Hendriëlle de Groot Gezondheid 17 apr 2025, 18:18

Leestijd: 4 minuten

Voedingspsycholoog noemt detoxen duur, overbodig en zelfs riskant: ‘Je lichaam kan dat gewoon zelf’

Na de feestdagen, in januari of vlak voor de zomer: detoxen blijft een hardnekkige hype. Met sapkuren, theetjes of supplementen proberen mensen hun lichaam te ‘reinigen’ en weer in vorm te krijgen. Maar volgens voedingspsycholoog Diana van Dijken is dat nergens voor nodig.

„Het hele idee van detoxen gaat ervan uit dat je lichaam dat niet zelf zou kunnen”, zegt ze. „Terwijl ons hele lichaam daar juist op ingericht is. Daar heb je niks voor nodig.”

Waarom detoxen zo populair blijft

„Detoxen komt in vlagen op”, vertelt Van Dijken. „Na kerst, in januari, of zodra de zon gaat schijnen en iedereen denkt dat ze weer in bikini moeten. Dan laait het detoxen weer op. Social media speelt daar een enorme rol in. Ik luister zelf ook veel podcasts en daar wordt dan reclame gemaakt voor een sapkuur. Dat komt dan weer op je radar.”

En dat heeft aantrekkingskracht, merkt ze. „Mensen hebben het idee dat het leven heel slecht is voor je. Vervuiling in de lucht, bestrijdingsmiddelen in eten, noem maar op. Dan klinkt detoxen heel logisch. Maar als je kijkt naar Nederland: we hebben veilig drinkwater, schone lucht in vergelijking met veel andere landen. Binnen Europa zijn er ook strenge regels. En toch leeft het idee dat je lichaam zichzelf niet kan reinigen.”

Sapkuur? Zonde van je geld

Van Dijken is duidelijk: „Het is gewoon echt onzin. Er is nul wetenschappelijke basis voor. De onderzoeken die er zijn, zijn van slechte kwaliteit, met heel weinig mensen. Of gesponsord door bedrijven die zelf detoxproducten verkopen.”

Ze snapt wel waarom het aantrekkelijk is. „Tuurlijk, als jij een week alleen maar sapjes drinkt, val je af. Maar daarna kom je gewoon weer aan. Je lichaam is bedoeld om zelf op te lossen wat binnenkomt. Daar hoef je geen sapjes voor te drinken of pillen voor te slikken. Het is zonde van je tijd, energie en geld.”

Wanneer wordt detoxen risicovol?

Een paar dagen sap drinken is niet meteen gevaarlijk, zegt Van Dijken. „Maar op het moment dat mensen met klei, actieve kool of klysma’s aan de slag gaan, dan wordt het een ander verhaal. Dat is daar helemaal niet voor bedoeld. Actieve kool bijvoorbeeld is er alleen voor in acute situaties, zoals vergiftiging. Niet om zomaar te eten. Je gaat ook geen potlood opeten.”

Klysma’s kunnen de darmen lui maken. „Als je dat vaak doet, denken je darmen: ik wacht wel tot de volgende klysma. Dan werkt je lichaam niet meer goed zelfstandig.” Dat geldt trouwens ook voor andere dieethypes: waakzaamheid is geboden. Zo is intermittent fasting, waarbij je het aantal eetmomenten beperkt over een periode van bijvoorbeeld acht uur, niet voor iedereen geschikt. En door glutenvrij te eten, terwijl dat helemaal niet nodig is, loop je ook nog eens het risico tekorten op te lopen.

Het mentale risico: controle en eetproblemen

Wat Van Dijken vooral ziet in haar praktijk: detoxen kan bijdragen aan een moeizame relatie met eten. „Mensen raken gewend aan regels, aan controle. Het geeft even een gevoel van superioriteit: kijk mij eens gezond zijn. Maar als je dat vaak doet, wordt het een risicofactor voor eetproblemen.”

Ze begeleidt veel mensen die zichzelf regels opleggen rond eten. „We zien dat het een manier wordt om grip te krijgen. Vooral in een maatschappij waar veel onzeker is, grijpen mensen naar controle via hun eetgedrag. Detoxen past daar heel goed in.”

Wat werkt dan wel?

„Detoxen is niet gevaarlijk als je een keer een sapkuur doet”, zegt Van Dijken. „Maar het heeft gewoon geen zin. Wat ik mensen adviseer: kijk niet naar een quick fix, maar zorg het hele jaar goed voor jezelf. Eet gevarieerd, drink voldoende water, beweeg. Zorg dat je lekker in je vel zit.”

En vooral: laat je niet gek maken door social media. „We stimuleren met z’n allen eetgestoord gedrag. We delen massaal hoe iemand 20 kilo is afgevallen of van acne af is dankzij een sapkuur. Maar dat is niet de realiteit. Gezondheid is geen wedstrijd.”

„Je lichaam is bedoeld om zichzelf te beschermen”, benadrukt Diana. „Het kan dat gewoon. Je hebt echt geen sapkuur, klei of pillen nodig om gezond te zijn.”

Tips tegen spierpijn: zo kom je van dat nare gevoel af

Intuïtief eten is populair, maar werkt het ook en hoe pas je het toe?

Reacties