

Als je Ozempic neemt, kun je last krijgen van misselijkheid, braken en diarree, maar daar blijft het soms niet bij. In zeldzamere gevallen kunnen ernstigere complicaties optreden, zoals ontsteking van de alvleesklier (pancreatitis) of problemen met de galblaas, meldt de Europese Geneesmiddelenautoriteit EMA. Het gebruik van Ozempic is niet onomstreden. Zo wilde Filemon Wesselink er een documentaire over uitzenden, maar het Ministerie van Volksgezondheid stak daar een stokje voor.

Mogelijk risico op schildklierproblemen

Ook wordt momenteel onderzocht of er een mogelijk verhoogd risico is op schildklierproblemen, waaronder bepaalde vormen van schildklierkanker. Deze risico’s zijn onder andere beschreven door het Nederlandse College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) en EMA in hun veiligheidsinformatie over Ozempic.

Zoveel Nederlanders zijn ongelukkig met hun gewicht

10 veelvoorkomende redenen waarom afvallen niet lukt

Reacties