Zijn influencers echt slecht voor je mentale gezondheid? Wetenschapper Emmelyn Croes zet daar vraagtekens bij
:format(jpeg):background_color(fff)/https%3A%2F%2Fwww.metronieuws.nl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2025%2F05%2FANP-509777683.jpg)
De invloed van influencers is voor de meesten herkenbaar: ze tonen een ‘perfect’ leven dat voor velen onbereikbaar lijkt. Soms is het dan ook verleidelijk om social media snel weg te klikken, in sommige gevallen wordt er ook gerept over een schadelijk effect op je mentale gezondheid. Maar is die invloed echt zo schadelijk als we denken? Hebben influencers niet ook een positieve kant?
Influencers zijn tegenwoordig overal zichtbaar, en vrijwel iedereen heeft er een mening over, maar is die kritiek altijd terecht? De Universiteit van Nederland deed onderzoek naar de schadelijke effecten van influencers en kwam op een aantal opvallende resultaten uit.
De slechte invloed van influencers
Influencers zijn mateloos populair, dat ziet ook communicatiewetenschapper Dr. Emmelyn Croes van de Universiteit van Tilburg. Maar wat maakt de vlogs en content van deze influencers nou zo aantrekkelijk? „Inmiddels kijkt niet alleen de jonge generatie ernaar”, zegt Croes. „Het landschap is veel breder geworden. Mensen kijken niet alleen voor ontspanning of uit verveling, maar ook omdat ze gezelschap zoeken.”
„Dat klinkt misschien een beetje gek, want je kijkt het in je eentje”, legt Croes uit. „Maar veel mensen zetten een vlog op om de stilte te vullen, als een soort achtergrondgeluid. Het voelt alsof er iemand bij je is.”
Croes noemt ook geloofwaardigheid als een belangrijke reden om iemand te volgen. „Als je je in hoge mate met iemand kunt identificeren, kan het voelen alsof je die persoon echt goed kent. Je raakt als het ware ‘bevriend’ met de influencer. Maar”, benadrukt ze, „het is een eenzijdige vriendschap – zij kennen jou niet. In de wetenschap noemen we dat een paravriendschap.”
Positieve punten
Zo’n paravriendschap zie je ook bij series voorkomen. Croes noemt de serie Friends als goed voorbeeld: „Het voelt bijna alsof die personages je echte vrienden zijn. Dat effect zie je nu ook bij influencers. Alleen is er bij zo’n serie nog wat afstand; je wéét dat het acteurs zijn die een rol spelen.” Maar influencers komen dichterbij, dat is volgens Croes een belangrijk verschil: „Je ziet een echt persoon.”
Op de vraag of influencers een slechte invloed of negatief effect hebben, zegt Croes dan ook: „Ik zie dat eigenlijk helemaal niet zo negatief. Ik snap de zorgen wel, en natuurlijk kunnen influencers je echte vrienden niet vervangen, maar ze kunnen wel een belangrijke sociale rol in je leven spelen. De reden dat mensen influencers volgen is bijna altijd voor het ‘sociale aspect’.”
Influencers als vrienden
„Doordat influencers hun leven laten zien vanuit hun woonkamer of slaapkamer, geven ze je het gevoel alsof ze gelijken zijn, daarom betrekken ze je ook bij de video’s”, zegt de communicatiewetenschapper. „Zo bouwen ze een echte band op met hun kijkers. Dit hoeven niet per se Enzo Knol of Monica Geuze te zijn, micro-influencers hebben een steeds grotere invloed. Tegenwoordig gaat het niet meer echt om influencers met het grootste bereik, maar meer om de betrokkenheid: mensen die echt belangstelling hebben voor je content.”
Daarom hebben influencers volgens Croes niet alleen maar een negatief effect op hun volgers. Ze kunnen ze ook aanzetten tot positief gedrag, omdat ze dichtbij hun volgers staan. „Gevoelige onderwerpen kunnen ze daarom heel goed overbrengen. Doordat ze een persoonlijk verhaal erbij betrekken, en soms met wat humor, komt het oprechter over. Daardoor word je aan het denken gezet. Influencers kunnen een hele beweging in gang zetten. Neem bijvoorbeeld het gebruiken van voorbehoedsmiddelen: het belang daarvan kunnen influencers veel beter overbrengen dan een reclame.”
Helpen tegen eenzaamheid
Croes benadrukt een belangrijk voordeel van de opkomst van influencers: „Influencers kunnen mensen helpen zich minder eenzaam te voelen en dragen bij aan het doorbreken van taboes. Denk bijvoorbeeld aan mommyvloggers die openhartig vertellen over een miskraam. Voor iemand die zoiets zelf heeft meegemaakt, kan het enorm steunend zijn om te horen dat ze niet alleen zijn.”
Ze vervolgt: „Of neem de coming-out van NikkieTutorials; dat had een enorme impact. Als iemand als zij dat durft te zeggen, denken anderen misschien: ‘Dan kan ik dat ook.’ Als de online wereld ervoor zorgt dat je je beter voelt, kan dat een positief effect hebben op je leven buiten het scherm.”
Dit supplement kan veroudering temperen, blijkt uit nieuw onderzoek
Binnenkort mag je wonen in je vakantiehuisje: dit zijn andere alternatieve woon-opties