Amarins de Boer Nieuws 27 okt 2017, 05:38

Leestijd: 4 minuten

Hoe interessant is een vakbond nog voor jongeren?

„Ik twijfel en vraag me af of ik het echt nodig heb”, zegt Marije Wijnja (23). Ze is lerares in het basisonderwijs in Rotterdam en geen lid van een vakbond. „Ik weet dat een vakbond strijdt voor goede werkomstandigheden, maar zo’n abonnement kost iedere maand geld. Ik vraag me af hoe snel je dat eruit haalt en of het mij überhaupt iets oplevert.”

Marije is niet de enige die zich dat afvraagt, blijkt uit cijfers van het CBS. Het aantal mensen dat lid is van een vakbond blijft teruglopen. De vakbonden tellen dit jaar samen 1,7 miljoen leden, 15.000 minder dan vorig jaar. Vooral jongeren blijven weg – nog geen 4 procent van de vakbondsleden is onder de 25 jaar.

Jobhoppen

Dat lijkt vooral te maken te hebben met de flexibele arbeidsmarkt. „Jongeren zitten steeds langer in de fase waarbij ze veel jobhoppen. Het moment dan ze een vaste baan krijgen, komt steeds later”, zegt arbeidseconoom Ronald Dekker van de Universiteit van Tilburg. „Daarnaast worden mensen steeds individualistischer. Ze zijn minder geneigd zich aan te sluiten bij een club, politieke partij of vereniging. Mensen hebben best vijf euro over voor Greenpeace, maar een lang lidmaatschap zien ze niet zitten. Je ziet dat vakbonden het daardoor moeilijk hebben en zich afvragen hoe ze leden aan zich kunnen binden.”

Bij vakbond CNV Jongeren zijn ze zich bewust dat ze zichtbaarder moeten zijn voor jongeren. „Onbekend maakt onbemind, hè?” zegt Semih Eski (28), voorzitter van CNV Jongeren, het deel binnen CNV dat zich richt op jonge werknemers. En daarom doen ze er alles aan om jongeren te bereiken. Van het organiseren van debatavonden tot individuele begeleiding bij het schrijven van een sollicitatiebrief. „Jongeren weten vaak niet hoe belangrijk een vakbond is bij onderhandelingen en afspraken. Jammer, want het is volstrekt gek om te denken dat een vakbond niet meer van deze tijd is.”

‘Ik krijg toch geen ruzie’

Toch denkt Matteo Bergsma (28) daar anders over. Hij heeft een eigen onderneming in het Friese Balk en is bewust geen lid van een vakbond. „Ik krijg toch geen ruzie met een baas en ik moet alles immers zelf oplossen”, zegt hij nuchter. „Het gaat allemaal prima. Ik maak me niet zo druk.”

„Dat is helaas wat veel mensen denken”, zegt Ronald Dekker. „Ze denken dat alles vanzelf wel wordt geregeld. Maar het feit dat we zulke goede arbeidsvoorwaarden in Nederland hebben, heeft te maken met honderden jaren vakbondsstrijd. En een nieuwe salaristabel of cao komt ook niet zomaar uit de lucht komt vallen. Maar omdat iedereen die afspraken in de schoot geworpen krijgen, staan veel mensen er niet bij stil.”

Maar minder leden of niet, vakbonden boeken nog steeds belangrijke overwinningen. CNV heeft ervoor gezorgd dat supermarktmedewerkers in twee jaar tijd 3,5 procent meer gaan verdienen. FNV heeft ervoor gezorgd dat zo’n 700.000 uitzendkrachten vanaf volgende maand betere arbeidsvoorwaarden krijgen. En Young and United, de jongerentak van FNV, zorgde er vorig jaar voor dat de leeftijdsgrens van het jeugdloon werd verlaagd van 23 naar 21 jaar.

‘Het wordt geaccepteerd alsof het een natuurwet is’

Momenteel voert de jongerentak actie tegen het flexwerken. „Jongeren krijgen veelal flexcontracten, het wordt geaccepteerd alsof het een natuurwet is”, zegt Bastiaan Meijer (20), voorzitter van FNV Jong. Voor hem is de bond een sociale groep, „zoals dat voor een ander een sportclub of studentenvereniging kan zijn.” Maar naast alle gezellige avonden, maakt hij zich hard voor alles wat jongeren aangaat. „We proberen er nu voor te zorgen dat mensen die een werkervaringsplek hebben, meer gaan verdienen. Dat loon ligt nu erg laag. Als niemand zich daarvoor inzet, gebeurt er niks.”

Of Marije en Matteo een vakbond nodig hebben? Ronald Dekker houdt er niet van om te zeggen dat mensen iets moeten doen, maar hij weet wel dat het een slimme zet is. „Maar dat vereist wel dat jongeren bereid moeten zijn om te kijken naar het grotere geheel. Niet alleen kijken naar ‘wat levert het voor mij op’, maar ook naar ‘wat levert het voor de samenleving op’.”

‘Zorgwekkend’

Hoe lang het nog voor vakbonden vol te houden is, als de daling in dit tempo doorgaat? Dekker: „Dan wordt het wel zorgwekkend, juist omdat de afspraken die vakbonden maken, voor iedereen gelden.”

Semih Eski en Bastiaan Meijer zeggen er in ieder geval alles aan te doen om een veel verdere daling te voorkomen. Semih: „We zorgen dat we zichtbaar zijn en blijven voor jongeren. Door actief online te zijn, en informatieve en gezellige avonden te organiseren.” Woensdagavond nog, hadden ze er eentje over werkgeluk en –stress. Dat laatste valt bij hem gelukkig mee. „Ik ben ervan overtuigd dat het goedkomt.”