Guus Rothuizen Gezondheid 13 apr 2025, 13:05

Leestijd: 4 minuten

Een ‘slechte’ houding bestaat niet – dit wil je nog meer weten over rugpijn en je (zit)houding

Jarenlang is ons verteld dat we ‘rechtop moeten zitten’, dat een ‘verkeerde houding’ rug- en nekklachten veroorzaakt en dat we ergonomisch ‘perfect’ moeten tillen om pijn te voorkomen. Recent wetenschappelijk onderzoek wijst ons in een andere richting. Metro‘s Guus Rothuizen, fysiotherapeut en bewegingswetenschapper, legt uit.

Tijd voor een frisse blik op houding – en wat je er écht over wil weten.

Ideeën over houding en pijn in de afgelopen eeuw

Het klassieke idee dat een ‘slechte’ houding automatisch leidt tot pijn is diepgeworteld. In de jaren 50 werden kinderen op school letterlijk met een liniaal rechtgezet. En in de jaren 90 kwamen de ergonomische bureaustoelen en de hype rondom ‘correct zitten’. Maar onderzoek van de afgelopen decennia laat zien dat een ‘perfecte houding’ helemaal niet bestaat.

Er is geen eenduidig bewijs dat één specifieke houding beter is dan een andere. Onderzoek laat zien dat mensen met een ‘perfecte’ houding net zo goed rugpijn of nekpijn kunnen ervaren als mensen die scheef of onderuitgezakt zitten. Pijn is namelijk een complex samenspel van factoren zoals stress, slaap, beweging, werkbelasting en persoonlijke geschiedenis – en niet alleen je zithouding.  

Onze denkbeelden over een goede of slechte houding kunnen mogelijk wel van invloed zijn op het ontwikkelen of aanhouden van klachten. Onderzoek laat zien dat mensen die geloven dat een ‘slechte’ houding tot klachten leidt, actiever bezig zijn met hun zithouding en bepaalde houdingen of bewegingen krampachtig vermijden. Dit kan dan, als een self-fulfilling prophecy, daadwerkelijk tot klachten leiden.

Echt elke houding?

Ja, echt elke houding kan goed zijn – zolang je er maar niet te lang in blijft zitten. Ons lichaam is gebouwd om te bewegen, niet om uren in exact dezelfde positie te blijven. Een ‘slechte’ houding bestaat niet, maar elke houding is slecht voor een langere tijd, ofwel: de beste houding is de volgende.

Dit betekent dat je achter je bureau mag hangen als een zoutzak – maar wél met afwisseling. Dus wissel voorover zitten af met achterover leunen, wissel staan af met zitten en geef meer aandacht aan comfort en afwisseling dan aan constant recht en perfect.

En tillen?

‘Tillen moet wel altijd met een rechte rug!’ Nee hoor, ook dat niet meer. Het zal je misschien verbazen, maar het idee dat je rug altijd recht moet blijven tijdens het tillen, ligt genuanceerder dan gedacht. De onderzoeken die aantonen dat er meer druk op de wervelkolom wordt uitgeoefend tijdens het tillen met een gebogen rug, zijn voornamelijk uitgevoerd op dieren in het laboratorium. De hedendaagse overtuigingen binnen de fysiotherapie zijn dat wij als mensen juist gemaakt zijn om onze rug te belasten in alle richtingen, dus ook in het voorover buigen. Tillen met een gebogen rug kan helpen om onze rug te versterken, terwijl het krampachtig voorkomen van buiging in de onderrug verstijvend kan werken. 

Dit betekent niet dat je bij een volgende verhuizing de wasmachine in je eentje met een gebogen rug moet gaan tillen, aangezien je lichaam hier waarschijnlijk nog niet op is voorbereid. Wel betekent het dat je, vooral bij lichte gewichten, minder verstijfd hoeft te bewegen en je rug soepel mag gaan gebruiken. Het belangrijkste bij tillen zijn sterke, getrainde spieren en een goede coördinatie, niet een rigide techniek die je koste wat kost moet aanhouden.

5 tips om klachten te voorkomen 

1. Wissel regelmatig van houding.
   Sta op, wandel even rond of leun eens achterover. Elke 30 tot 60 minuten even bewegen helpt al. Stel bijvoorbeeld een alarm in op je computer die je eraan herinnert om van houding te wisselen of even te bewegen.
2. Gebruik hulpmiddelen slim, niet star.
   Een ergonomische stoel is prima – maar ook op die stoel is afwisseling belangrijker dan perfectie.
3. Luister naar je lichaam.
   Als je ergens last van krijgt, zie het als een signaal tot verandering – niet als ‘een fout’ die je moet corrigeren.
4. Beweeg ook buiten werktijd.
   Een sterke rug of nek begint niet achter je bureau, maar met wandelen, sporten of andere vormen van dagelijkse beweging.
5. Laat gedachten over de ‘perfecte’ houding los.
   Krampachtig zitten of bewegen kan lichamelijke klachten eerder opwekken dan voorkomen. Geef aandacht aan ontspanning en comfort, niet aan goed of slecht.

Conclusie

Je houding bepaalt niet in haar eentje of je klachten krijgt – het ligt een stuk complexer dan dat. Laat achterhaalde ideeën over ‘goed zitten’ of ‘correct tillen’ los en richt je op afwisseling, beweging en luisteren naar je lichaam. Dáár ligt de sleutel tot een gezond, sterk en veerkrachtig lichaam. Minder gefixeerd zijn op wat ‘perfect’ of ‘imperfect’ is, blijkt verrassend genoeg juist beter te zijn voor ons lichaam. Dát is pas een andere houding.

Misvattingen over lage rugklachten en hoe te herstellen – bewegingswetenschapper legt uit

Sneller fit: fysiotherapeut tipt welke oefeningen je kunt overslaan

Reacties