Geloof: metaforen of feiten?
:format(jpeg):background_color(fff)/https%3A%2F%2Fwww.metronieuws.nl%2Fwp-content%2Fuploads%2Flezerscolumn-files%2Frond-6.png)
Geloof. Het klinkt als een wondermiddel voor alle levensvragen, een universele panacee die je leven betekenis geeft. Eeuwenlang werd ons verteld dat de Bijbel, dat dikke boek vol tegenstrijdigheden en ouderwetse regels, de absolute waarheid is. Niet een beetje waar, maar echt héél erg waar.
Van Adam en Eva tot de Ark van Noach – alles keiharde, onvervalste feiten. Het woord van God, zwart op wit, oftewel: geloof het maar, anders brand je.
Maar sinds een paar decennia is er iets veranderd. De kerken lopen leeg, het aantal gelovigen daalt, en ineens zijn die oude verhalen niet meer waar. Oh nee, het zijn nu ‘metaforen’. Ja, een metafoor, weet je wel, zo’n artistieke manier om te zeggen: „Het is eigenlijk allemaal verzonnen, maar we vinden het te gênant om dat toe te geven.” Want wie gelooft er anno 2025 nog dat een vrouw werd geschapen uit een rib? Dat klinkt meer als het plot van een slechte horrorfilm.
Flexibel geloof
„Het gaat om de boodschap”, zeggen ze dan. Ach, de boodschap. Die luidt blijkbaar: luister naar de man in de jurk die jou vertelt hoe je je leven moet leiden, terwijl hij zelf niet eens weet hoe een gezin werkt. En die boodschap verandert ook nog eens om de paar jaar. Wat vroeger überzondig was, is nu acceptabel. Dat noem ik nou een flexibel geloof! Het is alsof de Bijbel een eeuwigdurende update krijgt. Welkom bij Bijbel 2.0: nu met minder hellevuur, meer liefde, en een knipoog naar de wetenschap.
Natuurlijk hebben ze nu ook de wetenschap ontdekt. Opeens zijn gelovigen best bereid om toe te geven dat de wereld niet in zes dagen is geschapen. „Zes dagen? Dat is symbolisch!”, roepen ze. Tja, als je het niet meer kunt winnen van harde feiten, noem je het gewoon symboliek. Lekker makkelijk. Alsof je een verloren voetbalwedstrijd goedpraat door te zeggen dat het eigenlijk om het plezier ging.
En dan die metaforen. Wat moeten we daarmee? Als alles in de Bijbel een metafoor is, waarom zou ik het dan lezen? Ik kan net zo goed naar een fantasy-boek grijpen. Daar zitten tenminste draken en epische gevechten in. En zeg nou zelf, Frodo en Gandalf zijn een stuk geloofwaardiger dan een pratende slang.
Hemel of verdoemenis
Misschien moeten we het gewoon toegeven: geloof is niet meer wat het geweest is. Vroeger was het tenminste duidelijk. Of je was gelovig en ging naar de hemel, of je geloofde niet en kon je borst natmaken voor eeuwige verdoemenis. Tegenwoordig is het allemaal grijs gebied. Geloof is als een verlopen kortingsbon: ooit waardevol, nu een curiositeit waar niemand echt iets mee kan.
Maar ach, laat iedereen geloven wat hij wil. Als je gelukkig wordt van een pratende slang, een maagdelijke geboorte, of een reus die duizend dieren in een houten boot propt, ga je gang. Zolang je mij maar niet probeert te overtuigen van jouw metafoor. Want ik hou meer van feiten. Die kun je namelijk opzoeken en ze veranderen niet om de zoveel jaar in iets anders.
Amen.