Het drievoudige wapen van de angst

De journalist Bob Woodward vroeg Donald Trump wat macht voor hem betekende. Het antwoord luide: „Macht betekent angst. Als je macht wilt uitoefenen, moet je mensen angst aanjagen.”

Ook Poetin volgt deze strategie. Het is een merkwaardig, dom en verwrongen mensbeeld. Op mij persoonlijk werkt het niet, met name het psychische deel. Ik ken genoeg mensen waarvoor dit eveneens geldt. Een geïnteresseerde kennis van pedagogiek, psychologie, groepsdynamiek, geschiedenis en sowieso gezond boerenverstand, doet bangmakerij heel snel als sneeuw voor de zon verdwijnen. Vooral als overduidelijk is, dat dreigementen geen enkele keer in echte daden worden omgezet.

Geen blijvende angst

Angst zaaien begint door te dreigen met geweld. Dat is echter geen blijvende angst. Ze werkt alleen als het uitspreken van dreigementen gekoppeld is aan de passende situatie. Het moet direct omgezet kunnen worden. „Geef me je portemonnee, anders sla ik” werkt niet als het uitgesproken wordt midden op de dag op een drukke plaats in de stad.

Is de man ook nog kleiner dan jij, verder niks bij zich heeft als de kleding die hij draagt, ontstaat geen angst. Is het echter middernacht in een slecht verlichte steeg en de persoon is een goed getrainde, kop grotere gespierde man met baseballknuppel, werkt het al een stuk beter. Als dictator heb je gemotiveerde delinquenten nodig die klaarstaan op dit niveau te opereren, natuurlijk met een geuzennaam zoals Wagnergroep. Door voortdurend overal en onverwacht voor chaos te zorgen, houden ze de bevolking onder druk. De werking blijft echter lokaal en veroorzaakt tegenweer. Omdat laatste uit te schakelen, zijn de volgende twee ingrediënten nodig.

Ontbloot bovenlijf op een paard

Interessant is dat diegene met de grootst mogelijke angst, zichzelf juist presenteert als uiterst zelfverzekerde leider. Pakkende beelden met passende verhalen worden gecreëerd. Bijvoorbeeld foto’s, waarbij je met ontbloot bovenlijf op een paard rijdt. Ambities worden duidelijk uitgesproken. Quasi hardop dromen van een Groot-Rusland, wat Oekraïne, Wit-Rusland, de Krim en de Baltische staten omvat.

„And by the way, Kazachstan would-be nice to have” (origineel citaat). En wie weet noch een aantal Europese landen meer. De nonchalance waarmee over Kazachstan gesproken werd, is hierbij van groot belang. Dat is namelijk het tweede belangrijke bestanddeel: altijd en overal duidelijk maken dat je het alfadier bent, nergens voor terugschrikt en je ook alle middelen hebt, waarmee je de wereld naar je hand kan zetten. Een maffiabaas, met alle geledingen naar beneden, inclusief het voetvolk voor het vuile werk.

Excessieve angst

Dan is er de derde maatregel, die nodig is voor het verspreiden van werkelijk excessieve angst, die blijvend en voortdurend gevoed moet worden. En dat is: zowel je mede- en tegenstanders met leugens en valse informatie manipuleren. Vroeger waren dat geheime agenten die in politieke en maatschappelijk verenigingen allerlei ideeën, leugens en verhalen verbreiden, dit vaak deden vanuit een belangrijke functie binnen deze verbanden. In het West-Duitsland van voor 1989 zijn meerdere gevallen van DDR-infiltratie bekend geworden. In het digitale mediatijdperk is het eenvoudig en efficiënt geworden nepnieuws te verbreiden en kan door middel van algoritmen diep in het bewustzijn dringen van consumenten van deze informatie.

Toen Poetin 24 februari 2022 Oekraïne binnenviel, leefde hij in de veronderstelling dat zijn drietrapsraket van de angst voldoende zijn werk gedaan had in het Vrije Westen. En ik vermoed dat hij op dat moment gelijk had. Het is de hardnekkige weerstand van de Oekraïense leger en politiek, die ons in staat gesteld heeft onze hersenspoeling bewust te worden. Daarmee bevrijden de Oekraïense soldaten ons van een naïef Ruslandbeeld. Is het niet de allerhoogste tijd dat wij nu Oekraïne bevrijden van de effecten van Poetins angsten?

Reacties