Hendriëlle de Groot Gezondheid 21 apr 2025, 18:04

Leestijd: 5 minuten

Botox bij migraine: dé oplossing of te mooi om waar te zijn?

Botox staat bekend als rimpelverdelger, maar krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht als medische behandeling tegen migraine. Het middel wordt gebruikt bij mensen die lijden aan chronische migraine -een zware vorm van de aandoening waarbij mensen minimaal vijftien dagen per maand hoofdpijn hebben, waarvan minstens acht dagen migraine.

Maar hoe effectief is het echt? Metro spreekt met een neuroloog.

Botox ken je waarschijnlijk als middel om rimpels glad te strijken, maar botuline toxine – zoals het officieel heet – is in de medische wereld al veel langer in gebruik. Het werkt door spieren tijdelijk te ontspannen en wordt al sinds de jaren negentig ingezet bij bijvoorbeeld spierspasmen of overmatig zweten. De laatste tijd is het ook in zwang als middel tegen migraine.

Botox tegen chronische migraine

Sinds ruim tien jaar wordt botox in Nederland ook gebruikt als behandeling tegen chronische migraine: een zware vorm van migraine waarbij mensen minimaal vijftien dagen per maand hoofdpijn hebben. Niet bij de schoonheidsspecialist, maar in het ziekenhuis – en niet om mooi te worden, maar om van ernstige hoofdpijn af te komen. Overigens is migraine niet zomaar ‘last hebben van hoofdpijn’, in tegenstelling tot wat veel mensen denken, is het een serieuze hersenziekte. Migraine ontstaat door een complex samenspel van factoren. Onlangs bleek uit onderzoek dat een slechte mondhygiëne ook een rol kan spelen.

Voor wie is botox bedoeld?

„Alleen bij chronische migraine is aangetoond dat botox werkt”, legt prof. dr. Gisela Terwindt, hoogleraar neurologie aan het LUMC, uit. „Chronische migraine is een kleine groep van de mensen met migraine. We schatten dat per jaar zo’n 50.000 mensen in Nederland chronische migraine krijgen.”

Maar welke mensen dat zijn, fluctueert, legt de hoogleraar neurologie uit. „Je kunt dus van episodische migraine naar chronische migraine gaan, dus je hoofdpijn verergert dan, maar gelukkig kun je er ook weer van herstellen, bijvoorbeeld met ondersteuning van preventieve medicatie, medicatie om aanvallen te voorkomen, of juist door overgebruik van acute medicatie te staken.”

Bij episodische migraine – de vorm waarbij mensen af en toe een aanval krijgen – heeft botox tot nu toe nog geen bewezen effect.

Hoe werkt een botoxbehandeling tegen migraine?

Een behandeling bestaat uit 31 tot 39 injecties in het voorhoofd, de slapen, achterkant van het hoofd, nek en schouders. Dat is dus totaal anders dan cosmetische botox, waarbij meestal vijf tot zes prikjes worden gezet.

„Het idee van botox is dat je in het voorhoofd, zijkant, achterkant en nek spuit”,  zegt Terwindt. „Het zou werken op pijnzenuwen aan de buitenkant van het hoofd. In diermodellen is zelfs aangetoond dat het via het naden in het bot naar binnen kan gaan en dan werkt op pijnreceptoren aan de binnenkant.Het idee is dat het iets doet op de pijncentra in je hersenen.” De behandeling moet om de drie maanden worden herhaald.

Botox tegen migraine: werkt het echt?

Hoewel botox is goedgekeurd als behandeling tegen chronische migraine, is de effectiviteit onderwerp van discussie. „Ik heb niet het idee dat botox zoveel doet”, zegt Terwindt. „Internationaal is dat een discussiepunt, omdat sommige landen erbij zweren.”

Er zijn ook methodologische vragen bij eerdere studies waaruit geconcludeerd is dat botox voor chronische migraine zou werken.  Een belangrijk kritiekpunt was medicatie-overgebruik. „Zo’n 65 procent van de mensen met chronische migraine gebruikte in die studies te veel acute medicatie. In Nederland staken we eerst deze acute medicatie en zien dan dat patiënten al erg goed opknappen. In de CHARM studie hebben wij dus mensen met chronische migraine met medicatie-overgebruik laten stoppen met deze medicatie, de helft van de mensen werd geloot voor botox behandeling, de andere helft geloot voor niet-werkzame injecties (placebo).”

Uit die studie is gebleken dat afkicken enorm effectief is en dat botox geen aanvullende waarde heeft. „Wij vinden dus nog steeds dat je eerst moet afkicken, en als je dan ondanks dat nog chronische migraine houdt, dat je dan botox kan proberen.”

Risico’s en bijwerkingen

Botox wordt over het algemeen goed verdragen, legt Terwindt uit. „De belangrijkste bijwerking is spierverslapping”, zegt Terwindt. „Als je te veel spuit, kun je een hangend ooglid krijgen. Verder hoor ik niet zo veel klachten.”

De botoxbehandeling wordt in Nederland vergoed vanuit de basisverzekering, maar alleen als aan bepaalde criteria wordt voldaan. Het is een voorwaarde voor mensen met chronische migraine voordat zij de nieuwste medicatie (CGRP-remmers) mogen proberen. Patiënten moeten tenminste twee botoxbehandeling hebben gehad zonder effect voordat artsen de CGRP-remmers kunnen voorschrijven, anders worden deze nieuwe middelen niet vergoed.

De toekomst van botox

Er gaan nieuwe studies lopen naar het effect van botox bij mensen met episodische migraine. „Daar is de farmaceut hard mee bezig”, zegt Terwindt. „Ik ben benieuwd. In sommige landen is botox nu het enige redmiddel, omdat daar andere medicijnen niet beschikbaar zijn, zelfs acute medicatie die specifiek voor migraine is en die wij al dertig jaar gebruiken. In Nederland zie je dat het effect van medicatie ook  afhangt van de behandelvolgorde en of er nog alternatieven beschikbaar zijn.”

Ze blijft kritisch, maar niet afwijzend: „Ik doe de botoxbehandelingen in het LUMC. Maar onze patiënten houden een goed getest e-hoofdpijndagboek bij, en dan zien ze met onze artsen en hoofdpijnverpleegkundige dat het effect toch vaak tegenvalt. Hoe het komt dat andere landen zo enthousiast zijn? Misschien omdat ze minder goed monitoren of omdat ze gewoon geen alternatief hebben.”

Kortom: botox kan bij een kleine groep mensen met chronische migraine verlichting geven, maar het is geen wondermiddel. „Voor je aan botox begint, moet je goed kijken naar overgebruik van acute medicatie”, zegt Terwindt. „Dat is vaak al de sleutel om acties te ondernemen.”

Nieuw implantaat biedt hoop voor migrainepatiënten, experts blijven voorzichtig

Hormonale migraine, wat is het en wat kun je ertegen doen? ‘Invloed van hormonen wordt onderschat’

Reacties