Naar de testikels

Midas Dekkers heeft ooit een boek geschreven over vergankelijkheid en verval. Dat lijkt een deprimerende thematiek, maar het was toch best een aardig boek, met op het omslag een fraai stilleven van een dode vogel in een vroeg stadium van ontbinding.

Nu is Dekkers zoals bekend een bioloog en heb ik zelf meer iets met taal. En ik moet zeggen: het is bij tijden ook best amusant om te zien hoe een taal volledig naar de testikels gaat, zelfs al is het je eigen moedertaal.

Vette pech, want je doet er helemaal niks aan natuurlijk. Je kan eigenlijk alleen maar signaleren. Maar toch zou ik heel graag het volgende met u willen afspreken.

‘Acteren’ doen wij voortaan uitsluitend weer op het toneel of voor de camera. Optreden kan trouwens óók op het toneel of voor de camera. Maar van de overheid of de politie bijvoorbeeld verwacht ik niet dat zij acteren. Optreden graag – dat wel! (En dan verwachten zij op hun beurt ook geen staande ovatie.) Wat Sigrid Kaag doet, is overigens wél vooral acteren; die is daar zo druk mee dat ze gewoon geen tijd meer overhoudt om in actie te komen. En nu ik erover nadenk: ze is de enige niet in het nog nét niet demissionaire knekelkabinet Rutte IV.

Heet hangijzer

‘Adresseren’ is wat je doet met een brief, een postpakket of desnoods een e-mail. En een kwestie, een probleem of een heet hangijzer? Die kan je ter sprake brengen, aankaarten of zelfs aanpakken.
‘Progressief’ is een al decennia bestaand woord met goede papieren (progressief vs. conservatief). ‘Progressie’ daarentegen is een symptoom van ernstige anglo-aanstelleritis: wat men bedoelt, is… vooruitgang. Onze taal gaat helaas áchteruit, ja. Dat klopt.

En dat is een ‘deceptie’. Dat woord klinkt ook weer reuze interessant, maar voor mij persoonlijk is de gestage opmars ervan gewoon een ouderwetse… teleurstelling

„Door corona was ik geforceerd om nóg een keer examen te doen”, hoorde ik onlangs iemand verzuchten. Nou nee, dat is namelijk tamelijk onmogelijk. Een deur kan je forceren, of een raam of een slot, maar daar houdt het wel mee op. Het Nederlands had en heeft een prima werkwoord voor wat hier daadwerkelijk bedoeld werd: dwingen/dwong/gedwongen.

Waarom?

Erectie? Prima! Maar ‘connectie’? Waarom, waarom, waarom? „Zijn er problemen met de connectie? Vervelend zeg! En gisteren hadden we nog een prima … verbinding.” Ja dahag, voor je het weet hebben we straks een ‘electie’ voor de gemeenteraad of de Tweede Kamer.

Een appeal aan mijn common sense? Niet slecht, niet slecht: 50 procent Engels, 50 procent Nederlands…

O, u zou graag een beroep doen op mijn gezond verstand? Het spijt me, mijn gezond verstand geniet al een tijdje van een welverdiende sabbatical…

Reacties