Noodlot

Twan van Dodewaard 15 apr 2019

Een oud gebouw in het centrum van Parijs. Een jonge schrijver wordt rondgeleid. Hij kijkt zijn ogen uit naar de middeleeuwse pracht van de architectuur, maar ziet ook verwaarlozing. Ook Notre Dame was niet aan de revolutie ontkomen. Het was alsof Parijs zijn dame was vergeten, het gebouw leek voorbestemd steeds verder te vervallen. Uiteindelijk zouden de sloophamers komen, ruimte voor brede straten. Het deed de schrijver, Victor Hugo, pijn in het hard. Daar kon niks aan gedaan worden, er was geen interesse in de gotiek en het verre verleden waar de kerk voor stond?

In één van de torens viel Hugo’s blik op letter die in de muur waren gekrast. Ananke las hij, het oud-Grieks voor noodlot.
‘Wie heeft dat geschreven?’

De gids bleef hem dit schuldig. Hugo bleef met de vraag zitten, in zijn hoofd kwam een verhaal tot leven, dat zich in de gloriedagen van de gotiek afspeelde. Het werd een immens werk: De klokkenluider van de Notre Dame.

In het verhaal zaten koningen, monniken, kreupelen en zotten, niemand ontkwam zijn noodlot. De schone jonkvrouw wordt terechtgesteld en het lichaam van de gebochelde held vindt men maanden later naast haar in het graf. Geen vrolijk einde maar mensen waren er dol op en het boek gretig aftrek. Het nieuwe genre van epische historische romans bleek een gat in de markt.

Er ontstak een nieuwe interesse in de gotiek en de Notre Dame. Het was noodlot van zulke mooie bouwwerken dat ze behouden bleven. Zonder dat boek had die kerk er vandaag de dag misschien wel helemaal niet meer gestaan. De Notre Dame werd een symbool van de middeleeuwen, van het verleden dat heel ver weg is maar toch behouden moet blijven. Een verleden dat nog steeds aanspreekt.

Ananke, het woord dat tot alles inspireerde is verwijderd. Aan het noodlot zelf kan echter niet worden ontkomen, leek het in de 19de eeuw het lot de kerk te behouden, nu lijkt het lot te hebben bepaald dat ze moest worden verwoest.

Het verhaal van Notre Dame gaat niet op in rook. Of er nu besloten wordt alles te herbouwen of het stenen karkas als een eeuwige herinnering te laten staan, die kerk wordt niet meer vergeten. Er is enkel een nieuw hoofdstuk begonnen voor de Notre Dame. Het bouwwerk, of wat ervan over is, krijgt een nieuwe rol. Hugo heeft het licht van middeleeuwen laten opvlammen. Hoe dit nieuwe hoofdstuk eruit gaat zien? Ik ben benieuwd.