De bureaucratie van barmhartigheid

Zes maanden per jaar woon ik in India. Iedere dag krijg je daar kansen om je medemens te helpen. Wat er maandelijks overblijft van mijn AOW gaat naar lokale goede doelen.

Eens per maand koop ik dertig stukken luxe zeep, chocolade of tandpasta om uit te delen aan arme mensen die ik aardig vind. Ik weet dat ik discrimineer, want wie me niet aanspreekt, sla ik over.

Soms vraagt iemand me om medicijnen te kopen, of is hun paraplu versleten. Het gezicht van de ontvanger spreekt boekdelen. Ze weten dat er altijd wel iemand is die helpt als het nodig is. Dankbaarheid is daar tastbaar. Je ziet het, je voelt het – en je gaat zelf lichter naar huis.

Niet uit een hart

In Nederland is dat anders. Hier komt hulp uit een systeem, niet uit een hart. Het heet sociale zekerheid, maar het voelt zelden sociaal. Het systeem – ook wel bekend als de Deep State – geeft mensen waar ze recht op hebben en trekt ongevraagd de portemonnee van de belastingbetaler om dat allemaal te betalen.

Ik kwam een tijdje over de vloer bij een Syrische familie. Echt prima mensen. Ik hielp hen zodat ze wat meer financiële ruimte hadden. Ze woonden in een noodwoning en wachtten op een vaste woning. Toen een beambte vertelde dat ze een huis hadden gekregen, vertelde ik enthousiast over mijn plan om samen naar de Kringloop te gaan. De beambte – een vrouw die zichtbaar van winkelen hield – werd woedend.
„Niets daarvan”, zei ze. „We gaan alles nieuw kopen. Daar hebben ze recht op.”
Aangeslagen ben ik vertrokken. Nog vóór de verhuizing was het contact voorbij.

In India word je bedankt. Je voelt je geliefd en waardevol. In Nederland moet je, ondanks je goede bedoelingen, voortdurend oppassen met wat je zegt. Het is doodvermoeiend – en je raakt er gestrest van.

Nabuurschap

De Deep State heeft het verantwoordelijk nabuurschap afgeschaft door de zorg te nationaliseren. Wat ooit vanzelf sprak – elkaar helpen, delen, opvangen – werd overgenomen door formulieren, indicaties en uitkeringen. Nu probeert diezelfde overheid, via subsidies en campagnes, het nabuurschap dat ze zelf vernietigde weer tot leven te wekken.

Het is vergelijkbaar met wat de Franse staat deed met het Vlaams in Noord-Frankrijk: eerst verboden, bestraft en verdrongen, daarna plots als ‘cultureel erfgoed’ gekoesterd.
Maar wat door bureaucratie wordt doodgemaakt, laat zich niet door beleid herleven.

Reacties