Livia Guldie Buitenland 29 sep 2025, 11:23

Leestijd: 4 minuten

Drones in het luchtruim: waar zit het gevaar voor Nederland op dit moment?

Tegenwoordig horen we steeds vaker berichten over overvliegende drones die op uiteenlopende plekken in Europa worden gespot. Dergelijke meldingen zorgen vaak voor bezorgdheid en klinken soms dreigend. Dat roept vragen op: wat weten we eigenlijk over deze vliegende voorwerpen?

Het was weer raak in Denemarken: daar zijn opnieuw onbekende drones gespot, nu bij een belangrijke luchtmachtbasis. In de afgelopen weken hingen er al drones boven Zweden, Estland, Polen, Roemenië en Duitsland. Wat doen die drones daar en moet Nederland alerter zijn?

Drones in Europa

Drones zijn, kort gezegd, een onbemand luchtvaartuig zonder piloot aan boord. Het toestel wordt op afstand bestuurd, waarbij het luchtvaartuig binnen of buiten het gezichtsveld van de piloot kan vliegen. Maar sinds de oorlog in Oekraïne worden ze ook als wapen gebruikt. Zo schieten de Russen ze af op Oekraïense soldaten.

Drones kunnen gevaarlijk zijn op meerdere manieren. Ze kunnen direct schade veroorzaken, bijvoorbeeld met explosieven of door vliegvelden te verstoren. Tegelijkertijd vormen ze een strategisch risico: ze kunnen spioneren, provoceren of mensen kunnen meerdere drones tegelijk gebruiken om verdediging te overbelasten. Omdat het vaak moeilijk is om te achterhalen wie de drone heeft gestuurd, nemen NAVO-landen extra voorzorgsmaatregelen. Elk onbekend object in hun luchtruim wordt daarom snel serieus genomen, zowel politiek als militair.

Dit soort drones worden steeds vaker ook in andere delen van Europa gespot. Maar waarom lukt het Europese landen maar niet om hun luchtruim te beschermen en onbekende drones te stoppen? Duidelijk is dat onze radarsystemen niet in staat zijn om ze te detecteren.

Risico’s voor Europese landen

Wat zijn de reacties op de drones? Correspondent Scandinavië Roelien Créton van de NOS zegt: „De drones van bijvoorbeeld zaterdag vlogen boven de Deense stad Karup, waar de grootste luchtmachtbasis van het land ligt. Daar staan alle gevechtsvliegtuigen. De grote vraag is natuurlijk hoe het kan dat op zo’n belangrijke luchtmachtbasis, met al die kennis, het niet lukt om die drones te zien aankomen en neer te halen. Defensie zegt hierover dat het te risicovol was, maar je merkt hier wel dat het tot onrust leidt.”

Toch zijn er landen die het wél kunnen, zoals Oekraïne, waar in de oorlog veel Russische drones worden onderschept voordat ze hun doel bereikten. Maar ook NAVO-lid Finland, dat vooroploopt in de bescherming tegen dit soort ‘nieuwe’ luchtaanvallen, kan drones onderscheppen. De roep om een gezamenlijke ‘dronemuur’ in het oosten van Europa wordt dan ook steeds luider.

Zorgen om de drones

Maar zijn wij dan wel genoeg beschermd als het gaat om drone-aanvallen? Patrick Bolder, oud luitenant-kolonel van de luchtmacht zegt tegen EenVandaag: „Volgens rapporten van de NAVO zou nog geen 6 procent van het NAVO-grondgebied goed beschermd zijn door luchtafweer. En dat is natuurlijk verschrikkelijk weinig.”

Volgens Bolder weten we dat al jaren. „In het najaar van 2020 zagen we voor het eerst drones die geïntegreerd werden met de reguliere krijgsmacht, in de oorlog tussen Azerbeidzjan en Armenië. Daarna zagen we het gebruik van drones alleen maar toenemen en toenemen. Eerst aan Oekraïense kant, maar later ook zeker Russische kant.”

Waarom is Nederland dan niet goed beschermd?

Dat Nederland niet goed zijn beschermd is, heeft ook te maken met defensieuitgaven. „In de Koude Oorlog had Nederland de defensie goed op orde, maar daarna kromp het leger en kreeg het een andere invulling. We hadden een leger dat op missie ging in Afghanistan en de Taliban had bijvoorbeeld geen luchtmacht, dus daar hadden we geen luchtafweer nodig”, legt Bolder uit.

Nu moet veel weer worden opgebouwd, wat nog jaren duurt. „Defensie-industrieën zijn in Europa heel erg klein geworden. Dat moet worden opgebouwd, daar zijn investeringen voor nodig.” Maar krijgen we dat wel op tijd op orde? „In Oekraïne vallen de Russen met 800 drones per nacht aan. De Oekraïners schieten er daarvan 700 uit de lucht. Daarbij is de NAVO-oogst van vier neergehaalde drones op negentien erg laag.”

Het antwoord op de vraag of de drones zorgelijk zijn, ligt bij de Russische president Vladimir Poetin, zegt Bolder. „Het is belangrijk dat wij als NAVO en als Europese landen laten zien dat we vastberaden zijn en we ingrepen in onze veiligheid niet tolereren. Dat kan Poetin afschrikken”, legt hij uit. „En zolang hij de oorlog in Oekraïne voert, heeft hij niet zoveel aandacht voor ons om daar ook heel grootschalig ons te gaan aanvallen.”

Reacties